رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۱۷۱ ،کلاسه پرونده: ۸۷/۹۰۷)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره عدم ابطال مصوبه سیصدو پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ و بخشنامه شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ سازمان تامین اجتماعی

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	نصرت اله حقی
موضوع	عدم ابطال مصوبه سیصدو پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ و بخشنامه شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ سازمان تامین اجتماعی
کلاسه پرونده	۸۷/۹۰۷
تاریخ رأی	دوشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۲
شماره دادنامه	۱۷۱

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری گردش کار: آقای نصرت اله حقی به موجب دادخواستی، ابطال مصوبه سیصد و پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ و بخشنامه شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ سازمان تامین اجتماعی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته توضیح داده است که:

" احتراما، همان طور که استحضار دارید به هنگام تصویب قانون تامین اجتماعی با توجه به قوانین موازی در کشور و جایگاه نیروی انسانی و تنوع مشاغل در ماده ۴ قانون تامین اجتماعی حدود و ثغور آن را نیز تبیین کرده اند

این موضوع در سایر قوانین به طور دقیق مطمح نظر قرار گرفته است

مسلما جایگاه تبیین این محدوده نمی تواند جایی جز مجلس باشد

شورای عالی سازمان تامین اجتماعی برای دومین بار در خصوص یک موضوع از حریم قانون تامین اجتماعی عدول و عبور کرده، به نحوی که موجب محدود شدن محیط اجرایی قانون تامین اجتماعی در باره برخی از کارگاههای مشمول قانون کار شده است

در این خصوص به بهانه های متفاوت اجازه تشکیل صندوق یا این که اجازه ورود غیر قانونی بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی به صندوق غیر می دهند

در این باره اجازه می خواهم به جایگاه صندوق آینده ساز و عملکرد شورای عالی تامین اجتماعی مراجعه داشته باشیم

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بر اساس مصوبه ۱۸/۴/۱۳۴۶ مجلس تاسیس و کلیه کارکنان آن از فروردین ۱۳۴۹ مشمول قانون بیمه های اجتماعی قرار گرفته اند

سازمان مدیریت صنعتی با استنباط خاص از ماده ۲ قانون تاسیس، تشکیل صندوق بازنشستگی کارکنان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکتهای تابعه را در سال ۱۳۵۵ اعلام و تقاضای موافقت سازمان تامین اجتماعی را مبتنی بر پرداخت حق بیمه کارمندان سازمان مذکور به آن صندوق کرد

همان طور که استحضار دارید شرط اساسی پرداخت حق بیمه به هر صندوقی منوط به وجود مجوز قانونی است و اختیارات شورای عالی هر چه باشد اجازه پرداخت حق بیمه گروهی از کارکنان به سایر صندوقها نمی باشد

زیرا اگر پرداخت حق بیمه به سایر صندوقها قانونی باشد نیازمند مجوز شورا نخواهد بود

بنا به اظهار افرادی که شاهد شکل گیری صندوق آینده ساز بودند، بر اساس اعمال نظر فردی که تاریخ کشور از بردن نام وی خوشحال نخواهد بود

شورای عالی برای اولین بار مصوبه ای گذراند که به شرح زیر بیان می شود

۱- با توجه به نظریه مورخ ۲۲/۱/۱۳۵۶ کمیته فنی، شورای عالی در سی و نهمین جلسه خود اعلام نمود: بیمه آن عده از کارمندان سازمان مذکور و شرکتهای وابسته که نزد سازمان بیمه های اجتماعی بیمه بوده اند کما کان بر اساس قانون تامین اجتماعی ادامه خواهد یافت و در مورد کارمندان سازمان مذکور و شرکتهای وابسته به آن، مقررات خاص سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اجرا خواهد شد

بر همین اساس بخشنامه ۴۰۲ فنی صادر شد و به همین سادگی صندوق آینده ساز شکل می گیرد زیرا اگر سازمان در اجرای وظایف قانونی خود نسبت به وصول حق بیمه بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی اقدام می نمود، جایی برای تشکیل صندوق باقی نمی ماند

۲- بر اساس بخشنامه ۴۰۲ فنی و قسمت پایانی صورت جلسه کمیته فنی شورای عالی تامین اجتماعی مقرر گردید: کارمندان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکتهای وابسته به آن (که نزد سازمان بیمه های اجتماعی بیمه نشده باشند) مقررات قانونی خاص سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در مورد آنان اجرا خواهد شد

