رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۱۲۲۳ ،کلاسه پرونده: ۹۸۰۰۵۴۸)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره عدم ابطال نامه های شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶، ۲۷۸؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و ۹۱۱۹؍۴۰۰؍د-۲۵؍۴؍۱۳۹۷ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص اخذ تعهد محضری مجدد

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	خانم رقیه نیساری
موضوع	عدم ابطال نامه های شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶، ۲۷۸؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و ۹۱۱۹؍۴۰۰؍د-۲۵؍۴؍۱۳۹۷ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص اخذ تعهد محضری مجدد
کلاسه پرونده	۹۸۰۰۵۴۸
تاریخ رأی	يکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹
شماره دادنامه	۱۲۲۳

شماره دادنامه : ۱۲۲۳ تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۱۰/۰۶

شماره پرونده: ۹۸۰۰۵۴۸

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی:خانم رقیه نیساری

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه های شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶، ۲۷۸؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و ۹۱۱۹؍۴۰۰؍د-۲۵؍۴؍۱۳۹۷ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص اخذ تعهد محضری مجدد

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستیابطال نامه های شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶، ۲۷۸؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و ۹۱۱۹؍۴۰۰؍د-۲۵؍۴؍۱۳۹۷ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص اخذ تعهد محضری مجددرا خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

"اینجانب در آزمون چهل و دومین دوره پذیرش دستیار تخصصی سال ۱۳۹۴ در رشته بیهوشی با استفاده از سهمیه مناطق محروم پذیرش شدم و با توجه به مفاد اعلامی در دفترچه راهنمای آزمون سال ۱۳۹۴ دستیار تخصصی بعد از سپردن تعهد محضری شروع به تحصیل نمودم لیکن بعد از گذشت سه و نیم سال وزارت بهداشت مجددا اینجانب را علیرغم گرفتن تعهد محضری در زمان ثبت نام به تحصیل با استفاده از مکاتبات اجباری (ممانعت از شرکت در آزمون ارتقا) وادار به اخذ تعهد محضری مجدد از طریق دانشگاه محل تحصیل نموده که در این تعهد، تعهدات مازاد بر تعهد اولیه از اینجانب اخذ نمودند

لذا با عنایت به مفاد اعلامی در بند ۷ صفحه ۱۱ راهنمای آزمونورودی پذیرش دستیار تخصصی سال ۱۳۹۴ اعلامی از وزارت متبوع و همچنین تعهد محضری اخذ شده از اینجانب در همان سال به شماره سند ۱۳۹۴۹۲۱۵۴۲۰۶۰۰۰۰۱۵ اولا: در دفترچه اعلامی سال ۱۳۹۴ نام شهر خاص تعیین نشده بود و تعهد برای استان بود، در صورتی که الان تعهد مجدد برای شهر خاص می گیرند و آن هم بدون امکان تغییر محل تعهد به مدت ۱۲ سال

ثانیا: در زمان قبولی در دفترچه اعلام نشده بود که ضریب منطقه خدمتی محاسبه نخواهد شد چنانچه تاکنون نیز فارغ التحصیلان سهمیه مناطق محروم در شهرهایی که خدمت می کردند از امتیاز ضریب محرومیت آن شهر استفاده می کردند، متاسفانه در تعهد جدید امتیاز ضریب منطقه را حذف نموده اند و بخشنامه سال ۱۳۹۷ را عطف به ماسبق می نمایند و با استفاده از قوه قهریه در نامه های اعلامی مجبورا وادار به دادن تعهد می نمایند

همچنین با توجه به اینکه وزارت متبوع در زمان انتخاب رشته، شهر خاصی را برای خدمت مشخص نکرده بود، الان دانشگاه برای شهر خاص اخذ تعهد کرده است و چندین تغییر دیگر من جمله افزایش مبلغ تعهد و غیره چنانچه این تعهدات در سال ۱۳۹۴ اگر قید می شد بنده اصلا از این سهمیه استفاده نمی کردم حتی اگر قبول نمی شدم و الان که بنده در سال آخر تحصیل هستم هیچ راهی جز تن دادن به تعهدات جبری ندارم

"

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره ثبت ۹۸-۵۴۸-۳ الی ۷ مورخ ۲۷؍۳؍۱۳۹۸ دفتر هیأت عمومی و هیأت های تخصصی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که:

"احتراما عطف به اخطاریه الکترونیکی با شماره پیگیری ۹۸۰۰۵۴۸ صادره از سوی اداره کل هیأت عمومی در خصوص رفع نقص از دادخواست اینجانب رقیه نیساری به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به خواسته تقاضای ابطال مصوبه شماره ۲۷۸؍۴۰۰د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و سایر نامه های پیوستی آن وزارتخانه ناظر بر اخذ تعهد خدمتی مجدد از دانشجویان دوره دستیاری رشته بیهوشی، بدین وسیله در جهت تبیین و تنجیز بیشترموضوع خواسته، توجه ریاست هیأت عمومی را به توضیحات زیر جلب می نماید:

