رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۰۲۵ ،کلاسه پرونده: ه ع / ۹۸۰۳۱۰۲)

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال دستورالعمل شماره ۲۳/۶۰۱۴ (دستورالعمل تخصصی مجوز موسسات خدمات بار هوایی ) سازمان هواپیمائی کشور

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	ابطال دستورالعمل شماره ۲۳/۶۰۱۴ (دستورالعمل تخصصی مجوز موسسات خدمات بار هوایی ) سازمان هواپیمائی کشور
کلاسه پرونده	ه ع / ۹۸۰۳۱۰۲
تاریخ رأی	سه شنبه ۲۳ ارديبهشت ۱۳۹۹
شماره دادنامه	۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۰۲۵

دیوان عدالت اداری

هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی

شماره دادنامه : ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۰۲۵

تاریخ دادنامه : ۲۲/۲/۹۹

شماره پرونده : ه ع / ۹۸۰۳۱۰۲

شاکی : آقای محمود رضا حاجی نصراله

موضوع شکایت و خواسته : ابطال دستورالعمل شماره ۲۳/۶۰۱۴ (دستورالعمل تخصصی مجوز موسسات خدمات بار هوایی ) سازمان هواپیمائی کشور

گردش کار :

شاکی به موجب دادخواستی اعلام کرده است که :

ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام

با ارائه این دادخواست و منضمات آن خاطر عالی را به موارد مطروحه ذیل جلب می نمایم:

احتراما به استحضار می رساند اینجانب مدیر عامل شرکت خدمات مسافرت هوایی، گردشگری، زیارتی نسیم بهشت امین می باشم که دارای مجوزهای بند الف صادره از سازمان هواپیمایی کشوری- بند ب صادره از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بند پ صادره از سازمان حج و زیارت و فروش بلیط قطار از شرکت راه آهن جمهوری اسلامی می باشم.

به جهت تکمیل مجوزات با توجه به اینکه دارای مدارک کارشناسی و گواهی پایان دوره های مربوطه از جمله (دوره خدمات بار و بسته بندی، دوره مقررات حمل و نقل حیوانات زنده، دوره مقدماتی فروش بار، دوره پیشرفته فروش بار، دوره حمل و نقل کالاهای خطرناک) و سابقه به صورت گواهی اشتغال به کار می باشم درخواست صدور مجوز را تقدیم سازمان هواپیمایی کشوری نمودم ولی تأسفانه علی رغم داشتن مدارک لازم سازمان مذکور به شیوه نامه استناد نموده است که در شیوه نامه مذکور ذکر شده متقاضی ججهت دریافت مجوز خدمات بار می بایست ۵ سال سابقه کار بیمه ای مربوط در زمینه حمل و نقل بار داشته باشد با عنایت به اینکه شیوه نامه مذکور مخالف با ماده ۷ و ۴۳ قانون سیاست کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و اصل ۲۸ قانون اساسی می باشد درخواست ابطال آن را دارم. خواهشمند است نسبت به صدور رأی دستور مقتضی را صادر فرمائید.

شاکی طی لایحه به شماره ۹۸-۳۱۰۲-۴ مورخ ۱۰/۱۰/۹۸ اعلام داشته :

ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام

احتراما در خصوص پرونده کلاسه ۹۸۰۳۱۰۲ به استحضار می رساند شیوه نامه- دستورالعمل صدور مجوز موسسات خدمات بار هوایی ۲۲/۱۰۴ CADT می باشد.

شیوه نامه یا دستورالعمل مذکور مغایر با ماده ۱، ۶، ۷ بند ط شماره ۴ ماده ۴۵ و ۹۲ قانون سیاست های کلی اصل ۴۴ و ۲۸ و ۴۴ قانون اساسی می باشد که با ایجاد مانع به منظور مشکل کردن ورود رقبای جدید یا حذف بنگها یا شرکت های رقیب در یک فعالیت خاص می باشد و این شیوه نامه یا دستورالعمل مذکور باعث ایجاد موانع در اجرای صدور مجوز مذکور شده است. با تجدید احترام – محمودرضا حاجی نصراله

متن دستورالعمل مورد شکایت به قرار زیر است

دستورالعمل تخصصی مجوز مؤسسات ارائه خدمات بار هوایی ۲۲/۶۰۱۴ سازمان هواپیمایی کشور

۳- صدور موافقت اصولی

۳-۱ مستندات مورد نیاز برای متقاضیان حقیقی و مدیر عامل در شخصیت حقوقی

مستندات زیر ، جهت بررسی تخصصی صدور موافقت اصولی، توسط دبیرخانه از متقاضی اخذ می شود:

۳-۱-۱ سابقه کار حداقل ۵ سال با تایید رسمی

۳-۱-۲ مدارک دوره های فروش بار و کالای خطرناک

۳-۱-۳ حداقل ۲۵ سال سن

۳-۱-۴ مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی

۳-۱-۵ آشنایی به زبان انگلیسی

۳-۱-۶ شرایط عمومی احراز پست مدیر عامل در دستورالعمل شماره ۲۰۰۰ موجود می باشد.