باید توجه داشت، مقررات قانونی خاص سازمان مذکور از حیث مقررات استخدامی صرفا حاکم بر کارکنان خود سازمان مزبور و افرادی که در چهارچوب مقررات مزبور به مدیریت عاملی یا عضویت هیأت مدیره شرکتهای تحت پوشش منصوب می شوند، می گردد

۳- کارکنان شرکتهای وابسته به سازمان مذکور به لحاظ شمول قانون کار بر آنان بالاخص ماده ۲ قانون کار، کارگر تلقی می گردند و از شمول قانون خاص سازمان گسترش خارج خواهند بود و بیمه این قبیل افراد می بایست با توجه به ماده ۱۴۸ قانون کار طبق مقررات تامین اجتماعی صورت پذیرد

صندوق یاد شده که مشکل خود را در محدویت تعداد افراد ورودی می داند هر از چند گاهی با اقدامی که جنبه فریب قانونی دارد با ترفندهای غیر قانونی اقدام به پذیرش تعدادی از بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی می نماید، از طرفی به منظور تجمیع سوابق گذشته آنان با توسل به عوامل سازمان، درخواستهای غیر قانونی خود را مطرح می نماید

گویا عوامل سازمان همانند پدری مهربان با شنیدن ناله کودکی به یاری وی شتافته و در راستای درخواستهای غیر قانونی مرتکب اقدام غیر قانونی می شوند

این رویه یک بار با تنظیم صورت جلسه ای در تاریخ ۱۸/۴/۱۳۶۹ اتفاق افتاد که با همت یکی از بیمه شدگان و با صدور دادنامه شماره ۱۲۰- ۲۴/۱۰/۱۳۷۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به لحاظ اجرای قانون در غیر موارد منصوص که خارج از حدود قوه مجریه بوده است ابطال گردید

ناگزیر اعاده به وضع قبل از صورت جلسه ۱۸/۴/۱۳۶۹ شده است

صندوق یاد شده مودب به آداب قانونی نشده و یک بار دیگر ترفند گذشته خود را تکرار کرد

شورای عالی بدون درس از گذشته و با حفظ عدم مسؤولیت پذیری، در سیصدو پنجاهمین جلسه شورای عالی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ در خصوص انتقال حق بیمه از سازمان تامین اجتماعی به صندوق آینده ساز مجوزی صادر کرده است که به موجب آن افرادی که بدون رعایت مقررات قانونی به صندوق فوق برده شده اند حق بیمه گذشته آنان را نیز منتقل گردد

همان طو رکه استحضار دارید در درجه اول نظام حمایتی حاکم بر هر فردی تابع مقررات استخدامی حاکم بر همان فرد است، یعنی این که کارکنان نیروهای مسلح مشمول سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح و کارکنان رسمی وزارتخانه ها مشمول قانون استخدام کشوری می باشند، بالطبع کارکنان مشمول قانون کار نیز به استناد ماده ۱۴۸ قانون کار مشمول قانون تامین اجتماعی می باشند

ایرادی که بر مصوبه مذکور وارد است شورای عالی مخیر نبوده و نمی باشد تا اجازه دهد مشمولین قانون کار و تامین اجتماعی که به غلط وارد سیستم صندوق آینده ساز نموده اند مهر تایید بر صحت کار انجام شده بگذارد

زیرا جایگاه مشمولین قانون کار در ماده ۱۴۸ قانون مزبور تعیین شده است و بعد از آن بگوید حال اگر این قبیل افراد به نحوی از خدمت رها شدند و در سایر کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی شاغل شدند پذیرش سوابق گذشته آنان تابع قانون نقل و انتقال حق بیمه می باشد که این نحوه اقدام برای بیمه شده بار مالی خلاف قانون دارد

ایراد دیگری که بر مصوبه مذکور وارد است مربوط به افرادی است که به غلط آنان را وارد صندوق آینده ساز کرده اند حال اگر بدون قطع رابطه استخدامی صندوق بیمه آنان به لحاظ این که باید مشمول قانون تامین اجتماعی باشد، بیمه پرداز تامین اجتماعی شد پذیرش سوابق گذشته وی که به غلط به آینده ساز پرداخت شده قانون نقل و انتقال اجرا شود و از وی تفاوت بگیرند که این عمل به جهت عدم اجرای قانون تامین اجتماعی توسط کارفرما نمی توان بیمه شده را بدهکار کرد و در این موارد کارفرما خود مسؤول پرداخت حق بیمه متعلقه طبق قانون تامین اجتماعی است