۱- همان گونه که در دادخواست تقدیمی درج گردیده، خواسته شده تقاضای ابطال مصوبه شماره۲۷۸؍۴۰۰د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و سایر نامه های پیوستی آن وزارتخانه ناظر بر اخذ تعهد خدمتی مجدد در اثنای تحصیل (علاوه بر تعهد اولی که در زمان ثبت نام دوره دستیاری اخذ شده) از دانشجویان دوره دستیاری رشته های مختلف پزشکی، مطابق اصل ۱۷۰ قانون اساسی و به تجویز مواد ۱۲ و ۸۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری است

۲- تعهد خدمتی ماخوذه در زمان ثبت نام که در اجرای مفاد دفترچه راهنمای شرکت در آزمون دستیاری سال ۱۳۹۴ صورت گرفته، فقط ناظر بر تعیین یک یا دو استان از سوی داوطلب به عنوان محل جغرافیایی انجام تعهد خدمتی بعد از فارغ التحصیلی بوده، در حالی که تعهد اخیر موضوع شکایت، ناظر بر تعهد به انتخاب یک شهر با عدم امکان تغییر آن در طول ۱۲ سال است که با مفاد تعهد قبلی که در زمان ثبت نام اخذ شده ناسازگار بوده و در تناقض با آن قرار دارد

۳- مصوبه مورد شکایت به دلیل عدول مقام تصویب کننده از حوزه اختیارات قانونی خود فاقد اعتبار تلقی می شود، زیرا اخذ تعهد مضاعف بر تعهد قانونی، خارج از اختیارات قانونی وزارتخانه بوده و مستلزم وضع قانون از سوی مقام ذیصلاح قانونگذاری است

"

متن نامه های مورد شکایت به شرح زیر است

"نامه شماره ۹۱۱۹؍۴۰۰؍د- ۲۵؍۴؍۱۳۹۷:

جناب آقای دکتر ابراهیم حسنی

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی (ارومیه)

موضوع: اسامی و نمرات پذیرفته شدگان آزمون دستیاری دوره های ۴۰، ۴۱، ۴۲، ۴۳

با سلام و احترام

به پیوست اسامی و نمرات پذیرفته شدگان دوره های ۴۰، ۴۱، ۴۲، ۴۳ آزمون دستیاری به همراه تلفن تماس این افراد ارسال می گردد خواهشمند است دستور فرمایید تحت نظارت جنابعالی و با در نظر گرفتن محل انجام تعهد انتخاب شده در دفترچه راهنمای آزمون همان سال توسط پذیرفته شدگان و با توجه به بند ۳ شیوه نامه ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶ در جلسه ای با دعوت از نماینده معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی خوی نسبت به تعیین شهر محل خدمات پذیرفته شدگان و معرفی دستیاران جهت اخذ تعهد محضری اقدام لازم صورت پذیرفته و نتیجه حداکثر تا تاریخ ۳۰؍۵؍۱۳۹۷ طبق جدول نامه شماره ۲۸۸۲؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ در قالبWordبه این دفتر گزارش گردد

دکتر بهزاد کلانتری بنگر–مدیر کل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی

نامه شماره ۲۷۸؍۴۰۰؍د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷:

رئیس محترم دانشکده؍دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور

موضوع: الزامات اجرایی نمودن قانون برقراری عدالت آموزشی

با اهدای سلام

احتراما: در راستای اجرای ابلاغ مقام عالی وزارت طی نامه ۱۹۴؍۱۰۰-۲۰؍۲؍۱۳۹۴ و پیرو نامه های ۲۷۸۸۹؍۳۰۰د-۱۶؍۱۱؍۱۳۹۶-۱۲/د؍۱۲۰-۲۷؍۱۰؍۱۳۹۶ موارد ذیل جهت اجرائی شدن قانون برقراری عدالت آموزشی ابلاغ می شود

۱- دانشکده؍دانشگاه ملزم به انجام سالانه نیاز سنجی رشته های تخصصی پزشکی و بالینی سایر مقاطع و رشته های تحصیلی موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی به تفکیک رشته، محل، جنسیت بر حسب شهرستان و اعلام نیاز سنجی براساس سند برآورد نیاز و طرفیت تربیت نیروی انسانی مصوب جلسه مورخ ۲۹؍۱۱؍۱۳۹۶ شورای گسترشدانشگاه های علوم پزشکی به معاونت درمان وزارت متبوع می باشد

