رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره اعلام تعارض آراء صادره از شعب دوم ، چهارم و بیستم دیوان عدالت ادری

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره اعلام تعارض آراء صادره از شعب دوم ، چهارم و بیستم دیوان عدالت ادری

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	ریاست اداره کل وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
موضوع	اعلام تعارض آراء صادره از شعب دوم ، چهارم و بیستم دیوان عدالت ادری
کلاسه پرونده	۱۲۲/۷۰
تاریخ رأی	سه شنبه ۵ آذر ۱۳۷۰
شماره دادنامه	۷۰/۱۱۹

مقدمه : شاکی بشرح نامه شماره ۷۰/۹۴۲/۱/۰۶/۴۰۱ مورخ ۱۳/۷/۷۰ چنین اعلام داشته اند: الف نسبت به کفالت مشمولانی که ادعای کفالت مادر فاقد شوهر خود را بر اساس بند الف ماده ۴۴ قانون خدمت وظیفه عمومی و بند ۲ ماده ۱۲۴ آئین نامه اجرایی آن می نمایند آراء متضادی بشرح زیر صادر گردیده است : ۱ شعبه ۲۰ دیوان عدالت اداری بموجب دادنامه ۲۱۵ مورخ ۲۶/۱۲/۶۸ مضبوط در پرونده کلاسه ۶۸/۶۴۱ با این استدلال که چون شاکی تنها فرزند ذکور مادر مطلقه خود می باشد هر چند که مادر مشمول شاغل باشد این امر مانع از استفاده مشمول از مزایای کفالت نبوده و اصولا کلمات مراقب و نگهدارنده دو مفهوم جداگانه داشته و دارای دو معنای متفاوت است و منحصر بمسائل مادی نبوده بلکه مسائل عاطفی و مراقبت غیرمالی و اقتصادی را نیز دربرمی گیرد ، که نهایتا حکم به فسخ رأی صادره از هیأت رسیدگی تجدید نظر صادر نموده است

۲

شعبه دوم دیوان بموجب دادنامه ۲۱۹- ۴/۴/۶۸ مضبوط در پرونده کلاسه ۶۸/۸۱ در وضع مشابه فوق و حتی با اینکه مادر مشمول شاغل نبوده و اعضاء هیأت رسیدگی تجدیدنظر نظام وظیفه تشخیص داده اند که مادر مشمول قادر باداره امور خود است و شاکی را سرباز شناخته اند مبادرت بصدور رأی با این استدلال که رسیدگی در دیوان عدالت اداری ماهوی نبوده و منحصرا از لحاظ شکلی و نقض قوانین رسیدگی می نماید رأی هیأت رسیدگی تجدید نظر را تایید و حکم برد دادخواست شاکیه داده است

ب نسبت بنحوه اجرای دادنامه های صادره از شعب دیوان عدالت اداری در موارد مشابه نظرات گوناگون اعلام گردیده است : ۱ ، بر حسب دادنامه ۱۰۴-۸/۲/۷۰ صادره از شعبه ۴ دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۹/۶۳ شعبه صادر کننده برای ضمن ابطال رأی هیأت رسیدگی تجدید نظر و هیأت رسیدگی تجدید نظر همطراز این اداره عقیده بطرح پرونده مشمولیت شاکی در هیأت رسیدگی تجدید نظر همعرض دارد

۲

در حالیکه بموجب دادنامه ۳۷۸-۲۸/۷/۶۷ صادره از شعبه دوم دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۷/۳۵ شعبه صادر کننده رأی ضمن ابطال رأی هیأت رسیدگی تجدید نظر حکم باستحقاق استفاده شاکی از معافیت کفالت بمادرش صادر می نمایند

نظر این اداره: بطور کلی با توجه بمفاد مواد ۱ و ۲۴ و ۲۶ و ۲۷ در مورد کفالت و ۴۱ و تبصره آن و ۴۳ قانون خدمت وظیفه عمومی قانونگذار تشخص استحقاق و یا عدم استحقاق مشمول از معافیت را بطور کلی در اختیار اعضاء هیات رسیدگی کننده و شورای پزشکی و یا شورای عالی پزشکی قرار داده است مگر در مواردی که موعد اعتراض مقید در مواد ۲۸ و ۴۳ قانون فوق الاشعار سپری شده باشد

ج ، نسبت به کفالت مشمولانی که ادعای کفالت پدر نیازمند مراقبت خود را بر اساس بند الف ماده ۴۴ قانون خدمت وظیفه عمومی و قسمت آخر بند یک ماده ۱۲۴ آئیننامه اجرایی آن می نماید آراء مختلفی بشرح زیر از شعب دیوان عدالت اداری صادر گردیده است ۱

بر حسب دادنامه ۳۸۹- ۲۱/۸/۶۷ صادره از شعبه دوم دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۵/۵۱۶ در مورد مشمولی که ادعای کفالت پدر خود را نموده و اعضاء هیات رسیدگی با رویت پدر مشمول او را قادر باداره امور خود دانسته و مبادرت به صدور رأی سربازی در باره مشمول نموده اند که شعبه صادر کننده رأی با این استدلال

چه آنکه به موجب آن تحصیل نظر شورای پزشکی بعنوان متخصص امر ضروری بوده و با ضرورت تحصیل و کسب نظریه شورای پزشکی عدم توجه بآن مادامیکه مخدوش نباشد خارج از حدود اختیارات قانونی هیأت رسیدگی کننده می باشد ، لذا حکم به ابطال رأی هیأت رسیدگی تجدید نظر صادر شده است