در هر دو حالت فوق الذکر صندوق یاد شده از وجوه دریافتی منتفع خواهد شد

در پایان اضافه می نماید صرف نظر از جایگاه صندوق یاد شده با توجه به قوانین مصوب مجلس، شرط قانونی انتقال حق بیمه از سازمان به صندوق آینده ساز در یکی از دو حالت زیر امکان پذیر می باشد

۱- آن عده از بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی که به علت تغییر محل خدمت، صرفا در خود سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران استخدام شده و یا از موسسات دولتی به آن سازمان منتقل شده باشند که در این صورت قانون نقل و انتقال ملاک عمل است

۲- آن عده از بیمه شدگان که در موسسات مشمول قانون تامین اجتماعی ( اعم از این که موسسه محل خدمت آنان مشمول قانون کار باشد یا نباشد) چنانچه در اجرای مواد ۴۲ قانون برنامه سوم و ۱۰۳ قانون برنامه چهارم شخصا درخواست کرده باشند به عضویت صندوق آینده ساز درآیند که در این صورت آیین نامه ماده ۴۲ قانون برنامه سوم قابلیت اجرایی دارد و شورای عالی در این زمینه مرجع قانونگذاری نمی باشد تا بتواند چارچوب دیگری را معین نماید

شورای عالی تامین اجتماعی خود باید سمبل قانونمندی و پاسدار قانون باشد، وقتی خود عامل اجرای قوانین در غیر موارد منصوص می شود به چه کسی دل باید بست، آیا فکر نمی کنند وقتی دست به کارهای منجر به لغو قوانین می زنند و بدی این عمل نزد کارکنان کمرنگ می شود، آنها نیز ممکن است خدای ناخواسته به چنین عمل ناروایی آلوده شوند

با عنایت به موارد وحدود قوانین پیش گفته از ریاست دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال مصوبه مذکور و بخشنامه صادر شده ناشی از اجرای مصوبه مذکور به شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰ – ۲۱/۵/۱۳۸۶ را دارم

"

متن مصوبه شورای عالی به قرار زیر است

" احتراما، بند ۱ صورت جلسه سیصد و پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ به شرح ذیل ابلاغ می شود:

گزارش شماره ۱۱۰۰۹- ۲۸/۹/۱۳۸۵ کمیته بیمه گری شورای عالی در اجرای مصوبه شماره ۱۰۹۶۵/۱۰۰- ۲۰/۸/۱۳۸۵ شورا در خصوص صندوق حمایت و بازنشستگی آینده ساز ( موضوع پیشنهاد شماره ۶۵۷۸/۵۰۰۰- ۸/۷/۱۳۸۵ سازمان) مطرح و گزارش کمیته عینا مورد تصویب قرار گرفت

"

گزارش شماره ۱۱۰۰۹-۲۸/۹/۱۳۸۵ کمیته بیمه گری شورای عالی تامین اجتماعی نیز به شرح زیر است:

" در اجرای مفاد مصوبه شماره ۱۰۹۶۵/۱۰۰- ۲۰/۸/۱۳۸۵ شورای عالی تامین اجتماعی در خصوص صندوق حمایت و بازنشستگی آینده ساز، کمیته بیمه گری شورای عالی طی جلسات مورخ ۱۴/۹/۱۳۸۵ و ۲۸/۹/۱۳۸۵ پس از بحث و تبادل نظر و ارائه نظرات کارشناسان سازمان با پیشنهاد سازمان ( نامه شماره ۶۵۷۸۶/۵۰۰۰- ۸/۷/۱۳۸۵) مبنی بر از سرگیری نقل و انتقال کسور بازنشستگی کارکنان مشمول مقررات استخدامی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تحت پوشش صندوق بازنشستگی آینده ساز به سازمان طبق روال گذشته ( در چارچوب ضوابط قانونی مربوط) موافقت شد

ضمنا کمیته پیشنهاد می نماید که چنان چه به هر نحو صندوق آینده ساز و شعب تامین اجتماعی برخلاف توافقات و مقررات و رویه گذشته نسبت به ثبت نام، تعمیم بیمه و نقل و انتقال سوابق به مشمولان قانون کار و تامین اجتماعی اقدام کرده اند در همین حد ( و با انجام تعهدات توسط صندوق آینده ساز) موضوع متوقف شود

