رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۷۰/۷۶ ،کلاسه پرونده: ۲۸/۷۰)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ۱- ابطال بند یک و هفت دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دکتری، علوم آزمایشگاهی بشماره ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ ، ۲- صدور حکم لغو و ابطال مصوبه صادره از شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی مصوبه دیماه ۶۱ و اظهار نظر خارج از صلاحیت مرجع مذکور در خصوص منسوخ اعلام نمودن رشته تخصصی آزمایشگاه تشخیص طبی و صدور حکم لغو و ابطال دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	آقایان : سعید شبستری خیابانی، بهمن رشیدیان
موضوع	۱- ابطال بند یک و هفت دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دکتری، علوم آزمایشگاهی بشماره ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ ، ۲- صدور حکم لغو و ابطال مصوبه صادره از شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی مصوبه دیماه ۶۱ و اظهار نظر خارج از صلاحیت مرجع مذکور در خصوص منسوخ اعلام نمودن رشته تخصصی آزمایشگاه تشخیص طبی و صدور حکم لغو و ابطال دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی
کلاسه پرونده	۲۸/۷۰
تاریخ رأی	سه شنبه ۲ مهر ۱۳۷۰
شماره دادنامه	۷۰/۷۶

تاریخ : ۲/۷/۷۰ شماره دادنامه : ۷۹، ۷۸ ، ۷۷ ، ۷۶

کلاسه پرونده :۶۹/۱۲۶-۷۰/۲۸-۶۹/۱۴۲-۶۹/۱۵۱

مرجع رسیدگی : هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : ۱

آقایان : سعید شبستری خیابانی، بهمن رشیدیان، علیرضا فلاح ، علی اکبر جمشیدی به نمایندگی از طرف فارغ التحصیلان و دانشجویان رشته دکتری علوم آزمایشگاهی

۲

آقایان : سیدکمال فرزام ، سعید مؤیدنیا، و بهرام گودرزی

به نمایندگی از طرف پزشکان رزیدنت پاتولوژی

طرف شکایت : ۱

معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ، ۲ ، شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی ، معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

موضوع شکایت و خواسته : ۱- ابطال بند یک و هفت دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دکتری، علوم آزمایشگاهی بشماره ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ ، ۲- صدور حکم لغو و ابطال مصوبه صادره از شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی مصوبه دیماه ۶۱ و اظهار نظر خارج از صلاحیت مرجع مذکور در خصوص منسوخ اعلام نمودن رشته تخصصی آزمایشگاه تشخیص طبی و صدور حکم لغو و ابطال دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی

مقدمه : ۱- الف : شورای نمایندگان دانشجویان دکترای علوم آزمایشگاهی بشرح دادخواست مورخ ۹/۱۰/۶۹ اعلام داشته اند، بخشنامه مورخه ۲۰/۸/۶۹ معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در مورد آئیننامه اجرایی امتحان جامع برای دانشجویان دکترای علوم آزمایشگاهی با ضوابط شرع و قانون مخالف بوده، و لذا بطلان و ملغی الاثر بودن آن مورد استدعاست

بموجب اساسنامه شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، اساسا شورای عالی برنامه ریزی منتسب به ستاد مذکور، و مشخصات کلی برنامه ها و سرفصل آموزش دروس دوره کارشناسی ارشد (دکترای حرفه ای) علوم آزمایشگاهی به مسئولیت (کمیته تخصصی علوم آزمایشگاهی گروه پزشکی) اعم ازبیان مقدمه و تعریف و هدف و تعیین طول دوره ها و شکل نظام و واحدهای درسی و صورت زیر دروس علوم پایه و اصلی دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی را یکصد و چهلمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۱۱/۶۷ برای فارغ التحصیلان مذکور به تفضیل و از هر جهت جامع و کامل که جناب آقای دکتر فاضل وزیر محترم بهداشت "بعنوان سرپرست گروه پزشکی" یکی از مسجلین آن بوده، و رونوشت این مصوبه به معاونت آموزش وزارت بهداشت، جهت اجراء ابلاغ شده است، طرح ریزی و تا تاریخ ابلاغ دستورالعمل مورخ ۲۰/۸/۶۹ مابه الاعتراض دقیقا بدون هیچگونه اشکال و ایرادی در دانشگاههای علوم پزشکی ایران، عمل و اجرا می شده است،بنابراین بخشنامه ۲۰/۸/۶۹ که صرفا تضییع حقوق آشکار فارغ التحصیلان این رشته و با ابداع و اختراع مواردیکه با هیچیک از ضوابط فوق الذکر مطابقت ندارد، تدوین شده، از این جهت مخدوش و قابل بطلان است