۳

بموجب دادنامه ۳۶۳-۲۲/۸/۶۹ شعبه ۲۰ دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۹/۲۵۲ شعبه صادرکننده رای با این استدلال که ، اگر چه بموجب نظر شورای پزشکی نیاز وی به سرپرستی نیاز وی به سرپرستی و مراقبت احراز گردیده لیکن عدم قدرت وی به اداره امور خود به تشخیص هیچیک از هیأتهای بدوی تجدیدنظر و همطراز احراز نگردیده است و بدین ترتیب شرط دوم کفالت همانا تشخیص عدم قدرت پدر باداره امور خود بوسیله هیات رسیدگی باشد تحقق نیافته است و نظر شورای پزشکی بهر صورت جنبه مشورتی داشته و بعنوان شرط اول کفالت بوده که با توام شدن شرط دوم کفالت محقق می گردد که بجهت مذکور حکم برد دادخواست شاکی داده شده است

نظریه این اداره: همواره بر این است که نظریه شورای پزشکی شرط لازم برای کفالت پدر نیازمند به مراقبت بود و شرط کافی آن تشخیص اعضاء رسیدگی کننده است

د نسبت به معاینه مشمولانی که در اجرای ماده۴۳ قانون خدمت وظیفه عمومی بشورای عالی پزشکی معرفی و مورد معاینه قرار گرفته آراء مختلفی از شعب دیوان عدالت اداری صادر گردیده است : ۱

بر حسب دادنامه ۴۹۴-۱۵/۱۰/۶۹ صادره از شعبه بیستم دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۸/۱۷۴ شعیه صادر کننده رأی با این استدلال که شورایعالی در مقام فسخ نظریات شورای پزشکی اصولا میبایستی استدلال نماید که به چه علتی نظریه قبلی را فسخ می کند و قانونا بایستی بمواد قانونی منطبق بر وضعیت پزشکی استدلال نماید که به چه علتی نظریه قبلی را فسخ می کند و قانونا بایستی بمواد قانونی منطبق بر وضعیت پزشکی مشمول استناد نماید و ، که نهایتا حکم بفسخ نظریه شورایعالی پزشکی صادر نموده است

۲

بموجب دادنامه ۳۸۰- ۴/۶/۶۸ صادره از شعبه دوم دیوان عدالت اداری مضبوط در پرونده کلاسه ۶۶/۶۰۶ شعبه صادر کننده رأی با این استدلال که دیوان عدالت اداری رسیدگی ماهوی می نماید و از نظر شکلی هم جلسه شورا مذکور طبق ذیل ماده ۴۳ قانون فوق الذکر بوده شکایت شاکی را رد نموده است

و در مورد مصوبه شورای انقلاب اسلامی در آذر ماه ۵۸ مبنی بر معافیت متولدین ۱۳۲۸ لغایت ۱۳۳۷ با توجه بمدارک تحصیلی آنان و اینکه در هنگام تصویب تصویبنامه هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۰/۵/۵۸ تعدادی از متولدین مذکور دانشجو بوده و از معافیت تحصیلی برخوردار بوده اند آراء مختلفی از شعب دیوان صادر گردیده که بشرح زیر است ۱

بموجب دادنامه ۳۳۹- ۲۶/۸/۶۶ مضبوط در پرونده کلاسه ۶۵/۳۳۶ صادره از شعبه دوم دیوان عدالت اداری با این استدلال که ، از جهت اعلام ترک تحصیل دائم از ناحیه وی و قرار گرفتن نامبرده در شرایط مندرج در ماده مزبور از حیث رتبه تحصیلی " مادون لیسانس" بوده است و اکنون که موضوع ترک تحصیل و انصراف دائم از ادامه تحصیل وی منتفی گردیده و نامبرده با استفاده از مقررات مربوط بوزارت ، اشتغال می یابد استفاده از معافیت دائم موقعیت قانونی نداشته ، و حکم برد شکایت شاکی صادر نموده است

۲

بر حسب دادنامه ۸۰۱-۱۲/۱۲/۶۸ مضبوط در پرونده ۶۷/۶۹ شعبه دوم دیوان عدالت اداری در مورد مشابه فوق مبادرت بورود شکایت شاکی نموده است

ه ، نسبت به قطعی یا قابل تجدیدنظر بودن آراء صادره از شعب دیوان عدالت اداری در موضوعات مشابه آراء مختلفی صادر گردیده است بدین شرح که : ۱

برابر دادنامه ۸۰۱- ۱۳/۱۲/۶۸ مضبوط در پرونده ۶۷/۶۹ شعبه دوم دیوان عدالت اداری در مورد استفاده شاکی پرونده از معافیت مندرج در قسمت ، و

این لایحه مبادرت بصدور حکم بر علیه این اداره نموده و رأی را قابل تجدید نظر اعلام داشته است

۲

بموجب دادنامه ۱۴۲-۲/۳/۶۸ مضوط در پرونده ۶۷/۱۷۹ شعبه دوم دیوان عدالت در مورد معافیت مندرج در قسمت

و

این لایحه مبادرت بصدور حکم بر علیه این اداره نموده و رأی را قطعی اعلام داشته است

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، در تاریخ فوق بریاست حجت الاسلام حسین محقق قمی قائم مقام دیوان عدالت اداری و با حضور روسای شعب دیوان تشکیل ، و پس از بحث و بررسی و ملاحظه سوابق و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی، مبادرت بصدور رأی می نماید

رأی هیأت عمومی

بنظراکثریت اعضاء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچیک از دو آراء مورد ادعای ریاست اداره کل وظیفه عمومی بشرح مندرج در بندهای الف تا ه نامه شماره ۷۰/۹۴۲/۱۰/۰۶/۴۰۱- ۱۳/۷/۷۰ متعارض نبوده واز مصادیق ماده ۲۰ قانون دیوان عدالت اداری تشخیص نگردید

قائم مقام دیوان عدالت اداریحسین محقق قمی

کدمنبع: 78