بدیهی است من بعد صرفا نقل و انتقال سوابق و گسترش بیمه به افراد جدید مطابق پیشنهاد سازمان خواهد بود

"

متن بخشنامه شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ نیز به قرار زیر است

" در اجرای بند یک صورت جلسه سیصد و پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵، در خصوص چگونگی نقل و انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی فی مابین سازمان و صندوق بیمه و بازنشستگی آینده ساز توجه کلیه واحدهای اجرایی را به رعایت دقیق موارد ذیل معطوف می نماید:

الف- انتقال کسور بازنشستگی از صندوق آینده ساز به سازمان:

۱- کارکنان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مشمول مقررات استخدامی سازمان یاد شده می باشند، لذا پس از قطع ارتباط استخدامی با سازمان مذکور و در صورت انطباق وضعیت با مقررات قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب ۲۷/۳/۱۳۶۵ مجلس شورای اسلامی ( موضوع بخشنامه ۱/۱۰ امور بیمه شدگان) انتقال کسور بازنشستگی آنان به سازمان بلا مانع خواهد بود

۲- انتقال کسور بازنشستگی افرادی که قبل از ۷/۱۱/۱۳۸۵ ( تاریخ مصوبه صدرالذکر) به نحوی به عضویت صندوق آینده ساز درآمده اند، در صورت قطع رابطه استخدامی با کارگاه محل اشتغال و خروج از عضویت صندوق مذکور ( قبل یا بعد از تاریخ مورد اشاره)، در اجرای ضوابط قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی ( موضوع بخشنامه ۱/۱۰ امور بیمه شدگان) امکان پذیر خواهد بود

۳- انتقال کسور بازنشستگی آن دسته از افراد که قبل از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ در مقاطعی از ایام اشتغال دارای سابقه پرداخت کسور نزد صندوق آینده ساز بوده اند، لیکن بدون قطع رابطه استخدامی با کارگاه یا موسسه محل اشتغال مورد نظر از عضویت صندوق مزبور خارج و قبل از تاریخ فوق نیز در ردیف بیمه شدگان سازمان قرار گرفته باشند، با رعایت مفاد بخشنامه یاد شده مقدور می باشد

ب- انتقال حق بیمه از سازمان به صندوق آینده ساز:

۱- انتقال حق بیمه آن دسته از بیمه شدگانی که در اجرای مواد ۴۲ و ۱۰۳ قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و آیین نامه اجرایی مربوطه مصوب ۲۷/۳/۱۳۸۰ هیأت وزیران، تمایل به عضویت در صندوق آینده ساز را دارند، صرفا در صورت تقاضای صندوق بازنشستگی ذی ربط و ارائه تصویر درخواست بیمه شده مبنی بر تغییر صندوق بازنشستگی خود به شرح ذیل امکان پذیر می باشد:

میزان حق بیمه قابل انتقال برابر با جمع کل حق بیمه های وصول شده اعم از سهم بیمه شده و کارفرما که به تایید واحد درآمد رسیده، پس از کسر حق بیمه سهم درمان ( مطابق قسمت ب و ج بند ۱۱ بخشنامه ۱۱ امور بیمه شدگان) به علاوه ۱% بابت تعهدات کوتاه مدت خواهد بود

تذکر: چنانچه نرخ حق بیمه درمان مطابق مقررات مربوط رقم معینی از حق بیمه پرداختی را تشکیل ندهد، ⅓ مجموع حق بیمه ( سهم شخص و کارفرما) به عنوان سهم درمان کسر خواهد شد

مثال: بیمه شده در اجرای ماده ۱۰۳ قانون برنامه چهارم توسعه، تقاضای عضویت خود در صندوق آینده ساز را در تاریخ ۱/۷/۱۳۸۵ به صندوق مذکور ارائه و متقاضی انتقال حق بیمه های خود به شرح ذیل می باشد:

الف- از تاریخ ۱/۱/۱۳۵۳ تا ۳۱/۶/۱۳۵۳ به مدت ۶ ماه با نرخ ۱۸% و مجموع حق بیمه پرداختی ۰۰۰/۳۳ ریال

