رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۲۵۷ ،کلاسه پرونده: ۹۸۰۳۹۶۳)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره اعمال ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ نسبت به رأی شماره ۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	رئیس دیوان عدالت اداری
موضوع	اعمال ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ نسبت به رأی شماره ۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
کلاسه پرونده	۹۸۰۳۹۶۳
تاریخ رأی	چهارشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۹
شماره دادنامه	۲۵۷

شماره دادنامه : ۲۵۷ تاریخ دادنامه:۱۶؍۲؍۱۳۹۹

شماره پرونده: ۹۸۰۳۹۶۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

متقاضی: رئیس دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته: اعمال ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ نسبت به رأی شماره ۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار: ۱- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، نامه شماره ۳۷۷۵۹۸-۲۰؍۷؍۱۳۹۷ رئیس امور مدیریت مشاغل و نظامهای پرداخت سازمان اداری استخدامی کشور را صرف نظر از زمان اجرای آن ابطال کرده است

۲- متن رأی شماره ۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

"مقرره مورد شکایت نه از جهتی که شاکی بیان داشته است بلکه به دلایل زیر ابطال می شود

اولا:در ماده ۱۱۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، نیروهای مسلح از شمول قانون مذکور مستثنی شده اند و در خصوص نیروهای نظامی و انتظامی مطابق نظر مقام معظم رهبری عمل می شود

در این ارتباط ستاد کل نیروهای مسلح طی گردش کار شماره ۷۴۶۵۶-۲۰؍۱۰؍۱۳۸۸ از محضر مقام معظم رهبری درخواست کرده است تا فصول دهم و سیزدهم قانون مدیریت خدمات کشوری با لحاظ ویژگی های خاص نیروهای مسلح به نیروهای مسلح تسری یابد که مورد موافقت معظمله واقع شده و متعاقب آن آیین نامه های مربوط به اجرای این فصول شامل ۱۳ آیین نامه از جمله آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدماتاداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند ۲ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری ) توسط ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و طی گردش کار شماره ۷۴۶۵۶-۲۰؍۸؍۱۳۸۸ با تایید مقام معظم رهبری جهت اجرا در نیروهای مسلح ابلاغ شده است

بنا به مراتب فوق، آیین نامه هایی که در راستای گردش کار فوق تهیه شده است صرفا در نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نمی باشد

ثانیا:بر اساس قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب سال ۱۳۶۳ و اصلاحات بعدی آن خدمت کارکنان وظیفه جنبه تکلیفی داشته و داوطلبانه محسوب نمی شود و بند ۲ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، پرداخت فوق العاده ایثارگری را برای ایثارگرانی مقرر داشته که خدمت داوطلبانه در جبهه داشته باشند، بنابراین رزمندگان وظیفه را در برنمی گیرد

ثالثا:بند ۳ آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند ۲ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری) ستاد کل نیروهای مسلح که در آن مقرر شده: سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلقی می گردد

به جهت اخذ تأییدیه خاص از فرماندهی معظم کل قوا صرفا در سطح نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نیست

مضافا اینکه براساس سند راهبردی خدمات رسانی به رزمندگان که به پیشنهاد مشترک ستاد کل نیروهای مسلح، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند (ی) ماده (۴۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران–مصوب ۱۳۸۹- و تبصره بند (و) ماده (۱) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران طی شماره۵۰۶۳۹؍ت۴۹۱۸۵- ۱۳۹۴؍۴؍۲۳ به تصویب هیات وزیران رسیده است، در بند ۹؍۲ آن مقرر شده: رزمندگاندر این سند از نظر شغلی و وضعیت استخدامی و نحوه حضور در مناطق جنگی و عملیاتی و امنیتی (موظف یا داوطلبانه) به چهار گروه تقسیم می گردند:ب- گروه دوم) کارکنان وظیفه نیروهای مسلح موظفی و صرفا در تبصره ۲ این بند مقرر داشته: در خصوص آن دسته از کارکنان نیروهای مسلح ( اعم از کادر ) که بر اساس اختیار خود و داوطلبانه در مأموریت جنگی شرکت می کنند از امتیازات داوطلبین برخوردار خواهند شد

بنابر این مقرره مورد شکایت از این جهت که احتسابسه چهارم خدمت وظیفه کارکنان در جبههرا به طور مطلق داوطلبانه مقرر کرده است، صرف نظر از زمان اجرای آن، به علت مغایرت با موازین قانونییاد شده با استناد بهبند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود

"

۳- معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری به موجب گزارشی، اعمال ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری را نسبت به رأی مذکور به رئیس دیوان عدالت اداری پیشنهاد می کند

استدلال مصرح در نامه معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

"ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراما در خصوص داوطلبانه محسوب شدن احتساب سه چهارم خدمت سربازان وظیفه در جبهه به استحضار می رساند:

۱- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۲۳۹۷- ۱۳۹۸؍۸؍۱۴ ، مقرره شماره ۳۷۷۵۹۸- ۱۳۹۷؍۷؍۲۰ رئیس امور مدیریت مشاغل و نظام های پرداخت سازمان اداری و استخدامی کشور را کهموضوع احتساب سه چهارم خدمت وظیفه کارکنان در جبهه را از تاریخ صدور دستورالعمل شماره ۴۵؍۱۴؍۲۰۱؍م؍۴؍ن- ۱۳۹۱؍۵؍۱۴ ستاد کل نیروهای مسلح در دستگاه های اجرایی مجاز دانسته بود ابطالکرده است