مصوبات ۱۶/۱۱/۶۷ شورای عالی برنامه ریزی ستاد انقلاب فرهنگی در حالی که از هر نظر جامع و کامل است، در بحث راجع به طول دوره و شکل نظام پس از روشن کردن تقسیم دروس نظری و عملی و کارورزی، خارج از دانشکده و کیفیت پایان دروس نظری و عملی و کارورزی و نحوه انتخاب واحد سمینار دقیقا در قسمت اخیر این مبحث بیان داشته است " کلیه فارغ التحصیلان این دوره پس از پایان دوره کارورزی در یک امتحان جامع شرکت می کنند، که در صورت پذیرفته شدن به دریافت مدرک دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی نائل می گردند

" بنابراین مشروط کردن اجباری فارغ التحصیل شدن کلیه دانشجویان دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی به قبول در امتحانات جامع و نهایی با عنایت به تعبیر و تفسیر و استنتاج غلطی که در بخشنامه فوق الذکر شده است، عملا بر خلاف ضوابط و بالمال محکوم به بطلان است

بر اساس تبصره ۲ ضوابط مربوط به برگزاری امتحانات جامع و نهایی بخشنامه ۲۰/۸/۶۹ چنین آمده است " دانشجویان که برای بار دوم از عهده امتحانات بر نیایند، به یکی از رشته های کارشناسی ارشدی دوره علوم پایه پزشکی تغییر رشته و تظبیق واحد داده خواهد شد" ، اعطای مدرک کارشناسی ارشد " فوق لیسانس تک رشته ای " بشرط عدم موفقیت در امتحانات جامع و نهایی پس از گذراندن حداقل ۲۷۰ واحد درسی " علاوه بر تطبیق واحدیکه در تبصره آمده و در جای خود حدودا ۲۰ واحد بوده، و با منظور کردن حداقل ۶ ماه تمدید دوره ایکه مبهم اعلام شده، و احتمال دارد حداکثری نیز برای چند ماه و یا چند سال وجود داشته باشد، با احتساب این واحدها تصدیق خواهند فرمود تعداد واحدهای گذرانده شده توسط دانشجویان فارغ التحصیل از مرز ۳۰۰ واحد نیز خواهد گذشت، خلاف شرع و قانون بوده، و محکوم به بطلان است

مطابق تعریف و هدف بیان شده در شورای عالی برنامه ریزی منتسب به ستاد انقلاب فرهنگی " دوره دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی یکی از دوره های آموزشی عالی است که پس از دوره کاردانی آغاز می شود

و هدف آن تربیت افراد لایق و متعهد به منظور قبول مسئولیت اداره آزمایشگاههای تشخیص طبی و دیگر اهداف ذکر شده در مصوبه مذکور است

دانشجویان این دوره از میان فارغ التحصیلان دوره کاردانی که حداقل دو سال کار آزمایشگاهی کرده و تجربه کافی کسب نموده باشند، و در امتحان ورودی موفق شوند انتخاب می گردند، دروس این دوره متشکل از دروس عمومی ، پایه و اصلی و اختصاصی و کارورزی و تحقیق و تتبع می باشد

با توجه به مراتب ابطال بخشنامه ۲۰/۸/۶۹ صادره از معاونت آموزشی وزارت بهداشت مورد استدعاست

ب فارغ التحصیلان و نمایندگان دانشجویان دکتری علوم آزمایشگاهی طی دادخواست مورخ ۱۰/۲/۷۰ چنین اعلام داشته اند : بدنبال کارشکنی ها و ایذاء دانشجویان دکتری علوم آزمایشگاهی از طرف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و صدوردستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دکتری علوم آزمایشگاهی، بشماره ۲۵۹۶۲/۱۰- ۵/۱۱/۶۹ که خود ناقض دستوالعمل ۱۸۶۸۱/۱۰- ۲۰/۸/۶۹ می باشد، اعتراض و شکایت خود را بر علیه بند ۷ دستورالعمل فوق اعلام داشته، و تقاضای رسیدگی و صدور حکم داریم

