رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال مصوبه چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال مصوبه چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	اتحادیه صنف تالارهای پذیرائی و ظروف کرایه تهران
موضوع	ابطال مصوبه چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران
کلاسه پرونده	۳۳۳، ۶۵۹/۸۴
تاریخ رأی	يکشنبه ۱۸ دی ۱۳۸۴
شماره دادنامه	۸۴/۵۷۲-۵۷۳

مقدمه:شاکی به شرح شکایتنامه و دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، شورای اسلامی شهر تهران در چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ به استناد تبصره یک ذیل ماده ۵ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارائه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی (موسوم به قانون تجمیع عوارض) مصوب ۲۲/۱۰/۱۳۸۱ مجلس شورای اسلامی ایران تصویب نموده که به شهرداری تهران اجازه داده میشود به منظور تأمین هزینههای خدمات شهری و ترافیکی ناشی از مراسم تالارها و باشگاههای پذیرایی و رستورانها در شهر تهران به مأخد ده درصد (۱۰%) صورتحساب و یا قراداد منعقده به عنوان بهای خدمات ارائه شده دریافت نماید، قطع نظر از آنکه اصولا شهرداریهای مناطق بیست ودوگانه تهران خدمات ویژهای به تالارها و باشگاههای پذیرایی و رستورانها ارائه نمینمایند که به منظور تأمین هزینههای آن عوارض ویژهای دریافت نمایند مصوبه مذکور به شرح ذیل مغایر قانون است و ابطال آن مورد استدعا است یکی از موضوعات مورد اختلاف و اعتراض واحدهای صنفی تالارهای پذیرائی با شهرداریهای مناطق بیست ودوگانه تهران راجع به میزان عوارض ۱۰% برگزاری جشنها و مجالس عقد و عروسی موضوع ماده ۵ مصوبه شماره ۱۰۹۴۷/۵۰۸/۱۶۰ مورخ ۱۰/۱۲/۱۳۶۶ قائم مقام شورای اسلامی شهر تهران بوده که به لحاظ همین نارضائی، عوارض معوقه اکثر واحدهای مذکور از سال ۱۳۶۷ تا پایان سال ۱۳۸۱ هنوز هم در اغلب شهرداریهای مناطق مختلف تهران بلاتکلیف مانده است خوشبختانه قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ۲۲/۱۰/۱۳۸۱ که به قانون تجمیع عوارض موسوم گردیده و با هدف سامان دادن به وضع عوارض، پایان بخشیدن به هرج و مرج در تصویب عوارض و تعدیل و تجمیع آن و جلوگیری از وضع عوارض مضاعف به تصویب رسیده است ضمن سیاستگذاری در جهت وضع عوارض نسبت به پارهای از موارد رأسا در مقام وضع عوارض برآمده که از جمله بند (د) ماده (۴) قانون مذکور است

که به اختلاف فوقالاشاره پایان بخشید و خدمات هتل، مهمانسرا، هتل آپارتمان، مهمانپذیر مسافرخانه، تالارها و باشگاهها را مشمول پرداخت ۲% هزینه به عنوان عوارض نموده است

برابر ماده یک قانون مذکور از ابتدای سال ۱۳۸۲ برقراری و دریافت هرگونه وجوه از جمله مالیات و عوارض اعم از ملی و محلی از تولید کنندگان کالاها، ارائه دهندگان خدمات و همچنین کالاهای وارداتی صرفا به موجب این قانون صورت میگیرد و کلیه قوانین و مقررات مربوط به برقراری، اختیار یا اجازه برقراری و دریافت وجوه که توسط هیأت وزیران، مجامع، شوراها و سایر مراجع … صورت میپذیرد لغو میگردد

در قسمت اخیر ماده یک برخی عوارض از شمول قانون مستثنی گردیده که عوارض خدمات تالارها و … موضوع بند (د) ماده ۴ جزء مستثنیات مذکور نمیباشد

حسب بند (د) ماده ۴ قانون مذکور جهت خدمات هتل، متل، مهمانسرا، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، مسافرخانه، تالارها و باشگاهها ۲% هزینه به عنوان عوارض معین گردیده است

به صراحت ماده ۵ همان قانون برقراری هرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و کالاهای تولیدی و همچنین آن دسته از خدمات که در ماده ۴ این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن تعیین شده است توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع گردیده است