ب- از تاریخ ۱/۷/۱۳۵۴ تا ۳۰/۱۲/۱۳۵۴ به مدت ۶ ماه با نرخ ۲۵% و مجموع حق بیمه پرداختی ۰۰۰/۶۰ ریال

ج- از تاریخ ۱/۱/۱۳۷۰ تا ۳۱/۶/۱۳۸۵ به مدت ۱۸۶ ماه با نرخ ۲۷% و مجموع حق بیمه پرداختی ۰۰۰/۰۰۰/۲۴ ریال

حق بیمه سهم درمان ۱۱۰۰۰=⅓×۰۰۰/۳۳

هزینه تعهدات کوتاه مدت ۳۳۰=۱%×۰۰۰/۳۳

حق بیمه قابل انتقال قسمت الف ۶۷۰/۲۱= (۳۳۰+۱۱۰۰۰)-۰۰۰/۳۳

حق بیمه سهم درمان

هزینه تعهدات کوتاه مدت ۶۰۰=۱%×۰۰۰/۶۰

حق بیمه قابل انتقال قسمت ب ۸۰۰/۳۷= (۶۰۰+۲۱۶۰۰)-۰۰۰/۶۰

حق بیمه سهم درمان

هزینه تعهدات کوتاه مدت ۰۰۰/۲۴۰=۱%×۰۰۰/۰۰۰/۲۴

حق بیمه قابل انتقال قسمت ج ۰۰۰/۷۶۰/۱۵=(۰۰۰/۲۴۰+۰۰۰/۰۰۰/۸)-۰۰۰/۰۰۰/۲۴

کل حق بیمه قابل انتقال ( به ریال) ۴۷۰/۸۱۹/۱۵=۰۰۰/۷۶۰/۱۵+۸۰۰/۳۷+۶۷۰/۲۱

۲- افرادی که قبل از تاریخ مصوبه مورد نظر (۷/۱۱/۱۳۸۵) علی رغم شمول قوانین کار و تامین اجتماعی بر آنان به هر نحو عضو صندوق آینده ساز گردیده اند، کماکان اشتراک آنان با انجام تعهدات توسط صندوق مزبور ادامه خواهد یافت و چنانچه دارای سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمان می باشند، انتقال حق بیمه های موصوف با رعایت ضوابط جاری بلامانع خواهد بود

تذکر: اشتراک مجدد این قبیل بیمه شدگان نزد سازمان پس از بررسی و حصول اطمینان از عدم استفاده از مواد ۴۲ و۱۰۳ قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه با رعایت ضوابط مقرر در بخشنامه ۶۳۳ فنی مقدور خواهد بود

با عنایت به مراتب فوق و به استناد مواد ۲ و ۱۴۸ قانون کار، عضویت و پرداخت حق بیمه کارکنان مشمول قوانین کار و تامین اجتماعی از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ به صندوق آینده ساز ( به جز موارد ناشی از اجرای مواد ۴۲ و ۱۰۳ قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه) فاقد وجاهت قانونی می باشد

بنابراین نقل و انتقال حق بیمه این قبیل افراد مقدور نبوده و احتساب سوابق و وصول حق بیمه متعلق در صورت احراز اشتغال تابع ضوابط جاری سازمان می باشد

از تاریخ صدور این دستور، کلیه بخشنامه ها و دستورهای اداری و اظهار نظرهای مغایر بلا اثر می گردد

مسؤول حسن اجرای ان دستور اداری مدیران، معاونین بیمه ای و روسا و کارشناسان ارشد امور فنی بیمه شدگان، درآمد حق بیمه امور فنی مستمریها و نامنویسی و حسابهای انفرادی ادارات کل استانها و روسا، معاونین و مسؤولین ذی ربط در شعب و شرکت خدمات ماشینی تامین خواهند بود

"

در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی به موجب لایحه شماره ۲۳۳۷۵/۷۱۰۰- ۱۱/۸/۱۳۸۸ توضیح داده است که:

" شاکی در دادخواست تقدیمی عنوان کرده که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بر اساس قانون مصوب ۱۸/۴/۱۳۴۶ مجلس وقت تاسیس و کلیه کارکنان آن از فروردین ۱۳۴۹ تحت شمول قانون بیمه های اجتماعی قرار گرفته اند

