رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۲۸۱ ،کلاسه پرونده: ۹۷۰۲۳۰۰)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره "ابطال - عوارض بر معاملات از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ و بهای خدمات آماده سازی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ و عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان"

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	آقای محمد ایوتوند
موضوع	"ابطال - عوارض بر معاملات از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ و بهای خدمات آماده سازی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ و عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان"
کلاسه پرونده	۹۷۰۲۳۰۰
تاریخ رأی	سه شنبه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۰
شماره دادنامه	۲۸۱

شماره دادنامه : ۲۸۱ تاریخ دادنامه : ۱۴۰۰/۰۲/۲۸

شماره پرونده: ۹۷۰۲۳۰۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای محمد ایوتوند

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ۱- عوارض بر معاملات از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان

۲- بهای خدمات آماده سازی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان

۳- عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال عوارض بر معاملات، بهای خدمات آماده سازی، عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط، عوارض تمدید پروانه، عوارض مازاد بر تراکم و عوارض حق بازدید کارشناسی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

"به استحضار می رساند: شورای اسلامی شهر بهارستان به موجب دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ اقدام به اخذ عوارض خدمات آماده سازی، عوارض بهره برداری در کاربری غیر مرتبط، عوارض تمدید پروانه، عوارض بر معاملات، عوارض کارشناسی و فروش نقشه، عوارض مازاد بر تراکم و عوارض پذیره نموده است که این قبیل عوارض ضمنمغایرت با بند ۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری و مواد ۵۰ و ۵۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، با آرای متعدد صادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله شماره ۱۱۵۱-۱۰؍۱۱؍۱۳۹۶، ۱۴۰۰-۱۳؍۶؍۱۳۹۷ و ۸۴۸-۱۱؍۱۲؍۱۳۸۷ مغایرت دارد

لذا ابطال عوارض فوق مورد استدعاست

"

متن تعرفه های مورد اعتراض به شرح زیر است

الف- عوارض بر معاملات از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان:

"عوارض بر معاملات

در هنگام نقل و انتقال املاک برای محاسبه عوارض بر نقل و انتقال از فرمول زیر استفاده می گردد :

کد	شرح	نوع کاربری	عوارضپیشنهادی ۱۳۹۵	توضیحات
۰۱۰۲۰۰۶	عوارض نقل و انتقال	مسکونی	K = ۸	{(P×S) + (S۱×P۱)} × ۱% P= قیمت منطقه بندی زمین P۱= ارزش معاملاتی تبصره ۱۱ ماده صد در کاربری های مختلف S= مساحت عرصه (ضریب املاک در کاربریهای مختلف) S۱= مساحت اعیان K= نوع کاربری مورد استفاده
تجاری	K = ۱۵
صنعتی	K = ۵
اداری	K = ۸
خدماتی و سایر	K = ۸
حوزه استحفاظی	K = ۱۰

تبصره ۱ : در خصوص محاسبه عوارض بر معاملات املاک دارای عرصه و اعیانی : برای عرصه نوع کاربری برابر طرح هادی و جامع و برای اعیانی نوع استفاده از ساختمان ملاک محاسبه خواهد بود

تبصره ۲ : عوارض بر معاملات در هر نوبت نقل و انتقال در زمان صدور پاسخ به استعلام وصول می گردد کلیه انتقال دهندگان املاک اعم از اشخاص حقیقی با حقوقی مشمول پرداخت این عوارض می گردند

تبصره ۳ : املاکی که در طرح تعریض گذر با طرح شهرداری واقع می گردند و یا قطعاتی که توسط شرکت صادرات تمبر از بابت ۱۰% (توافق سال ۷۲) به شهرداری واگذار می گردد مشمول پرداخت عوارض نقل و انتقال نمی گردد

تبصره ۴ : عوارض بر معاملات نقل و انتقال رهنی جهت پاسخ استعلام بانک و سایر مؤسسات ۵۰% عوارض فوقمحاسبه و وصول خواهد شد

تبصره ۵ : در مجتمع های مسکونی مقدار عرصه برای هر واحد مسکونی متراژ همان واحد ملاک عمل خواهد بود

تبصره ۶ : با عنایت به اینکه به موجب ماده ۶ آیین نامه اجرایی قانون تسهیل تنظیم اسناد رسمی مصوب ۲۴؍۵؍۱۳۸۵ متعاملین در زمان معامله موظف به اخذ مفاصاحساب از شهرداری نمی باشند و ایشان تنها ضمن سند تنظیمی متعهد می گردند بدهیهای ملک مورد نظر را پرداخت نمایند و مسئولیت نامبردگان نسبت به این بدهیها تضامنی خواهد بود لذا به منظور وصول عوارض بدینوسیله به شهرداری اجازه داده می شود مطالبات خود بابت عوارض صدور پروانه ساختمانی، نوسازی، حق مشرفیت، تراکم و ارزش افزوده و هزینه خدمات را از مالک یا مالکین فعلی املاک مذکور بر اساس آخرین نرخ و مصوبات قانونی صادر شده به روز محاسبه نمایند

