رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۵۹۰ ،کلاسه پرونده: ۲/۹۵)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره عدم ابطال بند۱ بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان وزارت آموزش و پرورش

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	خانم صدیقه ربیعی
موضوع	عدم ابطال بند۱ بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان وزارت آموزش و پرورش
کلاسه پرونده	۲/۹۵
تاریخ رأی	پنج‌شنبه ۲ دی ۱۳۹۵
شماره دادنامه	۵۹۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری شاکی: خانم صدیقه ربیعی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند۱ بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان وزارت آموزش و پرورش

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۱ بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان وزارت آموزش و پرورش را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" ریاست محترم، طی بخشنامه ضمیمه عریضه دانش آموزان پایه نهم مدارس تیزهوشان در سراسر کشور می توانند با کسب معدل ۱۶ به بالا در پایه هفتم و هشتم بدون آزمون ورودی وارد پایه دهم (متوسطه دوره دوم) شوند در حالی که سالهای گذشته این دانش آموزان مانند سایر دانش آموزان مدارس کشور در آزمون ورودی شرکت می کردند و با شرایط معدل یکسان و شرکت کنندگانی که نمره حد نصاب را می آوردند وارد مدارس می شدند لذا با اجرای این بخشنامه که شرط معدل آن با شرط معدل دانش آموزان غیر تیز هوشانی (۱۹ به بالا) عین بی عدالتی بوده و ظرفیت مدارس دوره دوم متوسط را به حداقل، برای اکثریت دانش آموزان پایه نهم سراسر کشور رسانده است

عملا تعداد کثیر فرزندان ما که از سال هفتم خود را برای برگزاری و شرکت در آزمون ورودی سال نهم و رقابت با دانش آموزان تیزهوشان آماده کرده اند در شهر تهران که ظرفیت به صفر رسیده و آزمون عملا برگزار نمی گردد و شهرستانهای تهران هم به قدری ظرفیت محدود است که شرکت و یا عدم شرکت دانش آموز

تفاوت چندانی ندارد

ریاست محترم ضربه روحی – روانی که فرزندان ما از اجرای این بخشنامه به علت بی عدالتی و تبعیض فاحشی که میان دانش آموزان قائل شده اند قابل جبران نیست چرا که این دانش آموزان که با امکانات آموزشی حداقل در مدارس دولتی و با معدل ۲۰ به علت اجرای این بخشنامه عملا از شرکت در آزمون تیزهوشان منع شده اند و برای شهر تهران هیچ مدرسه ای جهت پذیرش اعلام ظرفیت نکرده و حدود کمتر از یک ماه پیش علامه حلی یک و فرزانگان یک، بین دانش آموزان مدارس تیزهوشان آزمون داخلی برگزار کرده است که آیا این آزمون جنبه قانونی دارد یا خیر، ما از آن بی اطلاعیم و تنها نگران فرزندان خود هستیم که به گمان خود آماده ادامه تحصیل در فرزانگان یک بودند

"

متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است

" مدیرکل محترم آموزش و پرورش استان

با سلام و احترام، به استناد بند ۳ مصوبه جلسه ۶۳۵- ۳۰/۲/۱۳۷۸ شورای عالی آموزش و پرورش در خصوص ضوابط اختصاصی ورود به مدارس استعدادهای درخشان و نحوه انتقال دانش آموزان و همچنین بند ۵ مصوبه چهاردهمین جلسه هیأت امنای سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان مورخ ۲۰/۱۲/۱۳۶۸، به منظور استقرار ساز و کار تشخیصی مناسب و نظام پذیرش کیفی، عادلانه و منطقی دانش آموز در این مدارس، بدین وسیله شرایط و ضوابط ورود دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان به دبیرستانهای دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ تعیین و جهت اقدام مقتضی به شرح زیر اعلام می شود