شورای عالی سازمان تامین اجتماعی در سیصد و پنجاهمین جلسه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ در خصوص انتقال حق بیمه از سازمان تامین اجتماعی به صندوق آینده ساز مجوزی صادر کرده که بر اساس آن افرادی که به صندوق مزبور پذیرفته شده اند حق بیمه گذشته آنان نیز منتقل گردد

لذا ایرادی که به مصوبه مذکور وارد دانسته عبارت است از این که اولا: شورای عالی تامین اجتماعی مخیر نبوده اجازه دهد مشمولین قانون کار و تامین اجتماعی که به غلط وارد سیستم صندوق آینده ساز شده اند، مهر تایید بر صحت کار انجام شده بگذارد

ثانیا: افرادی که به غلط وارد صندوق آینده ساز شده اند بدون قطع رابطه استخدامی، صندوق بیمه آنان به لحاظ این که باید مشمول تامین اجتماعی باشند، با تغییر صندوق بیمه پرداز تامین اجتماعی شوند، پذیرش سوابق گذشته آنان مشمول قانون نقل و انتقال شده و مابه التفاوت از آنان دریافت می نمایند که این عمل مغایر قانون و مقررات است و از این جهت تقاضای ابطال مصوبه معترض عنه و بخشنامه صادر شده ناشی از اجرای مصوبه مذکور به شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ را دارد

ب- دفاعیات

۱- سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران طبق مصوبه ۱۸/۴/۱۳۸۶ مجلس وقت تاسیس و کلیه کارکنان آن از اول فروردین ۱۳۴۹ مشمول قانون بیمه های اجتماعی قرار گرفتند و صندوق بازنشستگی کارکنان سازمان مذکور و شرکتهای تابعه با موافقت شورای عالی تامین اجتماعی وقت تشکیل و مقرر شد از تاریخ ۱/۱/۱۳۵۵ به موقع اجرا گذارده شود

۲- طبق ماده ۲ قانون تأسیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مقرر شده سازمان دارای شخصیت حقوقی است و به صورت شرکت سهامی اداره می شود این سازمان و کلیه شرکتها و واحدهای تابعه و وابسته به آن از هر لحاظ استقلال کامل داشته و تابع قوانین ومقررات و آیین نامه های عمومی مربوط به موسسات دولتی و وابسته به دولت و قانون محاسبات عمومی نیست مگر آن که در قانون صراحتا از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اسم برده شود این سازمان و کلیه شرکتهای وابسته منحصرا تابع این قانون و مقررات اساسنامه خود بوده و در مواردی که در این قانون و اساسنامه پیش بینی نشده باشد سازمان تابع مقررات قانون تجارت بوده و بر طبق اصول بازرگانی اداره می شود

با توجه به این که در ماده یاد شده تصریح شده که سازمان مزبور و کلیه شرکتهای وابسته منحصرا تابع قانون تاسیس و اساسنامه خود هستند، که این امر شامل مقررات استخدامی از جمله ورود به خدمت و خاتمه آن و حقوق و مزایا و تکالیف کارمندان در حین خدمت و خاتمه آن می باشد

بنابراین بازنشستگی افرادی که مشمول مقررات استخدامی خاص سازمان گسترش و نوسازی صنایع باشند به دلیل این که افراد موصوف مشمول حمایت خاص قرار دارند از شمول قانون کار مستثنی گردیده اند

۳- به موجب اساسنامه صندوق حمایت از بازنشستگی آینده ساز صرفا کارکنان مشمول مقررات استخدامی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تحت پوشش صندوق مذکور قرار دراند و برابر نظریه مورخ ۲۲/۱/۱۳۵۶ کمیته فنی شورای عالی تامین اجتماعی در سی و نهمین جلسه مقرر شد: بیمه آن عده از کارمندان سازمان مذکور و شرکتهای وابسته که نزد سازمان بیمه های اجتماعی بیمه بوده اند، کما کان بر اساس قانون تامین اجتماعی ادامه خواهد یافت و در مورد سایر کارمندان، سازمان مذکور و شرکتهای وابسته به آن، مقررات خاص سازمان گسترش و نوسازی صنایع اجرا خواهد شد

۴- به استناد مصوبه مورخ ۱۸/۲/۱۳۵۶ شورای عالی تامین اجتماعی وقت نیز مقرر گردید:

الف- بیمه کارمندان سازمان مذکور و شرکتهای وابسته که قبلا نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه شده اند طبق مقررات تامین اجتماعی ادامه یابد