۲- معاونت آموزشی هر دانشکده؍ دانشگاه در جهت اصلاح اسناد متعهدین موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی که محل انجام تعهد آن به صورت عام استانی در اسناد تعهد ذکر گردیده و در حال حاضر اشتغال به تحصیل دارند، لیست متعهدین به همراه شهر محل خدمت و اسناد تعهد ماخوذه از ایشان را در اختیار دفاتر حقوق دانشکده؍دانشگاه قرار دهد به نحوی که تا پایان فروردین ماه سال ۱۳۹۷ نسبت به اصلاح اسناد مزبور از عام به خاص وفق بند پنج بخشنامه ۱۱۲؍د؍۱۲۰-۲۷؍۱۰؍۱۳۹۶ (از ابتدای سال ۱۳۹۷ ادامه تحصیل استفاده کنندگان از سهمیه موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی منوط به اصلاح اسناد تعهد در معنای شهرستان محل خدمت باشد) توسط دفاتر حقوقی دانشکده؍دانشگاه

نامه شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴/۱۳۹۶:

رئیس محترم دانشگاه؍دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی

رئیس محترم سازمان انتقال خون ایران

رئیس محترم انستیتو پاستور ایران

رئیس محترم مرکز آموزشی، تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی

با سلام

نظر به ضرورت اجرای دقیق قانون برقراری عدالت آموزشی و نظارت موثر بر نحوه اخذ اسناد تعهد و لزوم هماهنگی بین معاونت های آموزشی و دفاتر حقوقی دانشگاه ها؍دانشکده های علوم پزشکی کشور موارد زیر جهت اجرا ابلاغ می گردد

انتظار می رود کلیه مدیران و کارشناسان فعال در حوزه مربوطه با رعایت دقیق مفاد این شیوه نامه زمینه اجرای کامل قانون را فراهم آورند

۱- معاونت های آموزشی دانشگاه ها؍دانشکده های علوم پزشکی لازم است پس از اعلام نتایج آزمون هایی کهپذیرفته شدگان آن مکلف به تودیع سند تعهد هستند (مقاطع عمومی، تخصصی، فوق تخصصی وph

D)، فهرست قطعی اسامی پذیرفته شدگان را به همراه سهمیه قبولی ایشان به دفاتر حقوقی ابلاغ نمایند

۲- فرمت اسناد تعهد پذیرفته شدگان مقاطع مختلف تحصیلی (عمومی، تخصصی، فوق تخصصی وph

D)، توسط معاونت آموزشی وزارت متبوع در دفترچه های آزمون درج می گردد

کلیه پذیرفته شدگان مکلف می باشند قبل از ثبت نام ضمن حضور در دفاتر اسناد رسمی در معیت نمایندگان حقوقی دانشگاه ها؍دانشکده ها نسبت به تودیع سند تعهد براساس فرمت های مندرج در دفترچه ی آزمون اقدام نمایند

۳- وفق اسناد تعهد (مندرج در دفترچه و یا اخذ شده از دانشجو)، در صورت وجود مغایرت بین مفاد سند تعهد اخذ شده از دانشجو با فرمت مندرج در دفترچه آزمون همان سال، ملاک مفاد سند مندرج در دفترچه خواهد بود

۴- ثبت نام پذیرفته شدگان منوط به تودیع سند تعهد مطابق مفاد این شیوه نامه بوده و دانشگاه ها؍دانشکده های علوم پزشکی بدون اخذ سند تعهد نمی توانند نسبت به ثبت نام اقدام نمایند در هر حال ورود پذیرفته شدگان قبل از تودیع سند تعهد به فرآیند آموزشی ممنوع می باشد

۵- ادامه تحصیل آن دسته از پذیرفته شدگانی که تاکنون نسبت به تودیع سند تعهد اقدام ننموده اند منوط به سپردن سند تعهد بوده و ادامه تحصیل این دسته از دانشجویان در ترم بعد ممنوع است

دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) نیز مراجعه نموده و اطلاعات مورد درخواست آن نهاد را در سیستم مربوطه وارد نمایند

بدیهی است پذیرش به عنوان بورسیه مذکور منوط به تائید مراجع ذیربط در آن نهاد خواهد بود در انتها اضافه می گردد

پذیرش در بورسیه مورد نظر دارای محدودیت در ظرفیت و جنسیت می باشد که در مرحله انتخاب رشته محل به همراه سایر اطلاعات در اختیار داوطلبین قرار خواهد گرفت

۳-۹- اتباع غیر ایرانی:

ثبت نام و شرکت اتباع غیر ایرانی مطابق مفاد این راهنما بوده و پذیرش ایشان طبق آئین نامه مربوطه انجام می پذیرد، داوطلبان واجد شرایط به مندرجات پیوست های شماره ۱۴ و ۱۵ دقت لازم بفرمائید