از جمله دلایل ذکر شده در رأی این است که بند ۳ آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده موضوع بند ۲ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح که در آن مقرر شده: سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلقی می گردد

به جهت اخذ تأییدیه خاص از فرماندهی معظم کل قوا صرفا در سطح نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نمی باشد

۲- این در حالی است که ستاد کل نیروهای مسلح طی نامه شماره ۹؍۱۰؍۱؍۲۲۱۳-۱۳۹۸؍۱۱؍۵ به دیوانعدالت اداری اعلام داشته است، داوطلبانه محسوب شدن سه چهارم جبهه مقرر در آیین نامه مذکور با موافقت مقاممعظم رهبری اعم از کارکنان پایور و وظیفه در نیروهای مسلح و دستگاه های دولتی را شامل می شود

۳- با عنایت به مراتب فوق، چنانچه نامه اخیر ستاد کل نیروهای مسلح به منزله احراز موافقت مقام معظم رهبری با تسری داوطلبانه بودن سه چهارم خدمت سربازان وظیفه در جبهه کارکنان دستگاه های اجرایی باشد، بنابراین به جهت لزوم تبعیت از نظر معظم له، پیشنهاد می گردد با اعمال ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موافقت فرمایید تا نسبت به رفع اشتباه دادنامه فوق الذکر و اصلاح آن اقدام گردد

"

۴- رئیس دیوان عدالت اداری پس از ملاحظه گزارش معاونت توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری، موضوع را در اجرای ماده ۹۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیأت تخصصی مربوطه ارجاع می کند و پس از ملاحظه نظر اکثریت هیأت تخصصی استخدامی در هامش گزارش مورخ ۵؍۱۲؍۱۳۹۸ مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری، موضوع را به هیأت عمومیارجاع می کند

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۹؍۲؍۱۶با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

هر چند بر اساسقانون خدمت نظام وظیفه عمومیمصوب سال ۱۳۶۳ و اصلاحات بعدی آن خدمت کارکنان وظیفه جنبه تکلیفی داشته و داوطلبانه محسوب نمی شود و در بند ۹؍۲ سند راهبردی خدمات رسانی به رزمندگان موضوع تصویب نامه شماره ۵۰۶۳۹؍ت۴۹۱۸۵- ۱۳۹۴؍۹؍۲۳ هیأت وزیران وضعیت کارکنان وظیفه نیروهای مسلح از نظر شغلی و وضعیت استخدامی و نحوه حضور در مناطق جنگی و عملیاتی و امنیتی( موظف یا داوطلبانه)، موظفی محسوب شده است و صرفا در تبصره ۲ این بند مقرر گردیده: در خصوص آن دسته از کارکنان نیروهای مسلح که بر اساس اختیار خود و داوطلبانه در مأموریت جنگی شرکت می کنند از امتیازات داوطلبین برخوردار خواهند شد

لیکن از آنجا که در ارتباط با دوران دفاع مقدس، برابر بند ۳ آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده ( موضوع بند ۲ ماده ۶۸قانون مدیریت خدمات کشوری) که جهت اجرا در نیروهای مسلح به تصویب فرماندهی معظم کل قوا رسیده است، مقرر شده: سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلقی می گردد

و با توجه به اینکه افراد در طی دوره خدمت وظیفه، جزءکارکنان نیروهای مسلح محسوب می شوند، بنابراین تعیین میزان داوطلبانه بودن مدت خدمت کارکنان وظیفه حاضر در جبهه های دفاع مقدس که از سوی مراجع ذیربط در نیروهای مسلح اعلام می شود مشمول بند ۳ آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند ۲ ماده ۶۸قانون مدیریت خدمات کشوری) بوده و از آنجا که اختیارات مقام فرماندهی معظم کل قوا در ارتباط با نیروهای مسلح محدود به قوانین نمی شود و اجرای دستورات معظم له برای نیروهای مسلح لازم الاجرا است، لذا دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۲۳۹۷-۱۴؍۸؍۱۳۹۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که مفاد بند ۳ آیین نامه مذکور را شامل سربازان وظیفه ای که متعاقبا در دستگاه های اجرایی خارج از نیروهای مسلح اشتغال پیدا کرده اند ندانسته، واجد ایراد و اشتباه می باشد و به استناد ماده ۹۱قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریلغو می گردد و با توجه به اینکه مقرره مورد شکایت (نامه شماره ۳۷۷۵۹۸- ۱۳۹۷؍۷؍۲۰ رئیس امور مشاغل و نظام های پرداخت سازمان امور اداری و استخدامی کشور) برقراری امتیازات ایثارگری مربوط به خدمت داوطلبانه در جبهه، موضوع احتساب سه چهارم خدمت وظیفه کارکنان جبهه، از تاریخ صدور دستورالعمل شماره ۴۵؍۱۴؍۲۰۱؍م؍۴؍ن- ۱۳۹۱؍۵؍۱۴ ستاد کل نیروهای مسلح مجاز می باشد، لذا مغایرتی با قانون نداشته و قابل ابطال تشخیص داده نمی شود و رأی به رد شکایت صادر می گردد

محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 13120