ضمنا شرایط و مقررات شرکت دانش آموزان پایه نهم سایر مدارس (غیر استعدادهای درخشان) در آزمون تکمیل ظرفیت ( ورودی) پایه دهم دبیرستانهای دوره دوم متوسطه استعدادهای درخشان طی دستورالعمل جداگانه متعاقبا اعلام خواهد شد

۱- تمامی دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۴ که معدل کل

سالانه هر دو پایه هفتم و هشتم آنها در خرداد، ۱۷ و بالاتر از آن باشد، می توانند بدون شرکت در آزمون ورودی، در پایه دهم دبیرستانهای دوره دوم استعدادهای درخشان ادامه تحصیل دهند

در پی اخطار رفع نقصی که در اجرای ماده ۸۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از طرف دفتر هیأت عمومی برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه شماره ۱۰۴-۳۱/۱/۱۳۹۵ اعلام کرده است که:

" هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

سلام علیکم:

اینجانب صدیقه ربیعی در پاسخ به رفع نقص پرونده شماره ۹۵/۲ به شرح ذیل مطالب حضورتان تقدیم می شود:

۱- بند یک (۱) مصوبه مورد شکایت که مربوط به معاف شدن دانش آموزان مشغول به تحصیل در دوره متوسطه اول (پایه نهم) مدارس استعدادهای درخشان شرط داشتن معدل ۱۷ و بالاتر از آن می باشد مورد شکایت است

۲- مصوبه ۳۰/۲/۱۳۸۷ شورای عالی آموزش و پرورش به شماره ابلاغ ۱/۶۷۰/۱۲۰-۱۴/۳/۱۳۷۸ ادارات آموزش و پرورش مکلفند برای جذب دانش آموزان در استعدادهای درخشان و یا مدارس نمونه دولتی یا مردمی آزمون برگزار نمایند و دانش آموزان را جذب و مشغول به تحصیل نمایند که آموزش و پرورش شهر تهران بدون هیچ دلیل قانونی از شرکت دانش آموزان شهر تهران جلوگیری به عمل آورده و موجب تضییع حقوق دانش آموزان شهر تهران شده است در حالی که اختیار تصویب چنین بخشنامه ای را که باید رعایت مصوبات بالا دستی همچون مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش را صادر نمود را ندارد لذا تقاضای ابطال بند مصوبه مورد اعتراض به لحاظ اینکه خارج از حدود اختیار مقام صادر کننده می باشد را دارم

"

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان وزارت

آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره ۳۵۸۳۳/۱۰۴-۸/۳/۱۳۹۵ توضیح داده است که:

" ایرادات ماهوی:

شاکی محترم با توجه به طرح دعاوی واهی در متن دادخواست، ابطال بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ را تقاضا کرده است

در ابتدا با تفکیک دعاوی مطروحه در دادخواست، به شرح موارد ذیل پاسخهای مرتبط تقدیم می شود

۱- خواهان در صدر شکایت خود این گونه آورده است:

، در حالی که سالهای گذشته این دانش آموزان [منظور ایشان دانش آموزان شاغل به تحصیل در پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان] مانند سایر دانش آموزان مدارس کشور در آزمون ورودی [ورودی به پایه دهم دبیرستانهای دوره دوم استعدادهای درخشان] شرکت می کردند و با شرایط معدل یکسان و شرکت کنندگانی که نمره حد نصاب را می آوردند وارد مدارس [دبیرستانهای دوره دوم استعدادهای درخشان] می شدند

در پاسخ به این قسمت از ادعا، معروض می دارد:

اولا: بدوا لازم به ذکر است که بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴ بنا بر تجویز بند ۳ مصوبه جلسه ۶۳۵-۳۰/۲/۱۳۷۸ شورای عالی آموزش و پرورش در خصوص ضوابط اختصاصی ورود به مدارس استعدادهای درخشان و نحوه انتقال دانش آموزان و همچنین بند ۵ مصوبه چهاردهمین جلسه هیأت امنای سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان مورخ ۲۰/۱۲/۱۳۶۸ و جلسه شماره ۳۰-۲۳/۱۰/۱۳۸۹ هیأت امنای سمپاد و به منظور استقرار ساز و کار تشخیصی مناسب و نظام پذیرش کیفی، عادلانه و منطقی دانش آموزان در مدارس تحت مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان بوده و هدف ترسیمی در بخشنامه مذکور، تعیین شرایط و ضوابط معافیت و شرکت دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان در آزمون ورودی به پایه دهم مدارس مذکور در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ بوده که در تاریخ ۱۷/۹/۱۳۹۴ جهت اقدام به ادارات کل آموزش و پرورش استانها ابلاغ شد

ثانیا: اتخاذ این تدبیر (در خصوص شرایط و ضوابط معافیت و شرکت دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان در آزمون ورودی به پایه دهم مدارس) در دفترچه آزمون مد نظر بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴ که بنا بر مستندات قانونی فوق الذکر مورد اشاره قرار گرفت مقرری جدیدی نبوده است بلکه سابقا نیز در بخشنامه ها و دفترچه های آزمونهای سنوات گذشته نیز معمول بوده البته با این تفاوت که در دفترچه های سنوات قبل که به ۳ مورد به عنوان اسناد قبلی ذیلا اشاره می شود صرفا قید معافیت دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان در آزمون ورودی به پایه دهم مدارس استعدادهای درخشان مطرح بوده است ولی در آخرین بخشنامه که مورد اعتراض شاکی محترم قرار گرفت سخت گیری بیشتری در این خصوص دیده شده و به عبارتی موضوع معافیت دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان را مشروط بر احراز حد و نصاب معدل حسب شرایط مندرج در بندهای ۳ گانه بخشنامه موصوف کرده است

۱-۱- بخشنامه شماره ۲۶۵۲۹۱/۴۰۰-۱/۱۲/۱۳۹۰ ناظر به دفترچه آزمون ورودی دبیرستانهای دوره دوم دبیرستانهای استعدادهای درخشان ذیل بند ۴ ضوابط و شرایط ثبت نام داوطلبان در آزمون که مقرر می دارد دانش آموزان پایه سوم راهنمایی مدارس استعدادهای درخشان جهت ادامه تحصیل در دبیرستانهای دوره دوم از شرکت در آزمون معاف می باشند

۲-۱- بخشنامه شماره ۲۱۳۰۰۲/۴۶۰-۶/۱۰/۱۳۹۱ ناظر به دفترچه آزمون ورودی دبیرستانهای دوره دوم دبیرستانهای استعدادهای درخشان بند ، ضوابط و شرایط ثبت نام داوطلبان در آزمون که مقرر می دارد دانش آموزان پایه سوم راهنمایی مدارس استعدادهای درخشان جهت ادامه تحصیل در دبیرستانهای دوره دوم از شرکت در آزمون معاف می باشند

۳-۱- بخشنامه شماره ۲۳۵۶۹۲/۱۰۴-۸/۱۱/۱۳۹۲ ناظر به دفترچه آزمون ورودی دبیرستانهای دوره دوم دبیرستانهای استعدادهای درخشان تبصره (۱- یک) ضوابط و شرایط ثبت نام داوطلبان در آزمون که مقرر می دارد

دانش آموزان پایه سوم راهنمایی مدارس استعدادهای درخشان جهت ادامه تحصیل در دبیرستانهای دوره دوم از شرکت در آزمون معاف هستند

ضمنا لازم به ذکر است در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۴، به دلیل تغییر نام آموزش و پرورش دوره متوسطه و با لحاظ جزئیات استقرار نظام ۳-۳-۶ فاقد پایه سوم راهنمایی در کلیه مدارس در نظام آموزشی بوده ایم لذا عملا در خصوص ورود دانش آموزان راهنمایی به دوره دوم دبیرستان به دلیل سالبه به انتفاع موضوع، امکان برگزاری آزمون نبوده است