نکات مهم:

کلیه داوطلبان عزیز قبل از ثبت نام به نکات مهم زیر توجه نمایید:

۱- داوطلبان باید منحصرا از طریق اینترنت اقدام به ثبت نام و انتخاب رشته نمایند

۲- پزشکان انتقالی از خارج کشور جهت شروع به آموزش تابع مقررات شورایعالی ارزشیابی مدارک خواهند بود

۳- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هیچ گونه تعهدی برای ترخیص داوطلبان مشمول ۱% رتبه اول، ۱% رتبه دوم، ۱% رتبه سوم دانشگاه ها، مشمولین آئین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان ممتاز و استعداد درخشان به مقاطع بالاتر مشمولین قانون تسهیل ازدواج جوانان و دیگر شرکت کنندگان این آزمون که به خدمت نظام وظیفه اعزام شده اند بر عهده نخواهد داشت

۴- در صورت لغو صلاحیت بخش آموزش دهنده، برابر آئین نامه ارزشیابی بخش ها، تعیین محل ادامه تحصیل و آزمون ارتقاء درون بخشی دستیار، طبق نظر هیأت ممتحنه رشته مربوطه توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی انجام خواهد شد

۵- کلیه پذیرفته شدگان تابع مقررات دوره های دستیاری رشته های تخصصی بالینی پزشکی می باشند

۶- از پذیرفته شدگان آزمون ورودی دستیاری (به استثنای پذیرفته شدگان با استفاده از سهمیه مناطق محروم) توسط دانشگاه های علوم پزشکی تعهد عام به میزان حداقل نیم تا حداکثر ۲ برابر مدت تحصیل به نفع وزارت متبوع اخذ می گردد این مدت با توجه به سایر مقررات مربوطه و ضریب منطقه ای که از سوی معاونت درمان تعیین می شود متغیر است

۷- تعیین محل خدمت پذیرفته شدگان پس از فارغ التحصیلی به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد

۸- پذیرفته شدگانی که با مأموریت آموزشی از وزارتخانه ها، سازمان ها و نهادها برای ادامه تحصیل به رشته های تخصصی وارد می شوند، ملزم به سپردن تعهد محضری خاص به محل استخدام خود هستند

۹- کلیه متقاضیانی که پزشکی عمومی خود را تحت عنوان استریت بیهوشی پذیرفته شده و فارغ التحصیل گردیده اند صرفا مجاز به شرکت در رشته تخصصی بیهوشی می باشند

کرده باشند، فقط در صورتی می توانند دوباره از این سهمیه استفاده نمایند که حداقل ۱۲ ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه را داشته باشند شایان ذکر است واجدین شرایط استفاده از سهمیه رزمندگان که قبل از سال ۱۳۶۸ برای یکبار از سهمیه مذکور استفاده نموده اند، می توانند با داشتن حداقل ۶ ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه مجددا از این مزایا بهره مند گردند

لازم به ذکر است افرادی که با استفاده از سهمیه رزمندگان پذیرفته می شوند در صورت انصراف از ثبت نام، شروع دوره و یا ادامه دوره حق استفاده مجدد از سهمیه را نخواهند داشت

توضیح۱: مناطق عملیاتی براساس مصوبات شورای عالی دفاع تعیین می گردد

توضیح۲: مدت اسارت جزو مدت حضور در جبهه تلقی می گردد

توضیح۳: مدت حضور داوطلبان جانباز انقلاب اسلامی با معلولیت بیش از ۲۵% به ازای هر ۱۰ درصد معلولیت اضافی مدت ۶ ماه حضور در جبهه محاسبه خواهد شد

طبق مصوبه ۱۵؍۷؍۱۳۷۷ مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی مربوطه، پرسنل نیروهای مسلح و مشمولین خدمت نظام وظیفه که ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب علاوه بر میزان موظفی شرکت در عملیات، به طور داوطلبانه در خطوط مقدم جبهه حضور داشته اند با مراجعه به اداره آجودانی نسبت به اخذ گواهی حضور در جبهه اقدام نموده و اسکن گواهی مربوطه را از طریق سایت اینترنتی ارسال نمایند

ب- متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان که تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران می باشند (شامل: آزادگان، جانبازان با حداقل ۲۵% جانبازی، همسران و فرزندان شهداء، مفقودین، اسراء، آزادگان همسر و فرزندان جانباز بالای ۲۵%) می بایست نسبت به علامت گذاری در قسمت بنیاد شهید در فرم اینترنتی ثبت نام و تعیین نسبت با ایثارگر (پدر، مادر یا خود ایثارگر) اقدام نماید

این گروه از متقاضیان نیازی به دریافت و یا ارائه کد رهگیری از طریق سایت ایثار ندارند