بنابر اساسنامه دوره دکتری علوم آزمایشگاهی در صورتیکه هدف از تأسیس این رشته تحقیق و بررسی و برنامه ریزی در زمینه مسائل آزمایشگاهی تجهیز و سرپرستی آزمایشگاهی تشخیص طبی جبران کمبودهای برنامه ریزی در جهت حل مشکلات و معضلات آزمایشگاهی تشخیص طبی کشور تحقیق و تدریس در دانشکده های گروه پزشکی و ، (صفحه ۶ اساسنامه دکتری علوم آزمایشگاهی مصوب ۱۶/۱۱/۶۷ شورای عالی برنامه ریزی) بوده است

معاونت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی دقیقا بر خلاف اهداف فوق عمل کرده و طبق دستورالعمل ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ اعلام نموده که فارغ التحصیلان دکتری علوم آزمایشگاهی پس از گذراندن تعهدات قانونی تنها در شهرهایی که فاقد دانشکده پزشکی باشند، مجاز هستند آزمایشگاه دایر نمایند

این دستورالعمل نه تنها ناقض مصوبه ستاد محترم انقلاب فرهنگی است بلکه بصورت استثناء ظالمانه فقط در مورد فارغ التحصیلان دکتری علوم آزمایشگاهی است در حالیکه چنین قید و بندی در مورد فارغ التحصیلان پزشکی ، داروسازی، دامپزشکی و دندانپزشکی وجود ندارد

دستورالعمل مذکور عملا فارغ التحصیلان دکتری علوم آزمایشگاهی را از ارائه خدمت محروم ساخته است

از طرف دیگر محدود کردن فارغ التحصیلان فوق به دایر کردن آزمایشگاه در شهرهای فاقد دانشکده پزشکی بعد از انجام تعهدات قانونی بر خلاف اصل آزادی انتخاب محل سکونت و خدمت بوده، و با اصول اولیه اسلام و قانون اساسی تناقض دارد، لذا درخواست بطلان بند ۷ آن ، و رفع محدودیت را داریم

ج نماینده فارغ التحصیلان و دانشجویان رشته دکتری علوم آزمایشگاهی طی نامه مورخ ۵/۵/۷۰ اعلام داشته اند، با توجه به حل مشکل امتحان جامع و نهایی موضوع دادخواست مورخ ۹/۱۰/۶۹ خواهشمند است دادخواست مذکور کان لم یکن تلقی شود

هیأت عمومی دیوان با توجه به اعلام شاکی مبنی بر مغایرت بند ۷ دستورالعمل شماره ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ با اصول و موازین اسلامی خواستار اعلام نظر فقهای محترم شورای نگهبان گردید

دبیر محترم شورای نگهبان در پاسخ طی نامه شماره ۱۵۹۲- ۱۳/۶/۷۰ چنین اعلام داشته اند: موضوع در جلسه فقهاء شورای نگهبان مطرح گردید، و بند ۷ دستورالعمل مذکور خلاف موازین شرع شناخته نشد

۲ الف : نمایندگان پزشکان رزیدنتهای پاتولوژی در دادخواست تقدیمی مورخ ۱۶/۱۱/۶۹ اعلام داشته اند: شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی و معاونت آموزشی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مبادرت بصدور مصوباتی خارج از موازین و حیطه قانونی خود نموده، که انطباق با حوزه صلاحیت اعطاءشده به آنان را ندارد، بدین شرح که رشته تخصصی پاتولوژی (تخصص آزمایشگاه تشخیص طبی بالینی و تشریحی) ، از جمله تخصص های رشته پزشکی است، و از نظر حدود صلاحیتها فقط پزشکان می توانند باین تخصص نائل شوند

مرجع اظهار نظر برنامه ریزی، ارزشیابی و انحلال یا تشکیل تخصصهای رشته پزشکی شورای آموزشی و تخصصی پزشکی کشور می باشد

متأسفانه شاخه علوم آزمایشگاهی بخش پیراپزشکی ستاد انقلاب فرهنگی " که اعضایش غیرپزشک و فاقد تخصص آزمایشگاه تشخیص طبی بالین بوده اند" ، با برنامه ریزی دوره ای بنام کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی جهت جایگزینی دوره های لیسانس و فوق لیسانس این رشته ضمن منسوخ کردن دوره های مزبور " تخصص آزمایشگاه تشخیص طبی بالینی" ، را نیز منسوخ اعلام نموده اند، حال آنکه از نظر قانونی بدلیل عدم صلاحیت این مرجع در منسوخ اعلام کردن یکی از تخصص های مربوط به رشته پزشکی این مصوبه بر خلاف حدود و وظایف شاخه علوم آزمایشگاهی بخش پیراپزشکی ستاد انقلاب فرهنگی بوده است

