رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۱۹۸ ،کلاسه پرونده: ۹۹۰۳۰۰۱)

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بند (۲) و (۳) مصوبات اولین جلسه کارگروه آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ و نامه شماره ۱۵۴۴۹۶/۶۰ مورخ ۱۲/۶/۱۳۹۷ رئیس مرکز اصناف و بازرگانان ایران و دبیرخانه هیأت عالی نظارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	ابطال بند (۲) و (۳) مصوبات اولین جلسه کارگروه آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ و نامه شماره ۱۵۴۴۹۶/۶۰ مورخ ۱۲/۶/۱۳۹۷ رئیس مرکز اصناف و بازرگانان ایران و دبیرخانه هیأت عالی نظارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت
کلاسه پرونده	۹۹۰۳۰۰۱
تاریخ رأی	شنبه ۱۹ تير ۱۴۰۰
شماره دادنامه	۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۱۹۸

هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی

شاکی : آقایعیسی کریمی فرزند عباس

موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند (۲) و (۳) مصوبات اولین جلسه کارگروه آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ و نامه شماره ۱۵۴۴۹۶/۶۰ مورخ ۱۲/۶/۱۳۹۷ رئیس مرکز اصناف و بازرگانان ایران و دبیرخانه هیأت عالی نظارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت

گردش کار :

شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند (۲) و (۳) مصوبات اولین جلسه کارگروه آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ و نامه شماره ۱۵۴۴۹۶/۶۰ مورخ ۱۲/۶/۱۳۹۷ رئیس مرکز اصناف و بازرگانان ایران و دبیرخانه هیأت عالی نظارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت را خواستار شده و در جهت تببین خواسته اعلام کرده است که:

احتراما به استحضار می رساند اینجانب برابر مواد ۲۶ و ۱۲ قانون نظام صنفی تقاضای صدور پروانه کسب در مورخه ۳/۴/۱۳۹۶، ۴/۴/۱۳۹۶ و ۳۰/۵/۱۳۹۶ که برابر پیگیری های مجدانه متوجه شده ام که عدم صدور آن را به مقررات صادره وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت به شماره مورخه ۱۲/۶/۱۳۹۷ که پس از جستجوها و پیگیری ها متوجه شده ام که ریاست سازمان صنعت، معدن و تجارت بر خلاف مواد ۲۶ و ۱۲ قانون نظام صنفی و آرای صادره ۸۰۷ و ۵۳۵ سازمان صنعت، معدن و تجارت مستند به مواد ۸۸ و ۱۲ دیوان عدالت اداری که مقررات صادره بر خلاف اصل ۱۳۸ قانون اساسی و مواد ۸۸ و ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری است استدعای توجه و تقاضای ابطال مقررات وزیر صنعت، معدن و تجارت را دارم.

متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر است

نامه شماره ۱۵۴۴۹۶/۶۰ مورخ ۱۲/۶/۱۳۹۷ رئیس مرکز اصناف و بازرگانان ایران و دبیرخانه هیأت عالی نظارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت

رؤسای محترم سازمانهای صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور

موضوع: اعمال ممنوعیت استانی صدور پروانه کسب نانوایی در سایت ایرانیان اصناف

با سلام و احترام

پیرو ابلاغیه مورخ ۴/۵/۱۳۹۷ مقام عالی وزارت در خصوص آخرین ضوابط صدور پروانه کسب نانوایی به آگاهی می رساند: در راستای مفاد ابلاغیه و به منظور مدیریت ثبت تقاضای صدور پروانه کسب در رسته نانوایی (آزاد پز و یارانه ای) در سامانه ایرانیان اصناف نسبت به اعمال ممنوعیت کشوری تقاضای صدور پروانه کسب نانوایی اقدام گردیده علی ایحال با عنایت به درخواست های متعدد واصله مبنی بر تفویض اختیار اعمال صدور ممنوعیت به استانها جهت پاسخگویی به تقاضاهای انتقال، واگذاری، تمدید پروانه کسب های قبلی و ... از تاریخ ۱۱/۶/۱۳۹۷ ممنوعیت کشوری صدور به ممنوعیت استانی تبدیل می گردد تا رؤسای محترم سازمانهای صنعت، معدن و تجارت ضمن اعمال نظارت و کنترلهای لازم صرفا در چارچوب مفاد ابلاغیه مزبور و سایر قوانین و مقررات با هماهنگی مسئولین ذیربط استانی حسب مورد نسبت به مدیریت تقاضاهای واصله اقدام نماید.