بنابراین مصوبه اخذ بهای خدمات از تالارها و باشگاههای پذیرائی و رستورانها مصوب چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران به استناد تبصره یک ذیل ماده ۵ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی علاوه بر عدم انطباق عوارض مورد تصویب با عناوین مندرج در تبصره و خروج موضوعی مغایر با روح قانون و هدف قانونگذار و مؤکدا ممنوعیت صریح قانونی موضوع ماده ۵ قانون فوق الاشعار بوده ابطال آن مورد استدعا است

رئیس شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به شکایت شاکی طی نامه شماره ۱۰۱۱۶/۱۶۰ مورخ ۱۶/۶/۱۳۸۴ اعلام داشتهاند،۱-۱- حسب مقررات مندرج در ماده ۵ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارائه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب ۲۲/۱۰/۱۳۸۱، شوراهای اسلامی مجاز به برقراری عوارض برای آن دسته از خدمات که در ماده ۴ این قانون، تکلیف مالیات و عوارض آنها معین شده است نمیباشند

حسب مندرجات بند (د) ماده ۴ این قانون نیز ۲% هزینه خدمات هتل، متل، مهمانسرا، هتل آپارتمان، مهمان پذیر، مسافرخانه، تالارها و باشگاهها به عنوان عوارض پیش بینی شده است

لکن در انتهای بند (د) ماده ۴ قانون تجمیع عوارض، قانونگذار صریحا ۲% پیش بینی شده را مصداق عوارض دانسته در حالی که موضوع مصوبه مورد بحث همانگونه که از نام آن نیز مشهود است از مصادیق بهای خدمات اعلام شده است

همانگونه که مستحضرید عنوانهای یاد شده کاملا از یکدیگر متفاوت میباشند

لذا، ذیلا مستندات قانونی این تغایر را به استحضار عالی میرساند،۲-۱- وظایف شوراهای اسلامی شهرها در ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱/۳/۱۳۷۵، اصلاحی ۶/۷/۱۳۸۲ پیش بینی شده است

بند ۱۶ این قانون به صلاحیت تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض و همچنین تغییر نوع و میزان آن اختصاص یافته است

قانون تجمیع عوارض نیز که مورد استناد شاکی قرار گرفته راجع به صلاحیتهای مندرج در این بند است

اما بند ۲۶ ماده ۷۱ قانون شوراها راجع به صلاحیت شوراهای اسلامی شهرها در خصوص تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمانهای وابسته به آن است

همانگونه که ملاحظه میفرمایید، به دلالت تفاوت ماهوی و دوگانگی مشهود عناوین عوارض و بهای خدمات مقررات مربوطه در بندهای جداگانه از سوی قانونگذار پیش بینی شده است

با توجه به مراتب یاد شده، استناد شاکی به ماده ۵ قانون تجمیع عوارض در خصوص بهای خدمات به دلیل تفاوت ماهوی این عنوان با عوارض صحیح نبوده و تبعا قابل استماع نخواهد بود

۳-۱- استناد شاکی در قسمت پایانی شکوائیه تقدیمی به اعلام نظر منفی آن اتحادیه نسبت به صدور پروانه کسب در تالارهای پذیرایی ملازمهای با عدم وجود تالارهای بدون پارکینگ در شهر تهران ندارد

به عبارت دیگر، همانگونه که مستحضرید بسیاری از تالارهای پذیرائی سطح شهر تهران فاقد پارکینگ بوده و در هنگام برگزاری مراسم مشکلات جدی ترافیکی برای شهروندان ایجاد مینمایند

حال اگر این عزیزان برای رفع معضلات ترافیکی ناشی از حضور مشتریان خود بهایی به شهرداری بپردازند تا در جهت بهبود ارائه خدمات از سوی شهرداری در زمینه عبور و مرور مصرف گردد عمل خلافی صورت گرفته است؟!۴-۱- محل مصرف بهای خدمات پیش بینی شده در مصوبه مورد بحث صرفا حل معضلات ترافیکی ناشی از برگزاری مراسم تالارهای پذیرایی در شهر تهران نمیباشد

بلکه، شهرداری تهران در قبال خدماتی دیگر از قبیل رفت و روب و نظافت و حمل زبالههای بیش از حد متعارف واحدهای یاد شده این بهاء را مطالبه مینماید

۵-۱- همانگونه که مستحضرید حسب مقررات مندرج در تبصره ۴ (الحاقی ۱۷/۵/۱۳۵۲) به بند ۲ ماده ۵۵ قانون شهرداری، شهرداری صرفا مکلف به تعیین محلهای مخصوص برای تخلیه زباله بوده تا ضمن انتشار آگهی به اطلاع عموم جهت تخلیه زبالههای خود رسانده شود