معاونت آموزشی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی بدون توجه به مصوبات سی و سومین نشست شورای آموزشی و تخصصی پزشکی کشور، و بدون توجه بمصوبات هیأت ممتحنه بورد آسیب شناسی " هر دو مورخ شهریور ماه ۶۹" اقدام به ابلاغ آئیننامه ای به نام دستورالعمل نحوه بکارگیری دکترای علوم آزمایشگاهی نموده است، که مفاد آن بشرح ذیل مغایر با بقوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مصوبات شورای تخصصی پزشکی و هیأت ممتحنه بورد آسیب شناسی " پاتولوژی " می باشد

عنوان این دستورالعمل و بند اول آن فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی را " دکترای عمومی " علوم آزمایشگاهی نامیده است، حال آنکه تا زمان صدور این ابلاغ در آبان ماه ۶۹ عنوان ایشان از سوی شورای عالی برنامه ریزی و به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی " دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی " اطلاق شده است

در بند سوم آئین نامه مذکور مجوز کار بعنوان مسئول فنی آزمایشگاه و کار بعنوان مسئول آزمایشگاه در طرحهای خودکفایی بایشان داده شده است، حال آنکه این امر مغایر با آخرین مصوبات مجلس شورای اسلامی در این مورد " موضوع قانون اصلاح بعضی از مواد قانون، مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب ۱۳۳۴" می باشد، که پس از تصویب مجلس و تأیید شورای محترم نگهبان در تاریخ ۳۱/۲/۶۷ جهت ابلاغ بدستگاههای اجرایی از ریاست جمهوری به نخست وزیری ارسال شده است، می باشد

در بند ششم آئین نامه بر خلاف مصوبات مجلس شورای اسلامی مورد اشاره در فوق، به این فارغ التحصیلان مجوز تصدی فنی و تأسیس آزمایشگاه در حین اشتغال به خدمات قانونی در شهرهای فاقد دانشکده پزشکی و مناطق محروم داده شده، که بر اساس مصوبات قانونی مذکور این مجوز بر خلاف قانون صادر شده است، مضافا آنکه شورای تخصصی پزشکی و هیأت ممتحنه بورد پاتولوژی نیز این صلاحیت را منحصر به پزشکان متخصص این رشته تخصصی اعلام نموده اند

توضیحا اشعار می دارد که مسئول فنی یا متصدی فنی آزمایشگاه باید اولا متخصص این رشته بوده، و ثانیا بعنوان مسئول در مقابل قانون و اعتراضات رسیده از سوی مراجع قضایی و نظام پزشکی ، پاسخگو باشد، و کسی که صلاحیت تصدی فنی آزمایشگاه را ندارد، و غیر متخصص است ، به طریق اولی ، صلاحیت تأسیس آزمایشگاه را نیز در هیچ شرایطی از نظر قانونی ندارد و عناوینی مانند سرپرست آزمایشگاه و یا سوپروایزر و یا ناظم فنی در آزمایشگاه و سایر بخشهای پزشکی به افراد غیر متخصص اطلاق میشود که وظیفه نظارت بر هماهنگی بخشهای مختلف را زیر نظر مسئول یا متصدی فنی یا بعبارت دیگر ریاست بخش یا آزمایشگاه بر عهده دارند علیهذا با عنایت بموارد ذکر شده فوق الاشعار، خواهشمند است باستناد ماده ۱۱ و تبصره ۱ قانون دیوان عدالت اداری ، بموضوع رسیدگی شایسته فرموده، و رأی بابطال و لغو مصوبات مذکور را صادر فرمایید

