رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۳۵۸ ،کلاسه پرونده: ۹۹۰۱۲۷۰)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره "ابطال تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ و بند ۷ مصوبه اصلاحی جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند از تاریخ تصویب"

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	سازمان بازرسی کل کشور
موضوع	"ابطال تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ و بند ۷ مصوبه اصلاحی جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند از تاریخ تصویب"
کلاسه پرونده	۹۹۰۱۲۷۰
تاریخ رأی	سه شنبه ۴ خرداد ۱۴۰۰
شماره دادنامه	۳۵۸

شماره پرونده:۹۹۰۱۲۷۰ مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی:سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته:ابطال۱- تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند

۲- بند ۷ مصوبه اصلاحی جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند

گردش کار: معاون حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب نامه شماره ۹۳۰۹۹؍۳۰۰-۱۷؍۴؍۱۳۹۹ اعلام کرده است که:

"تبصرهبند۹ مصوبه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ دانشگاه علوم پزشکی بیرجندبهموجببند۷مصوبهمورخ۱۶؍۵؍۱۳۹۶هیاتامنایدانشگاهباتوسعهوتعمیمشمولمزایایی تخفیف شهریه به بازنشستگان دانشگاه و فرزندان آنها و همچنین افزایش مقطع کارشناسی ارشد بهPHDبه شرح زیر اصلاح گردیده است:

کارکنان دانشگاه، همسران و فرزندان آنها، همسر و فرزندان بازنشستگانی که حداقل سابقه ده سال خدمت در دانشگاه داشته باشند و در رشته های ظرفیت مازاد مقطع کارشناسی ارشد وPHDدانشگاه پذیرفته شده اند و ملزمبه پرداخت شهریه می باشند تا سقف ۵۰ درصد مشروط به رضایت از عملکرد کارمند شاغل بر اساس شیوه نامه ایکه به تصویب هیات رئیسه دانشگاه خواهد رسید با نظر هیات رئیسه دانشگاه از تخفیف شهریه برخوردار می گردند

پیرو این مصوبه هیأت رئیسه دانشگاه نیز نسبت به تصویب شیوه نامه ای در خصوص نحوه بهره مندی کارکنان و بازنشستگان دانشگاه و فرزندان آن ها اقدام نموده است

مصوبات مذکور مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات هیأت امنای یاد شده می باشد، زیرا:

اولا: در ماده ۷ قانون تشکیل هیأت های امنای دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی که وظایف و اختیارات هیأت امنا ذکر شده است، اختیاری مبنی بر اعطای تخفیف به کارکنان دانشگاه، همسران و فرزندان کارکنان منظور نشده است

ثانیا: اعمال تخفیف در پرداخت شهریه به شرح مصوبات و شیوه نامه مذکور، بر خلاف بند ۹ اصل ۳ قانون اساسی است که در آن به رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه های مادی و معنوی اشعار دارد، می باشد

ثالثا: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در موارد مشابه مصوبات هیأت امنای برخی دانشگاه ها مربوط به تخفیف شهریه به خانواده کارکنان و اعضای هیأت علمی در دانشگاه های تهران (به موجب دادنامه ۱۷۸۶-۶؍۹؍۱۳۹۷)، صنعتی شریف (به موجب دادنامه ۸۳۶-۱؍۵؍۱۳۹۸۹، دانشگاه یزد (به موجب دادنامه ۱۱۲۵-۱۱۲۶ مورخ ۳؍۱۱؍۱۳۹۶) و جامع علمی کاربردی (به موجب دادنامه ۷۵۲-۱۸؍۴؍۱۳۹۸) ابطال نموده است

بنا به مراتب تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ و مصوبه اصلاحی هیأت امنا طی بند ۷ جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ در خصوص بهره مندی کارکنان و بازنشستگان دانشگاه و فرزندان آن ها از تخفیف شهریه، مغایر با قوانین اشاره شده و خارج از حدود اختیارات هیأت امنای دانشگاه موصوف تشخیص و ابطال آن ها در هیأت عمومی دیوان (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) با لحاظ ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مورد تقاضا می باشد

"

متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است

"الف: تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ هیأت امنا دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند

۹

با تخفیف شهریه دانشجویان ظرفیت مازاد رشته های کارشناسی ارشد وPHDبسته به نوع رشته تا ۳۰ درصد شهریه با نظر هیأت رئیسه دانشگاه از نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۴-۹۵ موافقت گردید

تبصره: کارکنان دانشگاه و فرزندان آنها که در مقطع کارشناسی ارشد بصورت ظرفیت مازاد در این دانشگاه پذیرفته شده اند و ملزم به پرداخت شهریه می باشند، تا سقف ۵۰ درصد با نظر هیات رئیسه دانشگاه از تخفیف شهریه برخوردار می گردند

ب: بند ۷ مصوبه اصلاحی جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ هیأت امنا دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند

۷

با اصلاح تبصره بند ۹ مصوبه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ هیأت امنا به شرح ذیل موافقت گردید:

