رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۵۷۹ و ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۵۷۸ ،کلاسه پرونده: ۹۶؍۱۲۴۸ و ۹۸؍۵۴۰)

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بند ۴ بخشنامه شماره ۴۴۵۳؍۹۲؍۵۰۱۰–۴؍۱۲؍۹۲ و تذکر بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۳؍۹۴؍۵۰۱۰؍ - ۲۶؍۵؍۹۴ سازمان

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	ابطال بند ۴ بخشنامه شماره ۴۴۵۳؍۹۲؍۵۰۱۰–۴؍۱۲؍۹۲ و تذکر بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۳؍۹۴؍۵۰۱۰؍ - ۲۶؍۵؍۹۴ سازمان
کلاسه پرونده	۹۶؍۱۲۴۸ و ۹۸؍۵۴۰
تاریخ رأی	چهارشنبه ۶ آذر ۱۳۹۸
شماره دادنامه	۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۵۷۹ و ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۵۷۸

هیأت تخصصی کار ، بیمه و تامین اجتماعی

شماره پرونده :ه ع؍۹۶؍۱۲۴۸ و ۹۸؍۵۴۰

شاکی :آقای دکتر حسین موحد با وکالت آقای اسحاق ایل بیگی ۲- خانم فرشته مشتاقی

طرف شکایت :سازمان تأمین اجتماعی

موضوع شکایت و خواسته :ابطال بند ۴ بخشنامه شماره ۴۴۵۳؍۹۲؍۵۰۱۰–۴؍۱۲؍۹۲ و تذکر بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۳؍۹۴؍۵۰۱۰؍ - ۲۶؍۵؍۹۴ سازمان

شاکیان دادخواستی به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی به خواسته ابطال بند ۴ بخشنامه شماره ۴۴۵۳؍۹۲؍۵۰۱۰–۴؍۱۲؍۹۲ و تذکر بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۳؍۹۴؍۵۰۱۰؍ - ۲۶؍۵؍۹۴ سازمان به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده اند که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد :

شاکیان طی دادخواستهای تقدیمی اعلام کردند بند ۴ بخشنامه اول و تذکر بند ۱ بخشنامه دوم بر خلاف مقررات و موازین قانونی و خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده می باشد تقاضای ابطال آن را دارد.

بند ۴ بخشنامه اول : با توجه به اینکه حسب اظهار نظر صریح اداره کل منابع انسانی و پشتیبانی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ( موضوع نامه شماره ۱۷۶؍۲۰۹–۲۸؍۸؍۹۱ ) دوره تخصصی دستیاری پزشکان ( رزیدنتی ) از جمله دوره های آموزشی و تحصیلی پزشکان می باشد و بابت این ایام کمک هزینه تحصیلی به آنان پرداخت می گردد و کمک هزینه مذکور مشمول کسور بازنشستگی نبوده و جزو سوابق خدمتی این افراد محسوب نمی گردد. بنابراین احتساب و پذیرش سوابق تحصیلی پزشکان در دوره موصوف به عنوان سوابق اشتغال نزد سازمان فاقد موضوعیت خواهد بود.

تذکر بند ۱ بخشنامه دوم : حسب اعلام وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی دوره تخصصی دستیاری پزشکان از جمله دوره های آموزشی و تحصیلی پزشکان می باشد و بابت این ایام کمک هزینه تحصیلی به آنان پرداخت می گردد و از آنجائیکه کمک هزینه مذکور مشمول کسور بازنشستگی نبوده جزو سوابق خدمتی این افراد محسوب نمی گردد. بنابراین احتساب و پذیرش سوابق تحصیلی پزشکان در دوره موصوف به عنوان سوابق اشتغال نزد سازمان فاقد موضوعیت خواهد بود و از مفاد این دستور اداری خارج است.

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت

اولا تبصره ۲ ماده ۴۳ قانون استخدام کشوری و آراء شماره ۴۲ و ۴۳ مورخ ۴؍۲؍۷۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پرداخت وجه تحت هر عنوان اعم از کمک هزینه تحصیلی–حق الزحمه به رزیدنتهای دوره تخصص را دستمزد و حقوق تلقی نموده است. ثانیا با توجه به تعریف خدمت دولتی به شرح بند (ب) ماده ۱ لایحه قانونی استخدام کشوری و وجوهمشخصهآن از حیث اشتغال به کار مستمر در یکی از واحدهای دولتی به دستور مقام ذیصلاح و دریافت حقوق در قبال انجام وظایف محوله و ضرورت احتساب آن به عنوان سوابق خدمت دولتی به شرح مقرر در ماده ۳۴ لایحه قانونی استخدام کشور و اطلاق ماده ۱۵۲ قانون استخدام کشوری جزو سابقه خدمت دولتی محسوب می گردد و عادلانه و منصفانه نیست که سوابق مرقوم جزو سوابق خدمتی این افراد محسوب نگردد. مضافا اینکه انجام خدمت بهقصد تبرعنمی باشد. ثالثا مقرره مذکور بر خلاف ماده ۴ و تبصره ذیل ماده ۱۲ و ماده ۴۸ آئین نامه آموزشی دوره دستیاری رشته های تخصصی علوم پایه پزشکی می باشد. رابعا مواد ۲ و ۴ قانون تأمین اجتماعی کارفرما رایکیاطلاق کرده اند که بیمه شده به دستور او کار می کند در مقابل حقوق یامزددریافت می دارد و این شخص مشمول مقررات تأمین اجتماعی دانسته شد و همینطور مواد ۳۶ و ۳۹ قانون مذکور کارفرما را مکلف به پرداخت حقوق نمود و تأخیر در پرداخت رافع مسئولیت سازمان نمی باشد در حالیکه مقرره مرقوم مبالغ پرداختی در مقابل کار را حقوق و دستمزد ندانسته است. خامسا تصویب دستورالعمل مورد اعتراض خارج از حدود اختیار مرجع وضع آن می باشد. بنابراین تقاضای ابطال مقرره ذکر شده از تاریخ تصویب ( موضوع ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان ) را دارد.