ب نمایندگان پزشکان رزیدنتهای پاتولوژی در دادخواست مورخ ۱۳/۱۲/۶۹ در تکمیل دادخواست مورخ ۱۶/۱۱/۶۹ اعلام داشته اند: متأسفانه از زمان بنیان گذاری رشته ای بنام کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی، بدلیل حضور محصلین این رشته در ستاد انقلاب فرهنگی " به عنوان نماینده دانشجویان" و حضور در پستهای اجرایی مانند قائم مقامی معاونت آموزشی در چند سال قبل متأسفانه با حضور مستقیم و غیر مستقیم در برخی تصمیم گیریها بر خلاف قوانین و مقررات موجود اقدام به اعمال فشار در زمینه اخذ امتیازات خلاف قانون، توسط این گره صورت گرفته است،که متأسفانه در برخی موارد نیز موفق شده اند که آئین نامه های مورد شکایت نیز از آن جمله می باشد

وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در بخشنامه شماره ۲۵۹۶۲/۱۰-۱۵/۱۱/۶۹ که به جایگزینی بخشنامه قبلی بشماره ۱۸۶۸۱/۱۰ مورخ ۲۰/۸/۶۹ موسوم به دستورالعمل بکارگیری دوره " دکترای حرفه ای " علوم آزمایشگاهی صادر نموده ، در عنوان بخشنامه و در بند اول آن به فارغ التحصیلان این رشته بعنوان دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی اطلاق نموده است، حال آنکه بر اساس مصوبه یکصد و چهل و نهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۱۱/۶۷ این دوره تحصیلی دوره کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی نامیده شد، و علیرغم اعطای عنوان دکترای حرفه ای بایشان در مصوبه ۲۸/۸/۶۸ آئین نامه دوره های کارشناسی ارشد را مورد تجدید نظر کلی قرار داده، و بر اساس بند دوم ماده دوم این آئیننامه دانشجویان دوره کارشناسی ارشد پیوسته از بین فارغ التحصلان دوره کاردانی انتخاب و پس از طی دوره بدریافت درجه کارشناسی ارشد نائل می گردند، و ماده ۲۸ آئین نامه مذکور از زمان ابلاغ کلیه آئیننامه ها و بخشنامه ها و دستورالعملهای مغایر مربوط به دوره کارشناسی ارشد از جمله مصوبه نود و یکمین جلسه آن شورا را مبنی بر اعطای عنوان دکترای حرفه ای به فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی را ملغی اعلام نموده است

مفاد بند چهارم آئین نامه ۲۵۹۶۲/۱۰- ۱۵/۱۱/۶۹ مبنی بر اعطاء صلاحیت مسئولیت فنی آزمایشگاه و کار بعنوان مسئول آزمایشگاه در طرحهای خودکفایی خارج از صلاحیت آن مرجع بوده، و مغایر با قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط بمقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب ۱۳۳۴ می باشد

مفاد بند هفتم آئین نامه مذکور بر خلاف قوانین و مصوبات مجلس شورای اسلامی بوده، و خارج از صلاحیت معاونت آموزشی وزارت بهداشت و درمان می باشد طبق مصوبات شورای عالی برنامه ریزی پس از طی دوره کارشناسی ارشد این گروه می توانند در دوره موسوم به دوره Ph

D " یا دوره دکترای برای گروههای غیرپزشکی" ادامه تحصیل دهند، و پس از گذراندن این دوره این افراد بعنوان دکترای حرفه ای نائل می شوند، ولی ملاحظه می شود که این گروه کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی بر خلاف قوانین اصرار دارند، قبل از گذراندن دوره Ph

D عنوان دکترای حرفه ای بایشان اعطاءشود

گروه کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی ضمن مخالفت با امتحان جامع که مصوب شورای عالی برنامه ریزی است متقاضی صلاحیتی معادل پزشکان متخصص رشته پاتولوژی می باشند که مغایر با کلیه مصوبات شورای عالی آموزشی و تخصصی پزشکی و شورای عالی برنامه ریزی و مجلس محترم شورای اسلامی می باشد

لذا با عنایت بموارد ذکر شده، خواهشمند است رأی بابطال مصوبات مذکور صادر فرمایید

در پاسخ بشکایت نمایندگان پزشکان رزیدنت پاتولوژی بطرفیت شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی مسئول زیر شاخه علوم آزمایشگاهی طی نامه مورخ ۲۶/۴/۷۰ چنین اعلام داشته اند: مرجع صدور مصوبه برنامه آموزشی علوم آزمایشگاهی که خارج از موازین قانونی ذکر شده ، طبق روال تمامی برنامه های آموزشی ابتدا توسط چند تن از متخصصین تهیه و در گروه مربوطه که گروه پزشکی بوده است بررسی و تصویب شده ، و آنگاه در حضور اعضاء محترم ستاد انقلاب فرهنگی " اکنون شورای عالی برنامه ریزی" ، بررسی و بتصویب نهایی رسیده است، که در متن حکم حضرت امام رحمت الله علیه جنبه قانونی آن مندرج می باشد