بدیهی است مسئولیت اعمال محدودیت مزبور در سامانه و اجازه انتقال، واگذاری و تمدید پروانه های قبلی و همچنین رسیدگی به تقاضاهای ثبت شده در سامانه قبل از تاریخ ۴/۵/۱۳۹۷ در چارچوب ابلاغیه مقام عالی وزارت بر عهده رؤسای محترم سازمانهای صنعت، معدن و تجارت استان مربوطه می باشد./ رئیس مرکز و دبیر هیأت عالی نظارت

مصوبات اولین جلسه کارگروه آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷

۲- کلیه نانوایی هایی که بعد از مورخ ۵/۱۱/۱۳۹۶ (مصوبه چهارمین جلسه کارگروه گندم آرد و نان استان در سال ۱۳۹۶ مبنی بر تعلیق صدور مجوز نانوایی جدید آزاد پز) در استان اقدام به راه اندازی نانوایی نموده اند فعالیت آنها غیر قانونی و ممنوع بوده و فرمانداران موظف می باشند با همکاری دستگاههای متولی نسبت به پلمپ و تعطیلی آن واحد اقدام و از تخصیص سهمیه آراد یارانه ای به این نانوایی ها خودداری نمایند.

۳- در خصوص صدور پروانه کسب جدید جهت شهرهای تازه تأسیس و مناطق در حال توسعه استان، مقرر شد در صورت نیاز واقعی مناطق یادشده پس از تایید کارگروه آرد و نان شهرستان و مصوبه کمیسیون نظارت مرکز استان درخواست نانوایی جدید به کارگروه آرد و نان استان ارجاع و تصمیم گیری با تائید کارگروه استان صورت پذیرد.

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس سازمانصنعت، معدن و تجارتاستانگلستان به موجب لایحه ای به شماره ۶۵۲۷۶/۱/۱۲۸ مورخ ۲۴/۱۲/۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

۱. برابر آخرین ضوابط صدور پروانه کسب نانوایی (آزادپز و یارانه ای) ابلاغی مورخ ۰۴/۰۵/۱۳۹۷ وزیر محترم وقت صنعت، معدن و تجارت، "پذیرش درخواست جدید برای تأسیس نانواخانه تحت هر عنوانی (سامانه، مکتوب و ...) ممنوع" بوده و فقط در صورت نیاز مناطق توسعه شهری و روستایی غیر برخوردار پس از کنترل امکان جابجایی نانواخانه ها در مناطق دارای مازاد نیاز به منطقه مورد نظر، صدور مجوز نانوایی جدید با بررسی کارشناسی اتحادیه ذیربط و تأیید کمیسیون نظارت با مسئولیت سازمان صنعت، معدن و تجارت بلامانع می باشد.

۲. با استناد به رأی شماره ۸۰۷ مورخ ۱۴/۱۰/۱۳۹۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری،مطابق تبصره ۲ ماده ۷اصلاح قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایرانو اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسیمصوب ۰۱/۰۴/۱۳۹۳، مقرر شده است که هر یک از مراجع صادر کننده مجوز کسب و کار مؤظفند درخواست متقاضیان مجوز کسب و کار را مطابق شرایط مصرح در پایگاه اطلاع رسانی مجوزهای کسب و کار دریافت و بررسی کنند و صادر کنندگان مجوز کسب و کار اجازه ندارند به دلیل اشباع بودن بازار از پذیرش تقاضا یا صدور مجوز کسب و کار امتناع کنند. لذا موضوع در جلسه مورخ۱۰/۰۷/۱۳۹۸کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان استان با حضور استاندار محترم گلستان مطرح و مقرر گردید کمیته ای مرکب از نمایندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، شرکت غله و خدمات بازرگانی استان، دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان و اتحادیه صنف خبازان شهرستان گرگان در راستای رفع مشکل بر اساس ضوابط قانون نظام صنفی و فراهم آوردن زمینه اجرای رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر صدور پروانه کسب خبازی به متقاضیان بدون استفاده از آرد دولتی (یارانه ای و نیمه یارانه ای) موارد را بررسی و تصمیم لازم اتخاذ و ابلاغ گردد. لذا پیشنهاد کمیته کارشناسی در جلسه مورخ۳۰/۰۹/۱۳۹۸کمیسیون نظارت مرکز استان مطرح و ضوابط خاص صدور پروانه کسب نانوایی آزادپز بدون استفاده از آرد دولتی (یارانه ای و نیمه یارانه ای) تصویب و جهت اجرا مبنی بر صدور پروانه کسب در رسته نانوایی آزادپزبرای متقاضیان به کلیه شهرستان های استان ابلاغ و در حال حاضر صدور پروانه کسب نانوایی بدون استفاده از آرد یارانه ای و نیمه یارانه ای بلامانع می باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل دفتر مدیریت عملکرد، بازرسی و امور حقوقی استانداریگلستان نیزبه موجب لایحه ای به شماره ۳۴۸/۱۴/۱۴۰۰ مورخ ۸/۱/۱۴۰۰ به طور خلاصه توضیح داده است که:

۱. با توجه به درخواست شاکی پرونده مبنی بر صدور مجوز نانوایی، موضوع در چارچوب دستورالعمل ها و بخشنامه های صادره از مراجع صالح، مورد بررسی قرار گرفته و اتحادیه مذکور با عنایت به اینکه قانونگذار مراجع مربوطه را از صدور مجوز جدید نانوایی منع و صدور آن را صرفا در شهرک های تازه تأسیس و محل های فاقد نانوایی (با ضوابط خاص) مستثنی نموده، ایشان را فاقد شرایط احراز جهت اخذ مجوز نانوایی دانسته و از صدور پروانه کسب خودداری می نماید.

۲. در تکمیل موارد پیش گفته مستحضر می دارد با توجه به حساسیت فعالیت خبازی و تفاوت آن با سایر صنوف، محدودیت سقف آرد سهمیه ای در کشور و استان، تفاوت معنادار قیمت آرد سهمیه ای و آرد آزاد، تأثیر منفی و غیرمتعارف افزایش تعداد واحدهای خبازی بر توجیه اقتصادی آن ها و در نتیجه کاهش کیفیت نان، از سال ۱۳۹۳ صدور مجوز نانوایی با محدودیت هایی مواجه گردید. در همین راستا باستناد بخشنامه محرمانه شماره ۳۹۸۶/م/ص مورخ ۰۴/۰۵/۱۳۹۷ وزیر محترم وقت صنعت، معدن و تجارت با موضوع آخرین ضوابط صدور پروانه کسب نانوایی (آزادپز،یارانه ای) و نامه شماره ۵۲/۱۵۰۷۸/م مورخ ۲۷/۰۱/۱۳۹۹ معاونت محترم بازرگانی وزارت مذکور، پذیرش و درخواست جدید برای تأسیس و صدور هر گونه مجوز جدید نانواییتحت هر عنوان (سامانه ، مکتوب و ...) ممنوع و مستند به بند ۳ مصوبات دومین جلسه کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان استان مورخ۲۲/۰۵/۱۳۹۹مقرر شده است سازمان صمت صرفا برای متقاضیان پروانه کسب خبازی که دارای رأی دیوان عدالت اداری باشند، پروانه کسب صادر و از صدور هر گونه پروانه دیگری خودداری نماید. شایان ذکر است دلیل مخالفت سازمان های صنعت، معدن و تجارت با اجابت درخواست های جدیدصدور پروانه نانوایی صرفا تعزیراتی و حکومتی بودن مقوله گندم، آرد و نان و لزوم نظارت عالیه استانداران در ساماندهی مقوله آرد و نان و تفاوت ذاتی فعالیت این صنف با دیگر صنوف از جمله قنادی و ... می باشد و بدیهی است وجود این تفاوت ماهیتی، منجر به صدور تصویبنامه هیأت وزیران در این خصوص شده و استانداران مکلفند بر اساس سیاست های کارگروه کشوری و لحاظ نمودن شاخص های متعدد، نسبت به توسعه نانوایی ها در بخش آزادپز اقدام نمایند اما صدور پروانه های واحدهای جدیدالتأسیس نانوایی به استناد آراء اصداری از شعب محترم دیوان عدالت اداری، اجرای این تکلیف قانونی را متعسر و ناممکن می نماید.