۳-۱-۷ مدیر عامل نمی تواند مدیر عامل بیش از یک شرکت باشد و موظف است تمام وقت در شرکت مورد نظر مستقر و فعالیت داشته باشد.

۳-۱-۸ مدیر عامل و مدیر دفتر موسسات نباید کارمند وزارتخانه و موسسات و شرکتهای دولتی باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور ، مدیر کل دفتر حقوقی وزارت راه و شهرسازی به موجب لایحه شماره ۷۳۰/۱۴۱۰۹۵ مورخ ۲۵/۹/۱۳۹۸ توضیح داده است که :

شاکی از اقدامات سازمان هواپیمایی کشوری شکایت داشته که سازمان مذکور دارای شخصیت حقوقی و استقلال حقوقی می باشد و این دفتر نیز برابر بخشنامه شماره ۲۷۰۴۱/۷۰۰ مورخ ۳۰/۲/۹۸ معاونت محترم حقوقی، امور مجلس و استانها مراتب را طی نامه شماره ۱۳۷۱۸۶/۷۳۰ مورخ ۱۹/۹/۹۸ به سازمان فوق اعلام نموده تا در مهلت قانون رأسا اقدام گردد. لذا با توجه به عدم توجه شکایت این وزارتخانه رد آن مورد استدعاست.

مدیر کل دفتر حقوقی وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به شکایت مذکور، اداره کل حقوقی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری به موجب لایحه شماره ۴۹۷۵۹- ۱۰/۱۰/۱۳۹۸ توضیح داده است که:

مدیر محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: لایحه دفاعیه در خصوص شکایت آقای حاجی نصراله- متقاضی مجوز خدمات بار هوایی

سلام علیکم

با احترام؛ بازگشت به ابلاغیه مربوط به کلاسه پرونده ۹۸۰۳۱۰۲ مورخ ۲۲/۸/۱۳۹۸ منضم به نسخه دوم دادخواست آقای محمودرضا حاجی نصراله به خواسته ابطال شیوه نامه شماره ۲۳/۶۰۱۴ مربوط به اخذ مجوز خدمات بار هوایی- سازمان هواپیمایی کشوری، ضمن بررسی و مطالعه خواسته مشارالیه، به منظور تبیین و تشحیذ موضوع ، مراتب ذیل را به استحضار می رساند؛

مشارالیه به عنوان متقاضی اخذ شرکت خدمات بار هوایی و با استناد به مواد (۷) و (۴۳) قانون سیاستهای کلی اصل ۴۴ و اصل (۲۸) قانون اساسی، در خواست ابطال شیوه نامه شماره۲۳/۶۱۰۴ را نموده است، در حالیکه:

۱- سازمان هواپیمایی کشوری به موجب ماده (۵) قانون هواپیمایی کشوری مصوب ۱۳۲۸ به عنوان نماینده انحصاری دولت، مسئولیت اعمال حاکمیت و نظارت بر کلیه امور صنعت هوانوردی کشوری را عهده دار است و براساس ماده (۴) همین قانون مقرر داشته این سازمان مکلف شده نسبت به توسعه و تشویق موسسات هواپیمایی کشوری به منظور تامین نیازمندی های حمل و نقل داخلی و خارجی مسافر و بار و محمولات پستی اقدامات لازمه را معمول دارد . همچنین با عنایت به مقررات و ضوابط مندرج در کنوانسیون مربوط به یکسان سازی برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین المللی ورشو ۱۹۲۹ و اصلاحات آن، در خصوص مسئولیت فرستنده کالا و مسئولیت متصدی حمل و نقل بار که همراه مقررات مربوط به حمل و نقل مسافر درج گردیده است، نشان از اهمیت جایگاه خدمات بار هوایی در عرصه بین المللی هوایی دارد.

۲- همچنین مطابق با ماده (۱۵) قانون فوق البیان که بالصراحه در آن آمده: مرجع صدور هرگونه اجازه نامه مربوط به امور هواپیمایی کشوری و پروانه مربوط به بهره برداری هوایی و ..... با سازمان هواپیمایی کشوری می باشد. لذا این سازمان در راستای ایفای وظایف مقرر در قانون مذکور و کنوانسیون موصوف و به منظور شفاف سازی روند تاسیس شرکتها و موسسات ذیربط و صدور مجوز فعالیت آنها، نسبت به تهیه و تصویب دستورالعمل های تخصصی از جمله دستورالعمل مجوز تاسیس موسسات خدمات بار هوایی به شماره ۲۳/۶۰۱۴ در راستای ایفای حکم قانونی مندرج در ماده (۱۵) قانون فوق الذکر و تعیین ضوابط و شرایط تاسیس شرکتهای خدمات بار هوایی اقدام نموده است بدین ترتیب بالضروره مستفاد است که اشخاص متقاضی تاسیس شرکت موصوف میبایست واجد یکسری شرایط باشند.