ب- سایر کارمندان سازمان یاد شده و شرکتهای وابسته، تابع مقررات قانونی خاص سازمان مذکور بوده و بیمه آنان به ترتیبی است که مقامات قانونی سازمان مورد اشاره تصویب کرده اند، بنابراین مطالبه حق بیمه این دسته از کارکنان مورد ندارد

۵- با تصویب قانون نقل و انتقال حق بیمه مصوب ۲۷/۳/۱۳۶۵، صندوق حمایت و بازنشستگی آینده ساز بر اساس صورت جلسه مورخ ۱۸/۴/۱۳۶۹ فی مابین سازمان مذکور و سازمان تامین اجتماعی ( در خصوص قائم مقام وقت معاونت حقوقی ریاست جمهوری) مبادرت به تعمیم امر بیمه به کارکنان خود نمود

۶- صورت جلسه مورخ ۱۸/۴/۱۳۶۹ به موجب دادنامه شماره ۱۲۰- ۲۴/۱۰/۱۳۷۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال و سازمان ناگزیر به اعاده وضع به قبل از صورت جلسه یاد شده گردید

به عبارتی نقل و انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی صرفا پیرامون کارکنان مشمول مقررات استخدامی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تحت پوشش صندوق آینده ساز ( نه کارکنان شرکتهای وابسته و تابعه آن) در چارچوب قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی صورت می پذیرفت و سایر کارکنان مشمول قانون کار و تامین اجتماعی سازمان یاد شده و شرکتهای تابعه به استناد مواد ۲و ۱۴۸ قانون کار کما کان تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار داشتند و واحدهای اجرایی نیز ملزم به پیگیری امر بیمه این قبیل افراد و ارائه حمایتهای بیمه ای به آنان می باشند، لیکن در مقاطعی و در موارد محدود صندوق آینده ساز برخلاف قوانین و مقررات مربوط و رویه های اجرایی نسبت به تغییر صندوق برخی از مشولین قانون کار و تامین اجتماعی اقدام می کند که این امر احتساب سوابق بیمه افراد مذکور را با مشکل جدی مواجه ساخته بود و از آنجا که در اجرای ماده ۴۲ قانون برنامه سوم توسعه و تنفیذ آن به موجب ماده ۱۰۳ قانون برنامه چهارم توسعه، شاغلین هر یک از صندوقهای بازنشستگی مخیر به انتخاب صندوق بازنشستگی مورد نظر هستند و به تبع آن صندوقهای بازنشستگی نیز مکلف به انتقال وجوه بازنشستگی انباشته به صندق بازنشستگی ذی ربط (صندوق مورد انتخاب) گردیدند، لذا به موجب مصوبه مورخ ۷/۱۱/۱۳۸ شورای عالی تامین اجتماعی و به منظور حل مشکل سوابق گذشته این قبیل بیمه شدگان در خصوص چگونگی نقل و انتقال حق بیمه فی مابین سازمان و صندوق آینده ساز مقرر گردید:

الف- انتقال کسور بازنشستگی افرادی که قبل از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ ( تاریخ مصوبه معترض عنه) به نحوی به عضویت صندوق آینده ساز درآمده اند در صورت قطع رابطه استخدامی با کارگاه محل اشتغال و خروج از عضویت صندوق مذکور در اجرای قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب ۲۷/۳/۱۳۶۵ مجلس شورای اسلامی امکان پذیر گردد

ب- انتقال کسور بازنشستگی آن دسته از افراد که قبل از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ در مقاطعی از ایام اشتغال دارای سابقه پرداخت کسور نزد صندوق آینده ساز بوده اند، لیکن بدون قطع ارتباط استخدامی با کارگاه یا موسسه محل اشتغال مورد نظر از عضویت صندوق مزبور خارج و مجدد در ردیف بیمه شدگان سازمان قرار گرفته اند نیز در اجرای قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب ۲۷/۳/۱۳۶۵ مجلس شورای اسلامی مقدور گردد