۲- همچنین شاکی محترم در بخش دیگر ادعای خود در ذیل شکایتش عینا آورده است و ظرفیت مدارس دوره دوم متوسط را به حداقل برای اکثریت دانش آموزان پایه نهم سراسر کشور رسانده است

عملا تعداد کثیر فرزندان ما که از سال هفتم خود را برای برگزاری و شرکت در آزمون ورودی سال نهم و رقابت با دانش آموزان تیزهوش آماده کرده اند در شهر تهران که ظرفیت به صفر رسیده و آزمون عملا برگزار نمی گردد

چرا که این دانش آموزان که با امکانات آموزشی حداقل در مدارس دولتی و با معدل بیست به علت اجرای این بخشنامه عملا از شرکت در آزمون تیزهوشان منع شده اند و برای شهر تهران هیچ مدرسه ای جهت پذیرش اعلام ظرفیت نکرده است

توضیحا لازم است تصریح شود که فلسفه وجودی آزمون ورودی دوره دوم متوسطه مدارس استعدادهای درخشان، به هیچ وجه ارزیابی علمی مجدد دانش آموزان راه یافته به این مدارس در پایه هفتم نیست

بلکه فرصت مجددی است برای شناسایی دانش آموزان مستعدی که در آزمون ورودی دوره اول متوسطه شرکت نکرده اند و یا در آزمون مزبور، امتیاز کافی برای ورود به مدارس استعدادهای درخشان را به دست نیاورده اند، بر این اساس، تعیین ظرفیت پذیرش در دوره دوم، با رعایت ملاحظات فنی در مرکز ملی و در تعامل کارشناسی با ادارات کل آموزش و پرورش استانها به عمل می آید

لذا با توجه به مطلب فوق، در پاسخ به شق دوم دعوای خواهان در خصوص ظرفیت پذیرش دوره دوم شهر تهران،

بایدگفت عدد ظرفیت پذیرش دوره دوم در شهر تهران (هماند دیگر ادارات کل آموزش و پرورش استانها) ابتدا در فرایند کارشناسی در مرکز تعیین شد و نتیجه حاصله در تاریخ ۲۶/۱۱/۱۳۹۴ از طریق سیستم اتوماسیون اداری به اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران ابلاغ الکترونیکی گردید

اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران متعاقبا طی نامه شماره ۱۳/۱۶۶۱۲۹- ۲/۱۲/۱۳۹۴ منضم به جدول پیوستی اعلام نمودند که این اداره کل امکانات و فضای مناسب آموزشی برای پذیرش تکمیلی دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ را ندارند

بنابراین باید گفت خواهان در خصوص نگرانی خود به نحوی با تصمیم مقتضی از ناحیه اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران مواجه شده و اقتضاء شکایت وی به گونه ای است که هیچ گونه ارتباطی با مفاد بخشنامه شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴ ندارد

علی ای حال با عنایت به مراتب فوق الذکر از محضر هیأت عالی قدر، استدعای رد دعوای خواهان مورد تقاضا می باشد

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲/۹/۱۳۹۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

مطابق بند ۱ ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲، رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی و حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و موسسات عمومی غیر دولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می شود از جمله صلاحیتها و وظایف هیأت

عمومی دیوان می باشد

نظر به این که بخشنامه مورد شکایت به شماره ۱۸۹۳۷۷/۱۰۴-۱۷/۹/۱۳۹۴ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان با استناد به بند ۳ مصوبه جلسه ۶۳۵-۳۰/۲/۱۳۷۸ شورای عالی آموزش و پرورش و همچنین بند ۵ مصوبه چهاردهمین جلسه هیأت امنای سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان مورخ ۲۰/۱۲/۱۳۶۸ صادر شده است و متضمن وضع قاعده آمره مستقلی نیست، بنابراین رسیدگی به تقاضای ابطال بند ۱ بخشنامه یاد شده مادامی که احکام مصوبات مورد استناد در بخشنامه معتبر است فاقد اثر خواهد بود

از این جهت موجبی برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وجود ندارد

محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 9211