رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۲۹۸۶ ،کلاسه پرونده: ۹۷۰۱۵۴۸)
رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره با اعمال مقررات بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی شماره ۲۶۳-۱۲؍۶؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی اداری و امور عمومی مبنی بر عدم ابطال بخشنامه شماره ۴۵۴۸۴؍۹۵-۵؍۳؍۱۳۹۵ رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رای مذکور نقض نشد
 | |
| مرجع صادر کننده | هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
|---|---|
| شاکی | ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری |
| موضوع | با اعمال مقررات بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی شماره ۲۶۳-۱۲؍۶؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی اداری و امور عمومی مبنی بر عدم ابطال بخشنامه شماره ۴۵۴۸۴؍۹۵-۵؍۳؍۱۳۹۵ رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رای مذکور نقض نشد |
| کلاسه پرونده | ۹۷۰۱۵۴۸ |
| تاریخ رأی | سه شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ |
| شماره دادنامه | ۲۹۸۶ |
شماره دادنامه : ۲۹۸۶ تاریخ دادنامه:۲۴؍۱۰؍۱۳۹۸
شماره پرونده: ۹۷۰۱۵۴۸
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: اعمال مقررات بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی شماره ۲۶۳-۱۲؍۶؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی اداری و امور عمومی مبنی بر عدم ابطال بخشنامه شماره ۴۵۴۸۴؍۹۵-۵؍۳؍۱۳۹۵ رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
گردش کار: ۱- به موجب رأی شماره ۲۶۳-۱۲؍۶؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری، بخشنامه شماره ۴۵۴۸۴؍۹۵-۵؍۳؍۱۳۹۵ رئیس سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور ابطال شده است
۲- متن رأی هیأت تخصصی اداری و امور عمومی به قرار زیر است:
"بخشنامه مورد شکایت به شماره ۴۵۴۸۴-۵؍۳؍۱۳۹۵ مبنی بر اینکه مبنای محاسبه حق التحریر اسناد معاملات غیرمنقول با مبنای محاسبه سایر اسناد مالی متفاوت بوده لذا از عنوان جدول شماره ۳ تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی موضوع بند (الف) بخشنامه شماره ۸۹۲۳۱-۱۰؍۵؍۱۳۹۰ حذف و به عنوان جدول شماره یک بند (الف) بخشنامه مذکور الحاق گردیده در نتیجه تعرفه اعلامی کاهش یافته و موجب اعتراض دفاتر اسناد رسمی قرار گرفتهاست
نظر بر اینکه اولا: طی شماره ۱۰۰؍۳۷۸۸۱؍۹۰۰۰-۱۹؍۷؍۱۳۸۸ اختیارات موضوع مواد ۴۳، ۵۴، ۵۸، ۶۱ و ۶۳ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سر دفتران و دفتر یاران مصوب ۱۳۵۴ از سوی ریاست قوه قضائیه به رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تفویض گردیده و براساس ماده ۵۴ قانون مذکور میزان حق تحریر طبق تعرفه تعیین شده وزارت دادگستری خواهد بود که باید هر چهار سال یک بار مورد بررسی مجدد قرار بگیرد و در صورت اقتضا در آن تجدید نظر شود
بنابراین بخشنامه معترض عنه خلاف قوانین موضوعه و خارج از حدود اختیارات قانونی نبوده لذامستندا به بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ رأی به رد شکایت صادر می گردد
رأی صادره ظرف بیست روز از تاریخ صدور، از سوی رئیس دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان قابل اعتراض است
"
۳- ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری به موجب لایحه ای در فرجه مقرر در ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ به رأی مذکور اعتراض می کنند که متن اعتراض آنان به قرار زیر است:
"۱- بنا بر آنچه صراحتا در ماده ۵۴ قانون دفاتر اسناد رسمی آمده ، تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی هر ۴ سال یک بار باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد و اگر بعد از بررسی که در پایان هر دوره ۴ ساله باید انجام شود، تعرفه اقتضای تجدیدنظر را بنماید، باید با توجه به وضعیت اقتصادی و تورم در تعرفه سابق تجدیدنظر شود و در واقع، تعرفه ای جدید و متناسب مصوب گردد
لذا سازمان ثبت مکلف است هر ۴ سال یک بار اقدام به بررسی تعرفه و در صورت اقتضا در آن تجدیدنظر نماید
در حالی که بعد از یک بار بازنگری در سال ۱۳۹۴، تا پایان دوره ۴ ساله (و قبل از فرا رسیدن دوره بعدی) امکان تغییر و تجدیدنظر مجدد و مکرر در تعرفه مصوب وجود ندارد
۲- حتی اگر فرضا بر خلاف ماده ۵۴ امکان تجدیدنظر در تعرفه توسط سازمان ثبت، مطلقا و مکررا در هر زمانی قابل پذیرش باشد مسلما با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و تورم مستمر، کاهش نرخ تعرفه، فی الحال و حتی درزمان تصویب بخشنامه مورد اعتراض با اتخاذ هر روشی مردود است
وفق ماده واحده قانون توزیع حق التحریر دفاتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۷۳، ۱۰ درصد از حق التحریر به عنوان بیمه بازنشستگی و امور درمان به حساب کانون سردفتران و دفتریاران، ۱۵ درصد به دفتریار اول و ۱۵ درصد آن به کارکنان دفترخانه تعلق دارد و حدود ۱۰ درصد به عنوان مالیات شغلی سردفتر و دفتریار و کارکنان و ۹ درصد آن نیز مبنای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده می باشد که کاهش تعرفه حق التحریر بدون وجاهت قانونی، موجب تضییع حقوق افراد و مراجع مذکور می باشد
۳- در تمامی تعرفه های مربوط به سنوات ۱۳۸۰، ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ و نیز تعرفه سال ۱۳۹۴ تعرفه حق التحریر اسناد قطعی غیرمنقول و سایر اسناد مالی همواره در یک ردیف قرار داشته اند لذا استدلال اداره کل امور اسناد مبنی بر اینکه جدول شماره ۳ بند (الف) فقط در خصوص مبنای محاسبه حق التحریر معاملات قطعی بوده فاقد وجاهت است
۴- تبصره ۶ تعرفه حق التحریر مصوب سال ۱۳۹۴ مقرر داشته بود: تعرفه های مقرر در این بخشنامه تا تصویب تعرفه جدید هر یک سال پس از اجرا به میزان ده درصد افزایش می یابد
عبارت تا زمان تعرفه جدید در این بخشنامه نیز دلالت بر این دارد که سازمان ثبت خود نیز قایل بر امکان تعیین و تصویب تعرفه جدید و افزایش آن فقط در هر دوره ۴ ساله بوده است
النهایه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره ۳۴۷-۲۰؍۴؍۱۳۹۶ بنا بر دو جهت مصرح در دادنامه مذکور مبادرت به ابطال تبصره ۶ مذکور نمود: الف) عدم رعایت شرایط قانونی ب) در نظر نگرفتن وضعیت اقتصادی و تورمدر واقع تبصره ۶ تعرفه سال ۱۳۹۴ به دلیل اینکه وضعیت اقتصادی و تورم نیز در آن لحاظ نگردیده توسط هیأت عمومی شایسته ابطال تشخیص داده شد
در نتیجه؛ رأی معترض عنه، که در واقع کاهش تعرفه را نیز تجویز نموده با همان ملاک و مبنای مندرج در رأی شماره ۳۴۷-۲۰؍۴؍۱۳۹۶ مخدوش و مردود است
چرا که در آننه شرایط قانونی و نه وضعیت اقتصادی و تورم، مورد توجه واقع نشده است
"
۴- رئیس دیوان عدالت اداری نیز پس از ملاحظه گزارش شماره ۲۰۰؍۱۴۱۷۰۸؍۹۰۰۰-۳۱؍۶؍۱۳۹۸ معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری به رأی مذکور در مهلت مقرر در ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری اعتراض می کند
متن گزارش شماره ۲۰۰؍۱۴۱۷۰۸؍۹۰۰۰-۳۱؍۶؍۱۳۹۸ معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری به قرار زیر است
"هیأت تخصصی اداری و امور عمومی در خصوص رسیدگی به ابطال بخشنامه ۴۵۴۸۴؍۹۵-۵؍۳؍۱۳۹۵ سازمان ثبت اسناد و املاک با این استدلال که اختیارات موضوع مواد ۴۳، ۵۴، ۵۸، ۶۱ و ۶۳ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب ۱۳۵۴ از سوی ریاست قوه قضاییه به رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تفویض گردیده و بر اساس ماده ۵۴ قانون مذکور میزان حق التحریر طبق تعرفه تعیین شده وزارت دادگستری خواهد بود که باید هر ۴ سال یک بار مورد بررسی مجدد قرار بگیرد و در صورت اقتضاء در آن تجدیدنظر شود، لذا بخشنامه معترض عنه را خلاف قانونوخارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص نداده و قابل ابطال ندانسته است
نظر به اینکه طبق ماده ۵۴ قانون دفاتر اسناد رسمی اصلاحی سال ۱۳۷۳ میزان حق تحریر طبق تعرفه تعیین شده وزارت دادگستری خواهد بود که باید هر ۴ سال یک بار مورد بررسی قرار گیرد و در صورت اقتضاء در آن تجدیدنظر شود و با عنایت به اینکه طبق بخشنامه شماره ۷۷۸۱۱؍۹۴ سال ۱۳۹۴ نسبت به این موضوع بررسی و تجدیدنظر شده و پس از آن دوباره در تاریخ ۱۵؍۵؍۱۳۹۵ قبل از انقضاء ۴ سال و در حدود ۱۰ ماه بعد نسبت به آن بررسی مجدد صورت گرفته و تعرفه ها را تغییر داده اند، بنابراین از این جهت مغایر قانون و قابل ابطال به نظر می رسد، لذا برخلاف استنباط هیأت تخصصی دیوان، بررسی و تجدیدنظر در صورت اقتضا هر ۴ سال یک بار تجویز گردیده است
لذا رأی هیأت تخصصی دیوان وفق بند ب ماده ۸۴ قانون دیوان قابل طرح در هیأت عمومیبه نظر می رسد، مراتب جهت هرگونه دستور به حضور ایفاد می گردد
"
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ۲۴؍۱۰؍۱۳۹۸با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است
رأی هیأت عمومی
نظر به اینکه ایراد و اعتراض موجهی که موجبات نقض رأی هیأت تخصصی را فراهم کند ارائه نشده است،بنابراین اعضاء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اعتراض رئیس دیوان عدالت اداری و ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری به رأی شماره ۲۶۳-۱۲؍۶؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی اداری و امور عمومی را منطبق با قانون تلقی نکرده و رأی به رد اعتراض و مآلا تأیید رأی مذکور هیأت تخصصی صادر کردند
مرتضی علی اشراقی
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
کدمنبع: 12849