۳-۲ سهمیه مناطق محروم:

حد نصاب پذیرش جهت متقاضیان واجد شرایط استفاده از سهمیه مناطق محروم، ۸۵ درصد حد نصاب می باشد:

شرایط پذیرش سهمیه مناطق محروم متعاقبا در فرم انتخاب رشته اعلام خواهد شد در این سهمیه در سال آینده پذیرش خواهد بود

در صورت علاقمندی به این سهمیه لطفا در فرم ثبت نام این سهمیه را انتخاب نمایید

تعهدات:

از پذیرفته شدگان با استفاده از مزایای سهمیه مناطق محروم جهت پوشش مناطق محروم، تعهد خاص به میزان سه برابر مدت آموزش به نفع مناطق محروم مورد نیاز همان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مناطق محروم انتخابی اخذ می گردد

توجه: پذیرفته شدگان با استفاده از مزایای سهمیه مناطق محروم، پس از فراغت از تحصیل فقط حوزه مناطق محروم و یا نیازمند تعیین شده خود فعالیت درمانی و یا آموزشی خواهند داشت و در خارج از منطقه مربوطه حق فعالیت تخصصی در رشته تحصیلی خود را تا پایان دوره تعهدات ندارند

"

در پاسخ به شکایت مذکور، اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره ۱۱۰۰؍۱۰۷-۲؍۶؍۱۳۹۸ توضیح داده است که:

" احتراما در خصوص پرونده شماره بایگانی ۹۸۰۰۵۴۸ موضوع شکایت خانم رقیه نیساری به خواسته اعتراضبه نامه های شماره ۳۱۸؍۱۳۰؍د-۱۳؍۴؍۱۳۹۶ و ۳۷۸؍۴۰۰-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ و ۹۱۱۹؍۴۰۰-۲۵؍۴؍۱۳۹۷ مبنی بر اخذ تعهد محضری مجدد مراتب ذیل در رد شکایت حین تحصیل مراتب ذیل به استحضار می رسد:

۱- نامبرده وفق دادخواست تقدیمی ادعا نموده است در سال ۱۳۹۴ با استفاده از سهمیه موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی در مقطع تخصص رشته بیهوشی پذیرفته شده و در ابتدای دوره طی سند تعهد ایداعی متعهد گردیده است پس از فراغت ازتحصیل به میزان سه برابر مدت تحصیل درهر محلی که دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی تعیین نماید خدمت کند

مع هذا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۳۹۷ وی را ملزم به ارائه تعهد مجدد جهت خدمت در شهر مشخصی از استان آذربایجان غربی به مدت سه برابر دوره تحصیل نموده است

شاکی همچنین مدعی است در زمان قبولی در دفترچه راهنمای آزمون اعلام نشده بود که ضریب منطقه خدمت در میزان تعهدات احتساب نمی گردد و در تعهد جدید ضریب منطقه راحذف نموده اند

وی در حال حاضر به اخذ تعهد جدید برای شهر مشخصی از استان محل تعهد، عدم احتساب ضریب منطقه در مدت تعهدات و افزایش مبلغ تعهد معترض می باشد

۲- در ارتباط با شکایت مطروحه لازم به ذکر است، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای اهداف و وظایف محوله و تامین بهداشت عمومی و ارتقاء سطح آن نسبت به تربیت نیروی متخصص از طریق اجرای برنامه های آموزشی و بهداشتی وفق قوانین و مقررات اقدام می نماید و افرادی که جهت تحصیل در دوره های مختلف پزشکی انتخاب و گزینش می شوند با توجه به مقاطع تحصیلی و مهارت های دیگر که برای پذیرش رشته ها و دوره ها وجود دارد حسب مقررات موجود ملزم به انجام خدمت در نقاط مورد نیاز کشور به تشخیص این وزارتخانه می باشند با توجه به دوره های مختلف و سهمیه های متفاوت این افراد دارای تعهداتی به شرح زیر هستند:

اول: تعهدات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان: وفق ماده ۱ قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان کلیه افراد ایرانی با تحصیلات فوق دیپلم و بالاتر که پس از ۱؍۴؍۱۳۶۷ از مراکز آموزش عالی گروه پزشکیدر داخل یا خارج از کشور فارغ التحصیل شده و یا می شوند، مکلفند حداکثر ۲۴ ماه اول پس از فراغت ازتحصیل خود را در داخل کشور و در مناطق مورد نیاز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تشکیلات تابعه آن خدمت نمایند