۳- مشارالیه ادعا نموده است: علیرغم داشتن مدارک لازم، این سازمان به دستورالعمل فوق الاشاره استناد نموده است و وی را فاقد شرایط و ضوابط اعلام نموده است. ، در صورتی که محرز و بدیهی است، سازمان هواپیمایی کشوری بنا بر اختیار قانونی مندرج در ماده (۱۵) قانون فوق الذکر و تکلیف مقرر در ماده (۴) آن و نیز مقررات بین المللی حاکم به وظیفه قانونی خود و با رعایت و ملاحظه جامع الاطراف مسائل هوانوردی در سطح ملی و بین المللی مبادرت به تدوین و تصویب ضوابط و شرایط صدور مجوز تاسیس شرکتها و موسسات هوانوردی تحت عنوان دستورالعمل تخصصی تاسیس و فعالیت شرکت بار هوایی اقدام نموده است.

بدین ترتیب یکی از شرایط مندرج در دستورالعمل تخصصی ۲۳/۶۰۱۴ ، دارا بودن حداقل ۵ سال سابقه کار هوانوردی، ذکر شده است. در صورتی که شاکی، گواهی اشتغال به کار (غیر رسمی) از تاریخ ۱۰/۰۲/۹۷ لغایت ۰۲/۰۴/۹۸ به مدت ۱۴ ماه را ارائه نموده که منطبق با شرایط مندرج در بند ۳-۱-۱ دستورالعمل نمی باشد.

علی هذا، بنا بر مراتب مرقوم، شرایط و ضوابط مندرج در دستورالعمل تخصصی موصوف هیچ گونه منافاتی با حکم مندرج در ماده (۷) قانون سیاستهای کلی اصل ۴۴ ندارد و اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند با رعایت شرایط و ضوابط قوانین و مقررات موضوعه در حوزه هوانوردی نسبت به اخذ مجوز مد نظر خود اقدام نمایند.

بدین ترتیب و با رعایت و امعان نظر در دلایل قانونی اقامه شده از قضات محترم، صدور حکم به رد دعوای شاکی مورد استدعاست.

در اجرای حکم مقرر در ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ پرونده به هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و پس از بحث و بررسی محتویات پرونده، ختم رسیدگی اعلام و با نظر بیش از ۴/۳ اعضاء حاضر در جلسه به شرح زیر به صدور رأی مبادرت شد.

رأی هیات تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری

نظر به اینکه هرگونه اعمال محدودیت برای فعالیت های اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی، مستلزم مجوز قانونی است و با توجه به اینکه بر اساس ماده ۱۵ قانون هواپیمایی کشوری مصوب سال ۱۳۲۸ و اصلاحات بعدی آن، مرجع صدور هرگونه اجازه نامه مربوط به امور هواپیمایی کشوری و گواهینامه مربوط به متخصصین فنی هواپیمایی کشوری و پروانه مربوط به بهره برداری هوایی، اداره کل هواپیمایی کشوری می باشد. بر این اساس، وضع مقرره مورد شکایت با موضوع دستورالعمل تخصصی مجوز موسسات خدمات کارگذاری بار هوایی، در حدود وظایف و اختیارات سازمان هواپیمایی کشور می باشد و بند ۳-۱-۱ از مصوبه یاد شده که ناظر بر سابقه کار حداقل ۵ سال با تایید رسمی به عنوان یکی از مستندات مورد نیاز برای متقاضیان حقیقی و مدیر عامل در شخصیت حقوقی بوده، از ضروریات تعیین ضوابط و شرایط تاسیس شرکت های خدمات بار هوایی تلقی گردیده و نه تنها مغایرتی با اصل ۲۸ قانون اساسی ندارد بلکه با مواد ۴۳ و ۷ از قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی نیز مخالفتی ندارد. چرا که ماده ۷ قانون مذکور در خصوص تکلیف دستگاه های دولتی به اصلاح، تهیه و تدوین کلیه مقررات ناظر بر صدور پروانه ها و مجوز های کسب و کار و سرمایه گذاری با رویکرد حذف مجوز های غیر ضروری، تسهیل شرایط دریافت مجوزها و شفاف سازی فعالیت های اقتصادی می باشد و از این حیث، مقرره مورد شکایت در راستای حکم مندرج در ماده ۷ قانون یاد شده می باشد و ماده ۴۳ قانون مذکور نیز در خصوص مصادیق مشمول مقررات احکام مندرج در فصل نهم قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب سال ۱۳۸۶ با عنوان " تسهیل رقابت و منع انحصار" بوده که از این حیث نیز مقرره مورد شکایت به سبب فقدان هر حکمی مبنی بر مستثنی کردن سازمان هواپیمایی کشوری از شمول ماده ۴۳ قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، از حکم ماده ۴۳ قانون یادشده، موضوعا خارج است. بنابراین مستند به بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی به رد شکایت صادر می شود. این رأی ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور توسط رییس دیوان عدالت اداری و یا ۱۰ نفر از قضات دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. /ت

مهدی دربین

رئیس هیأت تخصصی صنایع و بازرگانی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 13072