مرجع ارزشیابی و برنامه ریزی بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی توسط حضرت امام " ره " بعهده ستاد انقلاب فرهنگی واگذار گردید، و تمام احکام آموزشی قبلی را باطل نموده، و در تبصره ۱ آئین نامه کار شورای عالی انقلاب فرهنگی هم آمده است : " که آئیننامه های آموزشی ، ایجاد رشته های جدید و یا حذف رشته های فعلی باید بتصویب نهایی شورای عالی برنامه ریزی برسد

برنامه آموزشی دوره دکترای علوم آزمایشگاهی که در شاخه مربوطه تدوین و تهیه گردیده است، و اعضاء آن متخصص بیوشیمی، پاتولوژیست ، متخصص خون شناسی، متخصص علوم آزمایشگاهی ، ایمنی شناس، انگل شناس و مربیان رشته علوم آزمایشگاهی بوده اند، و اینکه دکتر و متخصص نبوده اند، صحیح نمی باشد، منسوخ اعلام شدن برنامه های آموزشی لیسانس ، فوق لیسانس ، و تخصص آزمایشگاه تشخیص طبی بالینی نیز انجام گردیده، و هیچگونه دوره ای امروزه به این نامها وجود ندارد و در مورد پاتولوژی که مربوط به دوره های پاتولوژی کلینیکال و آناتومیکال بود، و مخصوص فارغ التحصیلان رشته پزشکی است، هیچگاه صحبتی نشده ، و همچنان مطابق قوانین آموزشی کشور ادامه دارد، حال آنکه تخصص بالینی آزمایشگاه تشخیص طبی را داوطلبان داروسازی و دامپزشکی ادامه می داده اند ، و در پانزدهمین جلسه شورای تخصصی " سال ۱۳۶۰" نیز این مسئله تصویب گردیده است، در مورد عنوان کارشناسی ارشد و دکتری باستحصار می رساند که در ابتدای برنامه ریزی رشته های گروه پزشکی و دندانپزشکی، علوم آزمایشگاهی، داروسازی، دامپزشکی بعنوان کارشناسی ارشد نام نهاده شده بودند، که در دفترچه کنکور هم هنوز گاهی اشاره میشود، و ستاد محترم انقلاب فرهنگی در جلسه مورخ ۹/۲/۶۲ طی شماره ۶۵۳۲۵-۱۳/۵/۶۲ عنوان دکتری را بتمام رشته های ذکر شده از جمله علوم آزمایشگاهی تصویب نموده اند

توضیحا اضافه می نماید در جلسه ۲۱۹ مورخ ۱۹/۳/۷۰ شورایعالی برنامه ریزی بدنبال درخواست وزارت بهداشت و شورای تخصصی آموزش پزشکی مجددا کلیه مصوبات قبلی در مورد برنامه آموزشی و عنوان دکترای علوم آزمایشگاهی، تأیید و تصویب گردید

در پایان اعلام می داردکه در نهایت پاسخگوی مصوبات ستاد انقلاب فرهنگی یا شورایعالی انقلاب فرهنگی اعضاء محترم آن شورا می باشند

معاون آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در پاسخ بشکایتهای مذکور طی نامه ۲۸۸/۱۰/م - ۷/۳/۷۰ اعلام داشته اند: موضوع اعتراض به بخشنامه های ۲۵۹۶۲/۱۰-۱۵/۱۱/۶۹ و ۱۸۶۸۱/۱۰-۲۰/۸/۶۹ حاوی دستورالعمل بکارگیری فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی، " دکترای حرفه ای " در جلسه سی و چهارمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی مورخ ۲۶/۱۲/۶۹ در بابلسر با حضور مقام محترم وزارت ۶ نفر منتخبین مقام وزارت رؤسای دانشگاههای علوم پزشکی و معاونین آموزشی یا رؤسای دانشکده های پزشکی آن دانشگاهها بررسی گردید، با عنایت به این مسئله که عمده اعتراضات عبارت بود از : ۱- نامیدن این فارغ التحصیلان بعنوان دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی ، ۲- دادن صلاحیت و مسئولیت اداره آزمایشگاه و کار بعنوان مسئول آزمایشگاه، کارشناسان ارشد علوم آزمایشگاهی و با توجه باینکه اصولا با فارغ التحصیل شدن دانشجویان رشته کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی تداخلی در حیطه و ظایف و مسئولیتهای آنان با متخصصین علوم آزمایشگاهی بوجود خواهد آمد پیشنهادات زیر جهت ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی برنامه ریزی بتصویب رسید