دوم: تعهد دوره دستیاری: افرادی که در آزمون دستیاری تخصصی پذیرفته می شوند نیز برابر قوانین و مقررات مختلف دارای تعهد خدمت می باشند که بر حسب نوع سهمیه ای که پذیرفته شده اند، این تعهدات متفاوت است تا قبل تصویب قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو مصوب اردیبهشت سال ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی، غیر از پذیرفته شدگان آزاد (بدون استفاده از سهمیه) که مدت تعهدات آنان برابر ماده ۸ لایحه قانونی اصلاح مواد ۷ و۸ قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی و نشست های شورای آموزش پزشکی و تخصصی تعیین می گردد، این وزارتخانه موظف به پذیرش دستیار وفق سهمیه های اعلامی در قوانین ومقررات مختلف بوده که از آن جمله می توان به پذیرش دستیار خانم برابر قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشته های تخصصی پزشکی و پذیرش دستیار برای مناطق محروم برابر ماده ۱۴ قانون خدمات پزشکان و پیراپزشکان و ، اشاره نمود

پس از تصویب قانون برقراری عدالت آموزشی در اردیبهشت سال ۱۳۸۹ در صدر ماده واحده قانون مزبور اعلام می گردد از تاریخ تصویب این قانون سهمیه بندی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی اعم از رشته های پزشکی و غیرپزشکی (در کلیه دانشگاه های دولتی و غیر دولتی) به جز مواردی که در این قانون آمده ممنوع است

۳- بر اساس بند ۳ ماده واحده قانون مورد اشاره: ده درصد (۱۰%) سهمیه مازاد بر ظرفیت در رشته های دستیاری پزشکی (رشته های مورد نیاز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) به مناطق محروم به داوطلبان بومی اختصاص می یابد و پذیرفته شدگان مکلفند به مدت سه برابر طول مدت تحصیل صرفا در مناطق محروم خدمت کنند

۴- در تاریخ ۲۲؍۷؍۱۳۹۲ قانون مذکور به موجب قانون اصلاح بند ۳ ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی اصلاح گردیده است

در اصلاحیه قانون مورد اشاره اعلام شده است:

ماده واحده- بند ۳ ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب ۲۹؍۱؍۱۳۸۹ و تبصره آن به شرح زیر اصلاح می شود: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است سی درصد (۳۰%) ورودی های رشته های پزشکی عمومی، دستیاری تخصصی پزشکی و سایر رشته های گروه پزشکی را از طریق جذب دانشجوی بومی با اولویت مناطق محروم و متناسب با نیاز استان ها و در چهارچوب نظام سطح بندی پذیرش نماید

تبصره۱- تعهد اخذ شده از مشمولان این بند برای خدمت در مناطق مورد تعهد سه برابر مدت تحصیل است و قابل خرید و جابه جایی نمی باشد

تبصره۲- ارائه مدرک تحصیلی مشمولان مذکور بعد از اتمام تعهد مورد نظر، مجاز می باشد و نامبردگان در زمان تعهد مجاز به فعالیت پزشکی در سایر نقاط کشور نمی باشند

تبصره۳- تحصیل دانشجویان بومی موضوع این بند در دانشگاه های استان مربوطه در اولویت می باشد

در صورتی که داوطلب مذکور نمره لازم برای تحصیل در دانشگاه های دیگر را کسب کرده باشد، تحصیل او برابر مقررات این بند منوط به موافقت وی خواهد بود

تبصره۴- ادامه تحصیل در مقاطع آموزشی بالاتر پس از طی حداقل نیمی از مدت زمان تعهد مشمولان این بند امکان پذیر می باشد

تبصره۵- نقل و انتقال مشمولان این بند تابع مقررات این قانون می باشد

۵- بر این اساس همان گونه که ملاحظه می فرمایید، قانونگذار صراحتا در ماده مذکور حدود، شرایط و مدتتعهدات پذیرفته شدگان دوره دستیاری با استفاده از موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی را مشخص نموده است واین وزارتخانه موظف بوده در راستای قانون نسبت به اخذ تعهد با اولویت مناطق محروم، متناسب با نیاز استان ها و در چارچوب نظام سطح بندی اقدام نماید

۶- نامبرده در آزمون دستیاری مورخ ۸؍۲؍۱۳۹۴ با استفاده از سهمیه موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی در رشته بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه پذیرفته شده است و با توجه به تاریخ قبولی مشمول مفاد قانون اصلاح بند ۳ ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی می باشد و مکلف می باشد وفق مفاد قانون مورد اشاره به میزان سه برابر مدت تحصیل در مناطق مورد تعهد خدمت کند

۷- با توجه به اینکه سهمیه مذکور بااولویت مناطق محروم و متناسب بانیاز استان ها و در چهارچوب نظام سطح بندی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است در دفترچه آزمون دستیاری ۱۳۹۴ صراحتا اعلام گردیده است از پذیرفته شدگان با استفاده از مزایای سهمیه مناطق محروم جهت پوشش نیازهای مناطق محروم ( قانون برقراری عدالت آموزشی) تعهد خاص به میزان سه برابر مدت آموزش به نفع مناطق محروم مورد نیاز دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مناطق محروم اخذ می گردد