۳. با توجه به سامانه ای شدن تخصیص سهمیه آرد خبازی ها توسط شرکت غله و عدم امکان ثبت سهمیه جدید آرد (یارانه ای یا نیمه یارانه ای) در سامانه آرد (سیفا) به استناد نامه شماره ۱۰۵۵۶ مورخ ۱۹/۰۸/۱۳۹۹ شرکت غله، عملا امکان تأمین آرد جهت تخصیص به نانوایی های جدیدالتأسیس امکان پذیر نبوده و تنها مسیر تأمین آرد مورد نیاز، لاجرم بازار آزاد (سیاه) بوده که این امر منتج به هرج و مرج و دلال بازی در حوزه مهم و استراتژیک آرد و نان خواهد بود. هر چند متقاضیان در حال حاضر ادعایی در خصوص سهمیه آرد دولتی ندارند لیکن تجربه ثابت نموده با تغییر دولت ها و نیز مسئولین، افراد با ارائه پروانه های صادره، دیگران را مجبور به اعطاء سهمیه آرد می نمایند و از طرف دیگر با توجه به مقرون به صرفه نبودن پخت نان با آرد آزاد، زمینه برای بروز انواع تخلفات از جمله ورود غیرقانونی آرد نانوایی های دولتی به این مراکز نیز محتمل بوده و دور از انتظار نخواهد بود لذا بر اساس تکلیف تعیین شده و با توجه به پایین بودن متوسط سرانه سهم خبازی های استان (حدود شش کیسه در روز معادل چهار ساعت کارکرد روزانه) و در نتیجه فعالیت غیراقتصادی آن ها،کارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان استان با صدور هر گونه مجوز جدید مخالفت نموده و به استناد بند ۲ مصوبه مورخ۰۹/۰۷/۱۳۹۸کارگروه مذکور و مقررات مربوطه تا اطلاع ثانوی صدور مجوز ممنوع می باشد.

۴. حسب مراتب فوق ملاحظه می شود به جهت حساسیت صنف مذکور و مشکلات تأمین و تهیه آرد و تعداد واحدهای صنفی در هر منطقه، صدور مجوز نانوایی محدود به شهرک های مسکونی جدید و مناطق توسعه یافته شهری گردیده است. در حالی که در صورت عدم وجود مشکل در تأمین آرد نانوایی ها از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران و شرکت های غله و کنترل ایجاد واحد صنفی و کشش منطقه با توجه به نیازهای مردم، قاعدتا مانند بقیه صنوف محدودیتی در صدور مجوز کسب نانوایی برای متقاضیان وجود نخواهد داشت.

در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ پرونده به هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و پس از بحث و بررسی محتویات پرونده، ختم رسیدگی اعلام و با نظر بیش از ۴/۳ اعضاء حاضر در جلسه به شرح زیر در خصوص بند ۲ مصوبات اولین جلسه کارگروه گندم، آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ به صدور رأی مبادرت شد.

رأی هیات تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری

براساس ماده ۱۲ قانون نظام صنفی : افراد صنفی موظفند قبل از تأسیس هر نوع واحد صنفی یا اشتغال به کسب و حرفه، نسبت به اخذ پروانه کسب اقدام کنند. .. با توجه به اینکه اطلاق حکم مذکور دلالت بر آن دارد که کلیه افراد صنفی حتی در فرضی که دستگاههای مسئول بدون مبنای قانونی از صدور پروانه کسب برای آنها خودداری می نمایند، مجاز نیستند که با استناد به عدم صدور پروانه کسب توسط دستگاههای ذیربط و بدون اخذ پروانه مزبور اقدام به راه اندازی واحد صنفی نمایند، بنابراین حکم مقرر در بند ۲ مصوبات اولین جلسه کارگروه گندم، آرد و نان استان گلستان در سال ۱۳۹۷ که متضمن اعمال قانون درخصوص واحدهای راه اندازی شده بدون اخذ پروانه کسب است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نبوده و به استناد بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲، رأی به رد شکایت صادر و اعلام می کند. این رأی ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور توسط رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.

مهدی دربین

رئیس هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 14462