رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ۱-مصادیق نفقه زوجه۲-شیربها

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۰۸۶۰۰۱۳۱
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۵/۱۹
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۰ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	۱-مصادیق نفقه زوجه۲-شیربها
قاضی	غلامرضاشاکری محمد علی کریم پور

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ۱-مصادیق نفقه زوجه۲-شیربها: از آنجایی که هزینه های درمانی جزء نفقه زوجه و از مصادیق آن بوده و بر عهده زوج است؛ کسر مبلغ پرداخت شده جهت هزینه های درمانی از نفقه جاری زوجه صحیح نیست. شیربهایی که زوج در زمان عقد به پدر زوجه می پردازد، از مصادیق هبه بوده و عرفا صرف تهیه جهیزیه می شود؛ بنابراین از آنجا که این مبلغ به زوجه پرداخت نشده، قابلیت محاسبه و کسر از میزان مهریه را ندارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای ی. ش. با وکالت آقایان الف. س. و ح. الف. در تاریخ ۱۳۹۲/۱۱/۱ دادخواستی به طرفیت خانم الف. ج.ت. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق و نیز اعسار از پرداخت مهریه خوانده تقدیم دادگاه های عمومی خ... نموده و وکلای خواهان چنین توضیح داده اند طبق عقد نامه شماره ... موکل اینجانبان با خوانده ازدواج کرده لیکن تا کنون زوجین زندگی مشترک را شروع نکرده اند و زوجه باکره می باشد و چون زوجه در اثر تصادف رانندگی مصدوم و از نظر جسمی دچار آسیب شدید گردیده به نحوی که شروع زندگی مشترک و انجام وظایف زناشوئی از ناحیه مشارالیها غیرممکن می باشد لذا تقاضای صدور حکم طلاق و اجرای آن را ازدادگاه محترم می نمائیم . ضمنا با عنایت به عدم توانایی زوج به پرداخت کل مهریه در یک مرحله استشهادیه مربوطه تقدیم و تقاضای صدور حکم اعسار تقسیط مهریه متعلق به زوجه را با توجه به وضعیت مالی و درآمد زوج داریم . دادخواست ظاهرا به مرکز مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق سازمان بهزیستی ارسال شده و گزارش مرکز مذکور حاکی از انعکاس اظهارات طرفین است که خواسته خواهان طلاق است ولی خوانده راضی به طلاق نیست و از زوج انتظار دارد که برای ایشان مسکن جداگانه در نظر گرفته و از وی پرستاری به عمل آورده و در صورت طلاق کلیه حقوق قانونی خویش را مطالبه می نماید . دادگاه با تعیین وقت رسیدگی طرفین را به دادرسی دعوت نموده آقای ی.ص. وکیل دادگستری نیز وکالت خوانده را به عهده گرفته در جلسه مقرر به تاریخ ۱۳۹۳/۴/۳۰ وکلای طرفین حضور یافته و مطالبی بیان داشته اند . وکیل خوانده لایحه ای تقدیم داشته که مورد ملاحظه دادگاه واقع شده است. دادگاه قرار استماع شهادت شهود خواهان را صادر نموده و اظهارات آنان را در مورد وضعیت مالی و درآمد خواهان استماع نموده سپس قرار ارجاع امر به کارشناسی را در مورد تعیین نفقه خوانده صادر نموده و نیز قرار ارجاع امر به داوری را داده است. زوجین داوران خود را معرفی نموده اند (آقای ق.ک. داور زوجه و آقای ف.ش. داور زوج) و کارشناس نیز نفقه خوانده را به تفکیک هر سال تعیین و اعلام نموده است . داوران نظریه خود را مبنی بر اینکه صلاح زوجین در طلاق و جدائی است اعلام می دارند وکیل خوانده علاوه بر مقادیری که به عنوان نفقه وسیله کارشناس اعلام شده هزینه های درمانی خوانده را نیز مطالبه نموده و خواهان نیز مدعی شده که مبلغ پنج میلیون تومان به عنوان شیربهاء به پدر زوجه پرداخته و نیز مقادیری از هزینه های درمانی زوجه را پرداخت کرده است و دادگاه برای اخذ توضیح در این موارد دستور تعین وقت رسیدگی و دعوت طرفین و وکلای آنان را داده است. جلسه مقرر در تاریخ ۱۳۹۳/۸/۲۷ با حضور وکلای طرفین و خواهان تشکیل شده است . خواهان فاکتور مقداری از هزینه های پزشکی خوانده را ارائه و نیز وسیله پرداخت پنج میلیون تومان به عنوان شیربهاء به پدر خوانده را تقدیم داشته و تقاضا نموده که این هزینه ها نیز از میزان نفقه خوانده کسر شود وکیل خوانده اظهار داشته پرداخت تمام مخارج و هزینه های زندگی به عهده زوج است و ارائه فاکتور و صورت حساب تحصیل حاصل است و تقاضای ارجاع هزینه های درمانی انجام شده برای خوانده به کارشناسی را نموده است و مبلغ پنج میلیون تومانی شیربها را نیز قبول نموده که پرداخت شده النهایه مطابق مرسوم به جهیزیه تبدیل شده و چون هبه بوده و تبدیل گردیده قابل مطالبه و استرداد نیست . سرانجام دادگاه در تاریخ ۱۳۹۳/۱۰/۱۵ در وقت فوق العاده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۲۴۲۲۱۰۰۷۲۶ ۱۳۹۳/۱۰/۲۴ به صدور رأی مبادرت و در مورد خواسته خواهان مبنی بر صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق با توجه به اینکه تلاش داوران جهت ایجاد سازش و انصراف خواهان از طلاق ثمری نداشته گواهی عدم امکان سازش صادر و مقرر داشته زوج می تواند پس از قطعیت آن به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه و نسبت به اجرای صیغه طلاق با شرایط مندرج در دادنامه که متضمن تعیین مقدار مهریه و نفقه و کسر و محاسبه هزینه های درمانی از میزان نفقه تعیین شده و نیز کسرو محاسبه مبلغ پنج میلیون تومان شیربهاء از میزان مهریه و نیز رد دعوی اعسار زوج از پرداخت مهریه به شرح منعکس در دادنامه صادره است می باشد و متعاقب صدور و ابلاغ رأی بدوی به طرفیت وکیل خوانده آقای ی. ص. به وکالت از خوانده تجدیدنظر خواهی به عمل آورده و پرونده در شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان مطرح گردیده و دادگاه مرقوم نیز در تاریخ ۱۳۹۴/۱/۲۰ با اعلام ختم رسیدگی به شرح دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۴۰۱۷۰۰۰۴۵ ۱۳۹۴/۱/۲۰ به صدور رأی مبادرت و با استدلال منعکس در دادنامه صادره تجدیدنظرخواهی را وارد ندانسته و ضمن رد آن دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید و رأی خود را قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور توصیف نموده است که پس از آن هم آقای ی. ص. به وکالت از خوانده خانم الف. ج.ت. فرجام خواهی به عمل آورده که پس از تکمیل آن و تبادل لوایح پرونده جهت رسیدگی به فرجام خواهی فرجام خواه به دیوان عالی کشور ارسال گردیده و پس از وصول حسب الارجاع در این شعبه مطرح و اینک رسیدگی به درخواست مطروحه در دستور کار شعبه قرار گرفته است . مفاد لوایح وکلای طرفین فرجام خواه و فرجام خوانده حین شور قرائت می گردد. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای محمد علی کریم پور عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده نسبت به دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۴۰۱۷۰۰۰۴۵ ۱۳۹۴/۱/۲۲ فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی خانم الف. ج.ت. با وکالت آقای ی. ص. نسبت به دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۴۰۱۷۰۰۰۴۵ ۱۳۹۴/۱/۲۲ صادره از شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان زنجان که به موجب آن دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۲۴۲۲۱۰۰۷۲۶ ۱۳۹۳/۱۰/۲۴ صادره از شعبه اول دادگاه حقوقی خ... که مشعر است بر صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق به درخواست زوج و تعیین حقوق زوجه به شرح منعکس در دادنامه تایید و استوار گردیده است . فرجام خواهی به عمل آمده صرفا از حیث محاسبه هزینه های درمانی انجام شده و کسر آن از نفقه جاری زوجه و نیز کسر مبلغ پنجاه میلیون ریال پرداختی زوج به پدر زوجه به عنوان شیربهاء وارد است زیرا با توجه به تعریف ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی (اصلاحی ۱۳۸۱/۸/۱۹) از نفقه هزینه های درمانی نیز جزء نفقه زوجه و از مصادیق آن بوده و بر عهده زوج است . بنابراین کسر مبلغ مربوط به هزینه های درمانی از نفقه جاری زوجه صحیح نمی باشد و نیز پرداخت شیربهاء در ما نحن فیه از مصادیق هبه است که در عرف جامعه صرف تهیه جهیزیه می گردد و در واقع هبه تبدیل شده است به علاوه به زوجه پرداخت نشده و لذا محاسبه و کسر آن از مهریه زوجه قابل پذیرش نیست و لذا رأی فرجام خواسته در دو مورد مذکور مستندا به بند ۲ ماده ۳۷۱ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی نقض و رسیدگی مجدد را در موارد مذکور به تجویز بند ج ماده ۴۰۱ همان قانون به شعبه دیگر دادگاه تجدیدنظر استان زنجان ارجاع می نماید . سایر مفاد رأی فرجام خواسته که مطابق با موازین شرعی و قانونی صادر گردیده و اعتراض موثری هم در دیگر موارد به عمل نیامده ضمن رد فرجام خواهی فرجام خواسته مستندا به ماده ۳۷۰ قانون یاد شده ابرام می گردد . مقرر می دارد پرونده به دادگاه صادر کننده رأی اعاده شود.

رئیس و عضو معاون شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور

محمد علی کریم پور - غلامرضا شاکری

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی