رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۲۸۳ ،کلاسه پرونده: ه ع /۹۶/۱۵۰۶ )

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال مصوبات خواندگان به شرح ذیل : ۱- آیین نامه اعطای تسهیلات و مشارکت در تجاری سازی مصوب مرداد ۹۲ هیأت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی و کلیه مصوبات ذیل آن ۲- شیوه نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض به شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری ۳- آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، مصوب معاونت علمی و فناوری ۴- شیوه نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران به منظور انجام فرآیند ارزیابی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری ۵- شیوه نامه تسهیلات نظام وظیفه تخصصی افراد فعال در شرکت های دانش بنیان مصوبه بنیاد نخبگان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۶- ماده ۸ اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	ابطال مصوبات خواندگان به شرح ذیل : ۱- آیین نامه اعطای تسهیلات و مشارکت در تجاری سازی مصوب مرداد ۹۲ هیأت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی و کلیه مصوبات ذیل آن ۲- شیوه نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض به شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری ۳- آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، مصوب معاونت علمی و فناوری ۴- شیوه نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران به منظور انجام فرآیند ارزیابی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری ۵- شیوه نامه تسهیلات نظام وظیفه تخصصی افراد فعال در شرکت های دانش بنیان مصوبه بنیاد نخبگان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۶- ماده ۸ اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی
کلاسه پرونده	ه ع /۹۶/۱۵۰۶
تاریخ رأی	چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۷
شماره دادنامه	۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۲۸۳

هیات تخصصی اقتصادی مالی

شماره پرونده : ه ع /۹۶/۱۵۰۶ دادنامه : ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۲۸۳ تاریخ : ۳۰/۸/۹۷

شاکی : آقای سید سپهر قاضی نوری

طرف شکایت : ۱- معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۲- صندوق نوآوری و شکوفایی

موضوع شکایت و خواسته : ابطال مصوبات خواندگان به شرح ذیل :

۱- آیین نامه اعطای تسهیلات و مشارکت در تجاری سازی مصوب مرداد ۹۲ هیأت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی و کلیه مصوبات ذیل آن

۲- شیوه نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض به شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری

۳- آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، مصوب معاونت علمی و فناوری

۴- شیوه نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران به منظور انجام فرآیند ارزیابی شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان مصوب معاونت علمی و فناوری

۵- شیوه نامه تسهیلات نظام وظیفه تخصصی افراد فعال در شرکت های دانش بنیان مصوبه بنیاد نخبگان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

۶- ماده ۸ اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی

• دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :

۱- به موجب ماده ۱۰ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و بند یک مصوبه بیستمین جلسه شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری ، هرگونه استفاده از مزایا و تسهیلات باید به تصویب شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری برسد. اما در هیچ یک از آیین نامه های مورد اعتراض ، این موضوع رعایت نشده است.

۲- مطابق ماده ۵ قانون حمایت از شرکت و مؤسسات دانش بنیان ، صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری و زیر نظر رئیس شورا رسیدگی می شود. این در حالی است که اکنون صندوق مزبور هیچ نوع وابستگی به شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری ندارد و برای همین ابطال ماده ۸ اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی مورد تقاضا است.

۳- مطابق ماده ۷ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، کلیه دستگاه های مجری این قانون موظف هستند حداکثر ظرف یک ماه به درخواست های متقاضیان جهت استفاده از حمایت مندرج در این قانون رسیدگی کنند و نتیجه نهایی را به متقاضی اعلام نمایند. چنانچه نظر مبنی بر رد درخواست باشد ، باید به طور مستدل به آگاهی درخواست کننده برسانند. درخواست کننده می تواند نزد دبیرخانه اعتراض کند و شورا موظف است ظرف یک ماه به شکایت واصله رسیدگی کند. این در حالی است که زمان یک ماه به هیچ وجه رعایت نمی شود و هیچ سازکاری هم طبق ماده ۷ مزبور رسیدگی به شکایات زیر نظر شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری تعبیه نشده است و این خود دلیل دیگری به ضرورت توقف وضع موجود است.

• خلاصه مدافعات طرف شکایت :

• رئیس هیأت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی ، به موجب لایحه شماره ۲۴۳۱۷/ص/۹۶ مورخ ۲۸/۱۲/۹۶ ، دفاعیات خود را بدین شرح ارائه کرده است :

۱- همه مصوبات هیأت امنای صندوق تماما با رعایت مقررات اساسنامه صندوق است. اساسنامه مصوب ۲۰/۶/۹۰ هیأت وزیران است که به تأیید شورای نگهبان رسیده است و در هیچ یک از مواد اساسنامه ، به لزوم تصویب مصوبات توسط شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری اشاره ای نشده است.

۲- عملیات صندوق نوآوری و شکوفایی منطبق با آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان بوده است و کلیه استفاده ها از مزایا و تسهیلات قانونی قبلا به تصویب شورای فوق الذکر رسیده است.

۳- هرچند وظیفه مندرج در ماده ۱۰ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، بر عهده وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری و شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری بوده ، اما سکوت شورای مزبور در این چند سال به معنی عدم رعایت وظایف قانونی نبوده ، بلکه تأیید ضمنی مصوبات و اعمال صندوق بوده است.

۴- با توجه به رعایت کامل اساسنامه و سایر قوانین و مقررات مرتبط در تصویب دستورالعمل های مربوطه و اعطای خدمات و تسهیلات به شرکت های دانش بنیان و با توجه به این امر که وظیفه مندرج در ماده ۱۰ قانون حمایت بر عهده نهادی دیگر بوده و نه خود صندوق ، لذا عدم رعایت آن نمی تواند به مصوبات داخلی صندوق خدشه وارد کند و باعث بطلان آن شود.

۵- صندوق نوآوری و شکوفایی صلاحیت دستور دادن به وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری را ندارد و با توجه به تصدی صندوق به امر عمومی و با در نظر داشتن اصل تداوم ارائه خدمات عمومی ، امکان تعطیلی وظایف صندوق وجود ندارد.

۶- با توجه به اینکه در ماده ۸ اساسنامه صندوق ، اعضای هیأت امنای صندوق تعیین شده اند ، هم رئیس شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری و هم وزیر علوم به عنوان عضو اصلی هیأت امنا ذکر شده اند ، درخواست ابطال ماده ۸ اساسنامه صندوق غیر موجه به نظر می رسد.

۷- هر چند مدعیات مزبور در بند ۳ شکواییه ، مطالبه ابطال مصوبه ای نیست ، اما صندوق نهایت تلاش خود را در پاسخگویی به شرکت ها در زمان مقرر انجام داده و اگر هم شرکت در این خصوص شکایتی داشته باشند حق ایشان در طرح شکایت محفوظ است و دستورالعمل رسیدگی به این شکایات نیز موجود بوده است.

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به موجب لایحه شماره ۱۰۰۶۷/۱۱ مورخ ۱۵/۱/۱۳۹۷ دفاعیات طرف شکایت را بدین شرح ارائه داده است :

۱- هیچ یک از مصوبات مورد اعتراض ، با ماده ۱۰ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی مغایرت ندارد. اصولا مزایا و تسهیلاتی که طبق قانون به شرکت های دانش بنیان تعلق می گیرد ریشه در قانون و خصوصا آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات و اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی دارد.

۲- آیین نامه اعطای تسهیلات و مشارکت در تجاری سازی ، بر اساس اختیارات مندرج در اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی به تصویب رسیده و اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی نیز به موجب مصوبه ۶۳۷-۱۲/۳ مورخ ۵/۲/۱۳۹۰ شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری به تصویب این شورا رسیده است.

۳- شیوه نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض به شرکت های دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به تصویب نرسیده ، بلکه در کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و نظارت بر اجرا تصویب شده است که کارگروهی مستقل از معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور است.

۴- دستورالعمل موضوع ماده ۲۲ آیین نامه اجرایی مذکور و تهیه شیوه نامه اعطای معافیت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض به شرکت های دانش بنیان ، از آنجا که ریشه در آیین نامه اجرایی قانون مصوب شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری دارد و از آنجا که شیوه نامه موصوف صرفا یک راهنمای داخلی برای انجام هرچه صحیح تر وظایف است و مطلب تازه ای ندارد ، نه تنها هیچ گونه مغایرتی با قانون حمایت ندارد ، بلکه هیچ گونه تعهد و تکلیفی مازاد بر مفاد قانون و آیین نامه ایجاد نکرده و به تصویب مرجع صلاحیتدار نیز رسیده است.

۵- تصویب شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری طبق ماده ۱۰ ناظر به استفاده از مزایا ، امتیازات و تسهیلات است که آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان اصولا در مورد آن نیست و لذا ادعای مغایرت آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان با ماده ۱۰ از حیث مورد ادعای خواهان فاقد وجاهت حقوقی است.

۶- با عنایت به ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات مصوب ۲۱/۸/۹۱ مبنی بر صلاحیت کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و نظارت بر اجرا در تدوین حوزه های فعالیت های دانش بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ، این کارگروه به عنوان مرجع صلاحیت دار اقدام به تدوین و تصویب آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان کرده است. در خصوص شیوه نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران به منظور انجام فرآیند ارزیابی شرکت های دانش بنیان نیز این نظر صادق است. موضوع این شیوه نامه نیز هیچ ارتباطی با مزایا ، امتیازات و تسهیلات موضوع ماده ۱۰ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات ندارد که نیازمند تصویب شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری می باشد و صرفا ناظر بر فرآیند ارزیابی شرکت های دانش بنیان است. کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان به عنوان مرجع صلاحیت دار اقدام به تصویب شیوه نامه انتخاب و فعالیت کارگزاران به منظور انجام فرآیند ارزیابی شرکت های دانش بنیان نموده است.

۷- بنیاد ملی نخبگان بر اساس تفاهم با ستاد کل نیروهای مسلح ، شیوه نامه بهره مندی دانش آموختگان فن آور از تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی را تصویب کرده است و موضوع سربازی در قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان ذکر نشده است و این برنامه به عنوان یک رویه حمایتی برای حمایت از همه شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری و سایر شرکت های فن آور و در جهت توانمند سازی آنها و نیروهای نخبه و تحصیلکرده کشور تدوین و عملیاتی شده و ارتباطی با حمایت های مصرح در قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی ، نوآوری ها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی و تکالیف مندرج در آن قانون ندارد.

۸- این سخن که در حال حاضر صندوق نوآوری و شکوفایی هیچ نوع وابستگی به شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری ندارد، به هیچ وجه با نصوص قوانین و مقررات و رویه جاری همخوانی نداشته و اصولا در تعارض است. در پاسخ به این ایراد خاطر نشان می سازد که اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی نیز به تصویب شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری رسیده است.

۹- در پاسخ به این ایراد که مدت زمان یک ماهه برای رسیدگی به شکایات موضوع ماده ۷ قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان رعایت نمی شود و هیچ سازگاری برای رسیدگی به شکایات زیر نظر شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری تعبیه نشده است ، شایان ذکر است که شیوه نامه رسیدگی به اعتراضات شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان بر اساس همین ماده ۷ ، به تصویب کمیسیون دائمی شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری رسیده از سال گذشته دبیر خانه شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری ، سامانه دریافت شکایات از متقاضیان را راه اندازی کرده و به شکایات رسیدگی می کند.

• رای هیات تخصصی اقتصادی مالی دیوان عدالت اداری :

با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، نظر به اینکه تصویب قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹ مجلس محترم شورای اسلامی در جهت شناسایی و تقویت شرکتهای دانش بنیان از طریق کمکها و اعطای تسهیلات و معافیتها بوده است که در اجرای ماده ۱۰ قانون حمایت از شرکتها، شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در بند ۳ مصوبات جلسه ششم اقدام به تصویب آیین نامه اجرایی قانون مذکور و اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی نموده است و در جزء ۵ بندهای (۱ و۶) مصوبات هفدهمین جلسه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری اصلاحات آیین نامه اجرایی قانون مزبور و اساسنامه صندوق فوق الذکر مورد تصویب قرار گرفته است، به جهت اینکه ماده ۸ اساسنامه و آیین نامه ها وشیوه نامه های مورد شکایت در تبیین حکم مقنن و شیوه های اجرایی آن بوده، لذا خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده به استناد بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲، رأی به رد شکایت صادر و اعلام می کند. رأی صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور از سوی ریاست ارزشمند دیوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.

دکتر زین العابدین تقوی

رئیس هیأت تخصصی اقتصادی مالی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 11655