کارکنان دانشگاه، همسران و فرزندان آنها، همسر و فرزندان بازنشستگانی که حداقل سابقه ده سال خدمت در دانشگاه داشته باشند و در رشته های ظرفیت مازاد مقطع کارشناسی ارشد وPHDدانشگاه پذیرفته شده اند و ملزم به پرداخت شهریه می باشند تا سقف ۵۰ درصد مشروط به رضایت از عملکرد کارمند شاغل براساس شیوه نامه ای که به تصویب هیات رئیسه دانشگاه خواهد رسید با نظر هیات رئیسه دانشگاه از تخفیف شهریه برخوردار می گردند

"

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند به موجب لایحه شماره ۷۸۸۲۶؍۱۱؍۹۹ مورخ ۲۸؍۸؍۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

"به استناد بند (الف) ماده ۴۹ قانون برنامه چهارم توسعه و بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه و مادهیکقانون احکام دائمی برنامه های توسعه ای کشور، قانون نحوه انجام امور مالی معاملاتی دانشگاه ها، و قانون نحوه تشکیل هیأت های امنا دانشگاه ها در امور مالی معاملاتی از شمول قوانین و مقررات عمومی، مالی، معاملاتی مستثنی می باشند و صرفا براساس مصوبات هیأت امناء که به تأیید مقام عالی وزارت متبوع می رسد، ادارهمی شوند و مصوبات مورد اعتراض و شکایت، به تأیید مقام عالی وزارت متبوع رسیده است

مطابق بند ح ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه، دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مجازند از ظرفیت مازاد سهمیه آموزش رایگان خود و یا ظرفیتهای جدیدی که ایجاد می کنند براساس قیمت تمام شده یا توافقی با بخش غیر دولتی و با تأیید هیأت امناء در مقاطع مختلف دانشجو بپذیرند و منابع مالی دریافتی را حسب مورد پس از واریز به خزانه کل به حساب درآمدهای اختصاصی منظور کنند

برابر تبصره ۲ ماده ۲ آیین نامهمالی و معاملاتی دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کلیه واحدهای اجرائی مستقل و غیر مستقل از لحاظ سیاست گذاری تابع قوانین، مقررات و تصمیمات مؤسسه، آیین نامه مالی و معاملاتی دانشگاه ها بوده و مکلف به رعایت و اجرای مصوبات هیات امناء مؤسسه می باشند

مطابق بند و ماده ۷ قانون نحوه تشکیل هیأت های امناء، به عنوان یکی از اختیارات هیأت امناء تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن تعیین گردیده است، مصوبات مورد اعتراض و شکایت نیز متأثر از اختیار هیأت امنا بوده و خارج از اختیار به نظر نمی رسد

در خاتمه با توجه به اینکه براساس مستندات قانونی فوق الاشاره، تعیین میزان شهریه و نحوه دریافت آن بر عهده هیأت امناء دانشگاه قرار داده شده است و هزینه های مربوط به دوره آموزش می بایست بر اساس تأیید وزارت متبوع از دانشجو اخذ گردد و مصوبات هیأت امنا به نوعی تعیین میزان شهریه است زیرا تخفیف دلالت بر عدم دریافت شهریه ندارد بلکه میزان شهریه را تا میزان مشخصی تقلیل می دهد و لازمه استقلال حقوقی، مالی و اداری دانشگاه وضع آیین نامه ها و مصوباتی است که با برخی از قوانین و مقررات عمومی مغایرت داشته باشد

صدورحکم به رد شکایت مورد تقاضا است

"

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۴؍۳؍۱۴۰۰ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

براساس بند ب ماده ۲۰قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایرانمصوب سال ۱۳۸۹ و ماده ۱قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشورمصوب سال ۱۳۹۵ و مفاد آرای شماره ۹۴۵-۲۸؍۹؍۱۳۹۶ و ۳۰۸-۷؍۳؍۱۳۹۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تعیین شهریه و اعطای تخفیف درخصوص آن از مصادیق امور مالی محسوب می شود و هیأتهای امنای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی می توانند نسبت به تعیین آن اقدام نمایند

با این حال، اعمال تخفیف در پرداخت شهریه تحصیلی باید مبتنی بر مبانی موجه آموزشی و حقوقی باشد و بر همین اساس و با عنایت به اینکه براساس بند (۹) اصل سومقانون اساسی،رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است، تبصره بند ۹ مصوبه جلسه مورخ ۶؍۱۱؍۱۳۹۴ و بند ۷ مصوبه جلسه مورخ ۱۶؍۵؍۱۳۹۶ هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند که متضمن اعطای تخفیف در پرداخت شهریه به کارکنان دانشگاه و همسران و فرزندان آنها و همسران و فرزندان بازنشستگان آن دانشگاه است، مصداق تبعیض ناروا بوده و به دلیل مغایرت با بند ۹ اصل سومقانون اساسیجمهوری اسلامی ایران مستند به بند۱ماده۱۲و مواد ۱۳ و۸۸قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲از تاریخ تصویب ابطال می شود

مهدی دربین

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 14414