در پاسخ به شکایت مذکور ، مدیر کل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی به موجب لایحه شماره ۹۶؍۱۲۴۸-۳ مورخ ۵؍۳؍۹۷ و شماره ۹۸؍۵۴۰-۳ مورخ ۳۰؍۴؍۹۸ به طور خلاصه توضیح داده است که :

اولا بند ۴ بخشنامه شماره ۴۴۵۳-۹۲ به استناد اظهار نظر صریح اداره کل منابع انسانی و پشتیبانی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی در نامه شماره ۱۷۶۰-۲۰۹–۲۸؍۸؍۹۱ صادر گردید و دوره تخصصی دستیاری از جمله دوره های آموزشی و تحصیلی پزشکان می باشد و بابت این ایام کمک هزینه تحصیلی پرداخت می گردد که مشمول کسور بازنشستگی نمی باشد و جزو سوابق خدمتی محسوب نمی شود و همانگونه که در رأی وحدت رویه شماره ۲۰۰–سال ۸۸ قید گردید در صورت داشتن قرارداد تمام وقت این ایام جزو سوابق دستیاران محسوب می گردد و سازمان نیز در این خصوص دستور اداری شماره ۱۸۳۴؍۹۴؍۵۰۱۰–۲۶؍۵؍۹۴ را صادر و به واحدهای اجرایی سازمان ابلاغ کرد. ثانیا تبصره ۲ ماده ۴۳ و ماده ۳۴ قانون استخدام کشوری در مورد تصدی بیش از یک پست سازمان در مؤسسات دولتی ( و راجع به پایه و گروه و ترفیع مستخدم ) می باشد و رأی شماره ۴۲ و ۴۳ سال ۷۹ پرداخت حق الزحمه به دانشجویان بورسیه را نافذ منع قانونی دانسته در حالیکه پزشک در دوره دستیاری رابطه استخدامی با دانشگاه و سایر واحدهای دولتی ندارد فقط کمک هزینه تحصیلی دریافت می دارد. ثالثا : ماده ۴ قانون تأمین اجتماعی اشتغال به کار تمام وقت را مشمول قانون مذکور دانسته در حالیکه پزشک در دوره دستیاری تحصیل تمام وقت دارد ( نه اشتغال تمام وقت ) مضافا اینکه مواد ۴ و ۵ قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب سال ۶۵ با اصلاحت بعدی آن دوره دستیاری را دوره تحصیلی آموزشی محسوب نموده است و حق اشتغال در بخش خصوصی با دایر کردن مطب را ندارند فقط مشغول آموزش کار در مراکز بهداشتی و بیمارستانی تحت نظارت اعضاء هیأت علمی دانشگاه می باشند. رابعا شورای محترم نگهبان طی نظریه شماره ۶۹۵۴؍۱۰۲؍۹۷–۲۲؍۶؍۹۷ مصوبه مورد اعتراض را خلاف شرع تشخیص نداده است. بنابراین رد شکایت شکات مورد استدعاست.

نظریه تهیه کننده گزارش

هر چند شکات صریحا مخالفت با شرع اعلام نکرده اند فقط احراز آنها اعلام داشت پزشک ( دستیار ) از حق شرعی محروم شده است با اینحال شورای محترم نگهبان طی پاسخ شماره ۶۹۵۴؍۱۰۲؍۹۷–۲۲؍۶؍۹۷ مصوبات مورد نظر را خلاف شرع تشخیص نداده است. ثانیا احد از شکات مقرره مورد اعتراض را مخالف آئین نامه آموزشی دوره دستیاری پزشکی اعلام کرد که به لحاظ اینکه بند (ت) ماده ۸۰ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان مغایرت با شرع یا قانون اساسی و سایر قوانین را قابل بررسی و طرح در هیأت عمومی دانسته ( نه مخالفت با آئین نامه ها را ) شکایت از این جهت قابل استماع نمی باشد. ثالثا شکات اعلام کردند مقرره مغایر و مخالف با مواد ۴۳ یا ۳۴ قانون استخدام کشوری و رأی شماره ۴۲ و ۴۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری می باشد که با توجه به مفاد مواد و رأی مرقوم ( خوانده شود ) منصرف از ما نحن فیه می باشد و ماده قانونی دیگری اعلام نشده رابعا تنها موضوعیکه به نظر می رسد اینکه تصویب آن خارج از حدود اختیار مرجع وضع مقرره می باشد که از این جهت مقرره را قابل ابطال می دانم. /ت

تهیه کننده گزارش :

احمد رحیمی گرجی

رای هیات تخصصی کار ، بیمه و تامین اجتماعی

در خصوص تذکر بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۳–۲۶؍۵؍۹۴ سازمان اعضاء هیأت تخصصی باتفاق آراء به لحاظ اینکه در تذکر بند ۱ مفاد رأی وحدت رویه شماره ۲۰۰-۸۸ هیدت عمومی رعایت شده و فقط نسبت به دستیاران فاقد قرارداد تمام وقت اتخاذ تصمیم نموده و اینگونه دستیاران را از دستیاران دارای قرارداد تفکیک نموده است قابل ابطال تشخیص نداده اند. لذا حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد در راستای بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی صادره ظرف مدت بیست روز پس از صدور توسط ریاست محترم دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان قابل اعتراض می باشد. /ت

رحیم باقری زیاری

رئیس هیات تخصصی کار ، بیمه و تامین اجتماعی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 12543