تبصره ۷ : با توجه به اینکه شهرداری بر اساس قوانین و مصوبات جاری در هر نقل و انتقال املاک اعم از ملکی و یا سرقفلی عوارضی را تحت عنوان عوارض بر معاملات از متعاملین اخذ می نماید بنابراین چنانچه ملکی از تاریخ تصویب این ماده واحده بدون اخذ مفاصاحساب شهرداری طی یک یا چند مرحله نقل و انتقال شده باشد ، در زمان مراجعه به شهرداری ، کلیه عوارض بر معاملات به تعداد معاملات انجام شده به نرخ زمان مراجعه محاسبه و اخذ خواهد شد

"

ب- بهای خدمات آماده سازی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان:

"بهای خدمات آماده سازی

هزینه آماده سازی زمینهای زیر ۱۰۰۰ متر مربع در صورتی که برابر ضوابط تفکیک شده باشند، مبلغ آماده سازی بر اساس فهرست بهای تنظیمی از سوی سازمان برنامه و بودجه سال صدور پروانه خواهد بود که اول هر فصل (به دلیل نوسانات قیمت قیر و ، در بازار بورس) توسط معاون فنی مشخص و جهت محاسبه هزینه آماده سازی به واحد درآمد ارسال خواهد شد

تبصره : دستگاه ها، بنیادها، نهادها، اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار کننده زمین در صورتی مجاز به واگذاری خواهند بود که اجرای عملیات زیربنایی زمینهای آنها طبق ضوابط و تایید شهرداری یا دستگاه های اجرایی مربوطه قبل از واگذاری انجام شده باشد

(دستورالعمل اخذ بهای خدمات آماده سازی)

به موجب این دستورالعمل مالکین حقیقی یا حقوقی املاک واقع در محدوده خدماتی و یا حریم شهر موظفند هنگام تفکیک یا صدور پروانه های ساختمانی اعم از پروانه ساخت، عدم خلاف، پایان کار و ، برای یک بار بهای خدمات مربوط به آماده سازی ملک خود را به شرح زیر محاسبه و به حساب شهرداری تادیه نمایند

نحوه محاسبه بهای خدمات آماده سازی :

۱-نرخ آماده سازی هر متر مربع در گذرهای مختلف سطح شهر بر اساس مبلغ قیمت مصوبه سازمان برنامه و بودجه که توسط دفتر فنی ارائه می گردد به شرح فرمول ذیل محاسبه می گردد :

فرمول محاسبه بهای خدمات آماده سازی

کد

شرح

طرفین خیابانها

قیمت پیشنهادی ۱۳۹۵

توضیحات

۰۳۰۱۰۰۰۸

درآمد حاصل از خدمات آماده سازی

تا ۱۲ متری

۰۰۰؍۵۰۰

قیمت ها به ریال می باشد

۲ + (عرض گذر × نرخ آماده سازی × عرض ملک مشرف به گذر)–عوارض آماده سازی

بالاتر ۱۲ متری تا ۲۰ متری

۰۰۰؍۸۱۵

بالاتر از ۲۰ متری

۰۰۰؍۸۸۰

طرفین خیابانهایی که رفیوژ وسط دارند

۰۰۰؍۹۹۰

توضیحات : برای املاکی که ۲ یا چند بر، دارند و عرض هر دو گذر آنها بیشتر از پنج متر می باشد می بایستی جمع برهای ملک محاسبه و ۵۰% کل مورد محاسبه اخذ گردد و در صورتی که یکی از برهای ملک کمتر از پنج متر باشد فقط بزرگترین بر ملک ملاک عمل قرار گیرد

تبصره : املاکی که در سنوات گذشته اقدام به تسویه بدهیهای مربوط به پروانه ساخت، عدم خلاف و یا پایان کار بدون محاسبه و پرداخت عوارض آماده سازی نموده اند به شرطی که عملیات عمرانی و آماده سازی در آن منطقه به پایان رسیده باشد ۳۰% عوارض فوق اخذ خواهد شد در غیر این صورت مشمول پرداخت ۱۰۰% عوارض فوقمی گردند

"

ج- عوارض بهره برداری در کاربری غیر مرتبط از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان:

"ماده واحده : عوارض بهره برداری در کاربری غیر مرتبط

این عوارض هنگام صدور پاسخ استعلام پایان هر سال هم زمان با عوارضات قانونی برای مدت استفاده به ازای هر سال از کاربری غیر مرتبط تعلق می گیرد ، بر اساس سیاست های دولت و رعایت شرایط اقتصادی در ضریب مربوطه اخذ خواهد شد

ضریب استفاده غیر مرتبط برای بناهای مسکونیP۲؍۱، تجاریP۱، صنعتی و سایر مواردP۷۵؍۰

تبصره ۱ : اخذ عوارض فوق به معنی تغییر کاربری نبوده و فقط به دلیل استفاده در کاربری مغایر می باشد و حقی برای تغییر کاربری یا تثبیت ایجاد نمی نماید

تبصره ۲ : با توجه به اینکه عوارض فوق از سال ۹۵ در دفترچه عوارض تعریف شده مبنای محاسبه از سال ۹۵ می باشد

تبصره ۳ : املاکی که در گذشته با اخذ مجوز اقدام به احداث بنا نموده اند ولی در زمان ابلاغ طرح تفصیلی کاربری آنها عوض شده مشمول عوارض فوق نمی گردد

ماده واحده : عوارض مالیات بر ارزش افزوده

شهردار موظف است در هنگام دریافت عوارضاتی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده می باشند را مد نظر داشته باشد و مبالغ را از ارباب رجوع دریافت و به حساب امور اقتصادی و دارائی واریز نماید

"

علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به طرف شکایت (شورای اسلامی شهر بهارستان) تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، پاسخی از آن شورا واصل نشده است

در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پرونده به هیأت تخصصی شوراهایاسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و هیأت مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۳۷۲-۱۹؍۱۱؍۱۳۹۹ عوارض تمدید پروانه، عوارض مازاد بر تراکم و عوارض حق بازدید و کارشناسی از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد

رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت

رسیدگی به عوارض بر معاملات، بهای خدمات آماده سازی و عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر بهارستان در دستورکار هیأت عمومی قرار گرفت

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۸؍۲؍۱۴۰۰ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

الف- با توجه به اینکهبراساسآرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره ۲۴۳ مورخ ۱؍۴؍۱۳۹۵ این هیأت وضع عوارض برای نقل و انتقال املاک و اراضی با کاربری مسکونی و تجاری و سرقفلی و

در تمام اشکال آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونیتشخیص و ابطالشده است، بنابراین بخش مربوط به عوارض بر معاملات از تعرفه عوارض سال ۱۳۹۵ شهرداری بهارستان که مصوب شورای اسلامی این شهراست، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده ومستند به بند۱ماده۱۲و ماده۸۸قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲ابطال می شود

ب- براساس بند ۱ ماده ۵۵قانون شهرداری، ایجاد خیابانها، کوچه ها، میدانها، باغهای عمومی و مجاری آب وتوسعه معابر در حدود قوانین موضوعه از وظایف شهرداریها است و در قوانین موضوعه نیز صرفا برمبنای تبصره ۴ ماده واحدهقانون تعیین وضعیت اراضی و املاکواقع در طرح های دولتی و شهرداریهاامکان اخذ هزینه آماده سازی از مالکین در هنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شهری پیش بینی شده است

بنابراین اطلاق بخش مربوط به بهای خدمات آماده سازی از تعرفه عوارض سال ۱۳۹۵ شهرداری بهارستان که مصوب شورای اسلامی این شهر است، به دلیل تسری بهای خدمات آماده سازی به موارد دیگر خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بودهومستند به بند۱ماده۱۲و ماده۸۸قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲ابطال می شود

ج- مطابق بند ۲۴ ماده ۵۵قانون شهرداریمقرر شده است که : شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط مذکور در پروانه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند و در صورتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری، محل کسب یا پیشه یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره ۱ ماده ۱۰۰ مطرح می نماید

نظر به اینکه اعطای مجوز به اشخاص برخلاف کاربری مندرج در پروانه ساختمانی و اخذ وجه از بابت کاربری غیرمجاز با احکام مقرر در بند ۲۴ ماده ۵۵ و ماده ۱۰۰قانون شهرداریمغایرت دارد، بنابراین بخش مربوط بهعوارض بهره برداری در کاربری غیر مرتبطاز تعرفه عوارض سال ۱۳۹۵ شهرداری بهارستان که مصوب شورای اسلامی این شهر است، مغایر قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند۱ماده۱۲و ماده۸۸قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲ابطال می شود

مهدی دربین

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 14369