این محلهای مخصوص حسب مقررات یاد شده باید خارج از محدوده شهر تعیین شود

بنابراین همانگونه که ملاحظه میفرمایید بر مبنای هیچ یک از مقررات موجود، به هیچ وجه شهرداری مکلف به جمعآوری مجانی زباله از مقابل تالارها و باشگاهها نمیباشد و این عزیزان میبایست حسب مقررات یاد شده، زبالههای خود را در محلهای پیش بینی شده از سوی شهرداری که در خارج از محدوده شهر است به هزینه خود تخلیه نماید

اما از آنجا که نظافت شهر و سلامت شهروندان را نمیتوان به مخاطره انداخت شهرداری اقدام به جمعآوری زبالهها مینماید

حال اگر کسانی که زبالههای تولید شده محلهای تجاری آنها که ناشی از کسب درآمدشان بوده مبلغی بابت خدمات به شهرداری جهت جمعآوری زبالههایی که هزینه جمعآوری آنها نیز به عهده خودشان میباشد بپردازند خلاف انصاف عمل شده است؟! آیا انصاف است از محل عوارض اقشار مختلف جامعه منجمله طبقات محروم، هزینه جمعآوری زبالههای دارندگان تالارهای پذیرایی پرداخت گردد

در حالی که شهرداری به هیچ وجه از جهت قانونی تکلیفی در این خصوص ندارد؟ با توجه به مراتب معروضه فوق، مصوبه چهل و چهارمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران بر مبنای مقررات قانونی تنظیم و به هیچ وجه مغایر قوانین و مقررات جاری نبوده تا بتوان ابطال آن را از آن هیأت درخواست نمود

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید

رأی هیات عمومیقانونگذار به منظور تعیین میزان هرگونه وجوه از جمله مالیات و عوارض برخی از خدمات و کالاهای تولیدی و وارداتی و تجمیع مقررات مختلف در باب وضع و وصول آنها مبادرت به تصویب قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارائه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب ۲۲/۱۰/۱۳۸۱ نموده و به شرح ماده یک این قانون مقرر داشته است که از ابتدای سال ۱۳۸۲ برقراری و دریافت هرگونه وجوه از جمله مالیات و عوارض اعم از ملی و محلی از تولید کنندگان کالاها و ارائه دهندگان خدمات و همچنین کالاهای وارداتی صرفا به موجب این قانون صورت میپذیرد… و در جهت تحقق این هدف کلیه قوانین و مقررات مربوط به برقراری، اختیار و یا اجازه برقراری و دریافت وجوه توسط کلیه مراجع ذیربط به استثناء موارد مصرح در آن ماده را ملغی اعلام داشته است

در بند (د) ماده ۴ قانون فوقالذکر عوارض خدمات هتل، متل، مهمانسرا، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، مسافرخانه، تالارها و باشگاهها را به میزان ۲% هزینه تعیین نموده است که به موجب بند (ب) ماده ۶ این قانون در حد مراکز واقع در حریم شهرها به حساب شهرداری محل واریز میشود و به صراحت ماده ۵ قانون مزبور، برقراری هرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع خدمات مندرج در ماده ۴ قانون را توسط شورای اسلامی شهر و سایر مراجع ممنوع کرده است

نظر به اینکه برقراری عوارض توسط شورای اسلامی شهر در صورت عدم تکافوی درآمد شهرداری در حد هزینههای ضروری و به تناسب خدمات شهری مجاز است و تعیین نرخ بهای خدمات شهرداری موضوع بند ۲۶ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ نیز براساس آییننامههای مالی و معاملاتی شهرداریها ناظر به ارائه خدمات خاص و مشخص است و منصرف از مقوله عوارض موضوع بند ۱۶ ماده ۷۱ قانون اخیرالذکر و تبصره یک ماده ۵ قانون موسوم به تجمیع عوارض میباشد، مصوبه شماره ۴۴ مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۲ شورای اسلامی شهر تهران که به شرح آن با تلفیق مقررات متفاوت بدون ارائه خدمات شهری و ترافیکی ناشی از برگزاری مراسم گوناگون در تالارها و باشگاههای پذیرائی و رستورانها اقدام به برقراری عوارض شده است مغایر هدف و حکم مقنن تشخیص داده میشود و مستندا به قسمت دوم ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد

کدمنبع: 1229