مع هذا در ابتدای تحصیل از پذیرفته شدگان سند تعهد با این مضمون اخذ می گردد که دستیار پذیرش شده موظف است در هر محلی که دانشگاه علوم پزشکی ای که با استفاده از سهمیه آن در آزمون پذیرفته شده است تعیین نماید خدمت کند

به طور مثال دستیاری که با استفاده از سهمیه مناطق محروم دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی در آزمون پذیرفته می شد تعهد می سپرد در هر محلی که دانشگاه مربوطه تعیین کند خدمت نماید

با توجه به اینکه برابر مفاد قانون پذیرفته شدگان در زمان تعهد مجاز به فعالیت پزشکی در سایر نقاط کشور یا غیر منطقه محروم استان محل تعهد نمی باشند و از آنجا که در متن اسناد تعهد محل دقیق خدمت داوطلبان اعلام نگردیده بود در راستای اجرای کاملقانون برقراری عدالت آموزشی و مفاد دفترچه های راهنما و انتخاب رشته آزمون و تسریع در معرفی پذیرفته شدگان جهت شروع خدمات مورد تعهد و مساعدت به این پذیرفته شدگان وفق دستور قائم مقام وزیرو معاون کل وزارت بهداشت، درمان این وزارتخانه طی نامه شماره ۱۱۲؍د؍۱۲۰-۲۷؍۱۰؍۱۳۹۶ در بند ۲و ۳ بخشنامه شماره ۲۷۸؍۴۰۰د-۱۸؍۱؍۱۳۹۷ که به توشیح معاونین درمان، آموزشی و حقوقی و امور مجلس رسیده است مقرر می گردد دانشگاه؍ دانشکده علوم پزشکی شهر محل خدمت دستیار در همان استان محل تعهد قبل از فراغت از تحصیل در اسناد تعهد مشخص گردد

به این معنا که به جای اینکه شهر محل خدمت پس از فراغت از تحصیل دستیار به ایشان اعلام گردد قبل از فراغت از تحصیل وی مشخص و به ایشان اعلام گردد

۸- اشاره می نماید شاکی در دادخواست مطروحه اعلام نموده از ابتدا قرار بر تعهد خدمت ۱۲ ساله در یک شهر معین از استان دانشگاه نبوده است و چنانچه از این موضوع مطلع بودند، متقاضی پذیرش با استفاده از این سهمیه نمی گردیدند

در این خصوص نیز صرف نظر از اینکه چنانچه متقاضی پذیرش به صورت آزاد می شدند، آیا در آزمون پذیرش می شدند یا خیر لازم به توضیح است، اولا: تمامی متعهدین موضوع این قانون وفق قانون موظف به خدمت در مناطق محروم و متناسب با نیاز استان مربوطه و در چهارچوب نظام سطح بندی باشند

ثانیا: در سند تعهد ماخوذه در بدو تحصیل از این پذیرفته شدگان نیز اعلام شده است که این پذیرفته شدگان در هر محلی که دانشگاه مربوطه تعیین نماید متعهد خدمت می باشند

لذا دانشگاه محل خدمت می تواند محل خدمت داوطلب را برای ۱۲ سال در یک شهر محروم از استان تعیین نماید

ثالثا: میزان تعهد به میزان سه بار مدت تحصیل هم در دفترچه راهنمای آزمون و هم در قانون برقراری عدالت آموزشی صراحتا اعلام شده است و بر این اساس شاکی از ابتدای انتخاب سهمیه مزبور مطلع بوده که باید به مدت ۱۲ سال در هر محلی که دانشگاه علوم پزشکی ارومیه تعیین نماید خدمت کند و در هیچ قسمتی از دفترچه راهنمای آزمون با قانون اعلام نشده است که محل تعهد هر چند سال یک بار عوض می شود و یا بعد از خدمت به طور مثال ۴ الی ۵ سال، متعهد می تواند در مناطق غیرمحرومخدمت کند

بر این اساس شاکی صرفا به یک دلیل می تواند ادعای مزبور را مطرح نماید که قصد داشته باشد بعد تحصیل به نحوی از انحاء محل تعهدات خود را در مرکز استان و یا در مناطق غیر محروم بگذراند که با این اقدام وزارت بهداشت نیل به این هدف را امکان پذیر نیافته و براین اساس به این موضوع معترض می باشد

