رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره کیفیت سوگند در قسامه

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۰۰۰۵۷۱
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۷/۲۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۷ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	کیفیت سوگند در قسامه
قاضی	مرتضی فاضل عزیزالله رزاقی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره کیفیت سوگند در قسامه: سوگند باید توأم با خصوصیت و نوع قتل ایراد شود.

رأی خلاصه جریان پرونده

در پی گزارشات قبلی شعب دیوان عالی کشور آقای م. به اتهام قتل عمدی مرحوم ع. با شکایت اولیای دم مورد تعقیب قرارگرفته با این توضیح که طبق گزارش فردی از اهالی روستای ..... در تاریخ ۱۷/۰۵/۷۱ پسردایی وی در ساعت ۲۲ از منزل خارج و دیگر برنگشته و جسد وی در نزدیکی روستا کشف گردیده است که موضوع به قاضی کشیک منعکس و دستورات لازم صادر می گردد و پزشکی قانونی در (ص ۶) علت مرگ را اصابت چاقو و پارگی احشاء داخلی اعلام نموده است و در گزارش دیگر در (ص ۱۵) عنوان شده که به چند نفر مظنون و عنوان شده لکه خون در لباس م. مشاهده شده و در (ص ۱۸) آمده کفش های مقتول به همراه چوب خونی در پشت بام مدرسه که در چندمتری منزل م. است کشف می گردد هرچند متهم در برخی اظهارات خود گفته خون پشه است و در (ص ۲۴) اعلام نموده (در آگاهی) که در منزل بودم که ع. و ط. و م. و ح. آمدند دنبال من سپس مشاهده کردم که مقتول به طرف جاده شنی می دوید و ع. و ح. رفتند دنبالش و او را پیش مدرسه آوردند و ع. چوب برداشت و از پشت به سر مقتول زد که به صورت روی زمین افتاد بعد عنوان نموده که او را به اطاق مدرسه بردیم و همگی او را زدیم که جان داد و بعد از فوت او را به این محل آوردیم و ع. چوب و کفش های او را بالای مدرسه انداخته است و انگیزه قتل را به من گفتند او گوسفندان ما را می دزدید و در نظریه آخر پزشک قانونی علت مرگ را ضربه شدید مغزی و ضربات وارده بر شکم اعلام نموده و در (ص ۳۷) در مواجهه حضوری متهمین دیگر م. آن ها به عنوان شریک در جرم خود معرفی نموده منکر اظهارات ب. شده اند و اعلام نموده نمی داند چه کسی چاقو به مرحوم زده و در (ص ۲۴۹) اولیای دم درخواست قصاص م. و ع. را نموده اند. سپس پرونده در دادگاه شعبه ۱۷ کیفری یک اهواز مطرح و دادگاه موضوع را از موارد لوث تشخیص داده است و دراین بین دادگاه با اجرای قسامه م. را به قصاص نفس با پرداخت چهارپنجم دیه وی محکوم نموده است و پرونده نسبت به بقیه مفتوح مانده و پس از اعتراض پرونده به این شعبه ارسال و رأی صادره به عنوان نقص نقض و به همان دادگاه عودت داده است (ص ۳۰۵) که در این مرحله اولیاء فقط نسبت به دو متهم م. و ع. اجرای قسامه نموده اند و دادگاه بزه انتسابی به ب. را محرز و او را به قصاص نفس محکوم نموده و دیگران را تبرئه نموده و پس از اعتراض پرونده مجددا در این شعبه مطرح و به عنوان نقص نقض و به همان دادگاه عودت داده شده و دادگاه مجددا اقدام به اجرای قسامه نموده و حکم به قصاص م. و برائت دیگران صادر نموده (ص ۷۵۵) که مورد تأیید این شعبه واقع شده (ص ۷۷۱) و پرونده برای استیذان ارسال شده که با اعتراض پرونده (ص ۷۸۸) درنهایت به شعبه ۳۴ دیوان عالی کشور ارسال شده که به دادگاه هم عرض ارسال نموده است. و دادگاه هم عرض شعبه ۱۶ در (ص ۹۴۳) اقدام به اجرای قسامه نموده و در (ص ۱۰۰۸) حکم به قصاص م. صادر نموده که اعتراض در شعبه ۱۶ دیوان عالی مطرح و رأی بدوی تأییدشده است. سپس در رابطه با بخشنامه مورخ ۲۵/۰۱/۸۳ پرونده به شعبه سوم تشخیص ارسال و شعبه مذکور اعتراض مورد را خارج مهلت قانونی دانسته است و قرار رد اعتراض صادر نموده است و پرونده جهت استیذان ارسال که مجددا با اعتراض برخی از مشاورین مواجه و پرونده به دادگاه هم عرض ارسال شده و پرونده در شعبه ۱۰۸ مورد رسیدگی و حکم به قصاص م. صادر که مورد تأیید شعبه ۱۶ دیوان عالی کشور قرارگرفته و پرونده جهت استیذان ارسال که مشاورین اشکالی در اجرای قسامه نموده اند و پرونده به شعبه ۱۶ کیفری استان ارسال که آن ها قرار عدم صلاحیت صادر نموده اند و به این شعبه ۱۰۳ ارجاع گردیده و دادگاه حکم به برائت م. صادر نموده که مورد اعتراض و پرونده در شعبه از دیوان عالی کشور ارسال و دیوان عالی کشور رأی بدوی را نقض و به همان دادگاه عودت داده و دادگاه مجددا اقدام به اجرای قسامه نموده و متهم م. را در دادنامه شماره ۰۰۰۳۵۴-۳۰/۰۴/۹۲ به قصاص محکوم نموده و رأی صادره مورد اعتراض وکلای متهم واقع و به این شعبه از دیوان عالی ارسال شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به این که بر اساس مقررات شرعی و قانونی ازجمله مواد ۳۲۹ و ۳۳۰ قانون مجازات اسلامی ۱۰/۰۲/۹۲ سوگند خورندگان در قسامه باید با ذکر خصوصیت و نوع قتل اقامه سوگند نمایند درحالی که در مانحن فیه قید عمدی بودن قتل در سوگند هیچ یک از سوگند خورندگان نیامده است و دادگاه بدون سؤال در این خصوص اقدام به صدور رأی با احراز عمدی بودن قتل نموده است لذا رسیدگی ناقص تشخیص دادنامه تجدیدنظرخواسته شماره ۰۰۳۵۴-۳۰/۰۴/۹۲ صادره از شعبه ۱۰۳ دادگاه عمومی مستندا به بند ۲ شق ب ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری نقض پرونده جهت رسیدگی مجدد به همان شعبه ارجاع می گردد.

رئیس شعبه بیست و هفتم دیوان عالی کشور مستشار

فاضل رزاقی