ج- امکان انتقال حق بیمه افرادی که از پوشش مقررات قانون تامین اجتماعی خارج و به عضویت صندوق آینده ساز درآمده اند در اجرای قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی و همچنین مواد ۴۲ و ۱۰۳ قانون برنامه های سوم و چهارم توسعه فراهم گردیده است با عنایت به مراتب فوق و این که اقدام شورای عالی تامین اجتماعی به عنوان دستگاه تصمیم گیر و ناظر به عملکرد سازمان در چارچوب ضوابط قانونی یاد شده در واقع موجب گردید تا به مشکلات عدیده بیمه شدگان ذی نفع که مشمول قانون تامین اجتماعی می باشند و همچنین اختلاف نظر و رویه های متفاوت فی مابین سازمان و صندوق بیمه آینده ساز صرفا در خصوص احتساب سوابق گذشته افرادی که به هر دلیل و خارج از ضوابط قانونی به طور دایم یا در مقاطعی از خدمت تا قبل از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ تحت پوشش صندوق یاد شده قرار گرفته اند خاتمه داده شود و همان گونه که در قسمت پایانی دستور اداری ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ تصریح شده از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ به جز موارد ناشی از اجرای مواد ۴۲ و ۱۰۳ قانون برنامه سوم و چهارم توسعه (موضوع تغییر صندوق بازنشستگی) عضویت هر یک از بیمه شدگان مشمول قانون کار و تامین اجتماعی به استناد مواد ۲ و ۱۴۸ قانون کار در صندوق آینده ساز فاقد وجاهت قانونی است

لذا مصوبه معترض عنه و دستور اداری یاد شده در جهت رفع مشکلات بیمه شدگان ذی نفع که مشمول قانون تامین اجتماعی هستند و اختلاف رویه های متفاوت فی مابین سازمان و صندوق صادر شده است و در دستور اداری یاد شده طبق قوانین جاری تامین اجتماعی کلیه کارکنان سازمان گسترش اعم از کارگر و کارمند در صورتی که قانون کار حاکم بر روابط آنان باشد زیر پوشش تامین اجتماعی قرار گرفته و سازمان مذکور می بایست بنا به دستور قانون پس از کسر حق بیمه سهم کارگر به اضافه سهم خود ( کارفرما) را به حساب این سازمان واریز نماید و در نهایت مصوبه معترض عنه و دستور اداری یاد شده دقیقا در جهت اجرای قانون صادر شده است لذا تقاضای رد شکایت شاکی را دارد

"

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد

پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت میکند

رأی هیأت عمومی

نظر به این که لوایح شماره ۲۳۳۷۵/۷۱۰۰- ۱۱/۸/۱۳۸۸ و ۳۲۸۲/۷۱۰۰- ۲۰/۹/۱۳۸۹ سرپرست دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی با این عبارت: [ ، همان گونه که در قسمت پایانی دستور اداری ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ تصریح گردیده از تاریخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ به جز موارد ناشی از اجرای مواد ۴۲ و ۱۰۳ قانون برنامه سوم و چهارم توسعه، هر یک از بیمه شدگان مشمول قانون کار و تامین اجتماعی به استناد مواد ۲ و ۱۴۸ قانون کار در صندوق آینده ساز فاقد وجاهت قانونی می باشد و در دستور اداری یاد شده طبق قوانین جاری تامین اجتماعی کلیه کارکنان سازمان گسترش اعم از کارگر و کارمند در صورتی که قانون کار حاکم بر روابط آنان باشد، زیر پوشش تامین اجتماعی قرار گرفته و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می بایست بنا به دستور قانون پس از کسر حقوق بیمه سهم کارگر به اضافه سهم خود (کارفرما) را به حساب این سازمان واریز نماید

] بیانگر زایل شدن احکام بند یک صورت جلسه سیصد و پنجاهمین جلسه شورای عالی تامین اجتماعی مورخ ۷/۱۱/۱۳۸۵ و دستور اداری شماره ۵۱۳۷۰/۵۰۰۰- ۲۱/۵/۱۳۸۶ در مورد پرداخت مابه التفاوت توسط بیمه شده و همچنین اجرای ضوابط قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی در هنگام انتقال کسور بازنشستگی افرادی که قبل از ۷/۱۱/۱۳۸۵ به نحوی به عضویت صندوق آینده ساز در آمده اند و رابطه استخدامی آنان با کارگاه محل اشتغال قطع و از عضویت صندوق خارج می شوند می باشد و قضیه را سالبه به انتفای موضوع می داند، از این حیث با انتفای موضوع موجبی برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به صورت جلسه و دستور اداری مورد شکایت وجود ندارد

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

محمدجعفر منتظری

کدمنبع: 8556