۹- در خصوص درخواست ایشان دایر براحتساب ضریب محرومیت منطقه در مدت تعهدات مزبور لازم به توضیح است، همان گونه که آن مقام مستحضر می باشند این وزارتخانه موظف به اجرای نص صریح قانون بوده و بدبهی است در صورت عدم اجرای آن موظف به پاسخ گویی به دستگاه های نظارتی بوده و در امور مربوط به سلامت نیز در صورت عدم اجرای قانون مسئول در برابر مردم مناطق محروم و سلامت جامعه می باشد

در قانون مذکور واصلاحیه آن میزان تعهدات پذیرفته شدگان با استفاده از سهمیه موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی صراحتا سه برابر مدت تحصیل تعیین شده است و لذا این وزارتخانه مجاز به احتساب ضریب محرومیت منطقه در مدت تعهدات نمی باشد و بدیهی است خواسته شاکی اقدام بر خلاف حکم صریح قانون می باشد

۱۰- نامبرده در دادخواست مطروحه مدعی است در زمان قبولی دردفترچه اعلام نشده بود که ضریب منطقه خدمتی در میزان تعهدات محاسبه نمی شود در این خصوص نیز اشاره می نماید، میزان تعهدات پذیرفته شدگان این سهمیه وفق صراحت قانون سه برابر مدت تحصیل است و این وزارتخانه در هیچ سالی از زمان شروع پذیرش با استفاده از سهمیه قانون برقراری عدالت آموزشی نسبت به درج این موضوع که ضریب منطقه در مدت تعهدات احتساب می شود یا نمی شود اقدام ننموده است زیرا مدت تعهدات زمانی که در قانون مشخص باشد لزومی به اعلام اینکه ضریب منطقه در میزان تعهدات محاسبه نمی شود،وجود ندارد لذا ذکر این استناد از سوی شاکی که در هر صورت دارای یکی از مدارک عالیه تحصیلی می باشد جای شگفتی و تعجب دارد

۱۱- در ارتباط با ادعای شاکی دایر بر اینکه این وزارتخانه مبلغ تعهد را افزایش داده است نیز لازم به توضیح است

اولا: در سند ماخوذه از نامبرده مبلغی ذکر نشده است و صرفا اعلام گردیده متعهد در صورت استنکاف از هریک از مفاد سند، ملزم به پرداخت سه برابر کلیه هزینه های مصروفه و ، می باشد

همان گونه که فوقا اعلام شد میزان تعهدات این گروه از پذیرفته شدگان سه برابر مدت تحصیل می باشد لذا در صورت استنکاف از انجام تعهدات نیز قانونا ملزم به پرداخت سه برابر کلیه هزینه ها و خسارات ناشی از عدم انجام خدمات مورد تعهد می باشند نامبرده نیز در صورت استنکاف ملزم به تبعیت از مفاد سند تعهد ایداعی می باشد و لذا ادعای مشارالیها در خصوص افزایش مبلغ فاقد مستند قانونی بوده و وی هیچ مدرکی در اثبات ادعای مطروحه ننموده است و مشخص نمی باشد این ادعا بر چه پایه و اساسی طرح شده است

با توجه به مراتب فو ق الذکر و نظر به اینکه تمامی اقامات این وزارتخانه وفق ضوابط و مقررات صورت گرفته است رد شکایت بی وجه شاکی از آن مقام مورد تقاضا می باشد

"

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۶؍۱۰؍۱۳۹۹ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

اولا: نظر به اینکه مطابققانون اصلاح مواد ۸ و ۷قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانیمصوب سال ۱۳۵۸ و بندهای ۷، ۶ و ۱ ذیل ماده ۱قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزشپزشکیمصوب سال ۱۳۶۷ و بندهای ۴ و ۱ ذیل ماده ۱قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته های پزشکیمصوب سال ۱۳۵۲ و تبصره ۱قانون اصلاح بند ۳ ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای برقراری تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی و فوق تخصصی و همچنین تعیین میزان تعهدخدمت آنان با توجه به نیازهای عمومی اختیار دارد و دادنامه های شماره ۲۶۷-۳۰؍۱۰؍۱۳۹۶ و دادنامه شماره ۷۵-۲۷؍۱؍۱۳۹۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز موید این امر است

ثانیا: تعهد جدیدی که در حین تحصیل از دانشجویان گرفته شده و از سوی شاکی به عنوان تعهد خاص تعریف شده در واقع اعمال اختیارات قانونی در حدود تعهد اخذ شده در ابتدای تحصیل است، زیرا محل خدمت جدید داخل در حوزه جغرافیایی سند تعهد اولیه است

به همین دلیل تعهد جدید هیچ گونه تعهد خاصی برای دانشجویان به وجود نیاورده که با تعهد اول در تعارض باشد

در نتیجه مفاد نامه های مورد اعتراض مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات مقامات واضع نیست و ابطال نشد

مرتضی علی اشراقی

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 13804