۱- با توجه به مشکلات حاصله از تأسیس دوره دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی پیشنهاد حذف این رشته برای داوطلبین آزمون ورودی کاردانی سال آینده مطرح و بتصویب رسید

ضمنا مقرر گردید نظر شورا در این مورد جهت اخذ تأیید نهایی بشورای عالی برنامه ریزی فرستاده شود

۲- واگذاری صلاحیت و مسئولیت اداره آزمایشگاه پاتولوژی " آسیب شناسی تشریحی و بالینی " بایستی منحصرا به پزشکان متخصص در این رشته داده شود

۳- هیأتی مرکب از ۶ نفر به انتخاب مقام محترم وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی دستورالعمل بکارگیری فارغ التحصیلان دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی و مقاطع تحصیلی آن را تهیه، تا ضمن هماهنگی با شورای عالی برنامه ریزی مورد عمل قرار گیرد

لذا با توجه به تصویب سه مورد فوق، معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی خود بموارد اعتراض واقف بوده، و با اجرای آن موارد خودبخود این مسئله حل خواهدشد

معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مجددا در نامه ۹۹۳۵/۱۰-۲/۵/۷۰ اعلام داشته اند : عمده اعتراضات بمطالب زیر می باشد: ۱

نامیدن کارشناسان ارشد علوم آزماشگاهی با عنوان دکترای حرفه ای ، ۲

دادن اجازه تصدی فنی آزمایشگاه به فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی ، ۳

گذاشتن شرط قبولی در امتحان جامع برای فارغ التحصیلان کارشناسان ارشد علوم آزمایشگاهی ، ۴

دادن اجازه تأمین آزمایشگاه فقط در شهرهای فاقد دانشکده پزشکی به فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی

موارد ۱ و ۲ از طرف دستیاران رشته پاتولوژی و موارد ۳ و ۴ از جانب دانشجویان کارشناسی ارشد می باشد

در جواب اعتراضات ، موارد اول : باستناد مصوبه یکصد و چهل و نهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۱۱/۱۳۶۷ می باشد

مورد دوم : بر اساس بند چهارم از فصل اول مصوبه یکصد و چهل و نهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۱۱/۱۳۶۷ بوده، که تجهیز و سرپرستی آزمایشگاهی تشخیص طبی را جزء نقش و توانائی فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد ذکر کرده است، گر چه ممکن است این مسئله مطرح گردد که تصدی فنی با تجهیز و سرپرستی متفاوت است

مورد سوم : باستناد بند دوم از فصل اول مصوبه یکصد و چهل ونهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخه ۱۶/۱۱/۱۳۶۷ می باشد

مورد چهارم: با توجه باینکه بر اساس قانون اصلاح بعضی از مواد مقررات امور پزشکی و داروئی مصوبه ۱۹/۲/۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی اجازه تأسیس آزمایشگاه فقط به متخصصین رشته علوم آزمایشگاهی و یا پی اچ دی این رشته داده شده است

و نه به کارشناسان ارشد این رشته لذا دادن امتیاز به کارشناسان ارشد علوم آزمایشگاهی برای تأسیس آزمایشگاه در شهرهای فاقد دانشکده پزشکی نیز فقط به دلیل احساس نیاز آن مناطق بوده، و این امتیاز بر خلاف قانون مجلس شورای اسلامی مذکور در فوق می باشد

در پایان با توجه باینکه مصوبه یکصد و هفتاد و چهارمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۲۸/۸/۶۸ و نیز قانون مجلس شورای اسلامی مذکور در فوق با مصوبه یکصد و چهل و نهمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی دارای موارد متفاوت و بعضا متناقض است، رأی آن دیوان راه گشا و مورد استناد بخشنامه های بعدی این معاونت خواهد بود

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، در تاریخ فوق بریاست حجت الاسلام محمدرضا عباسی فرد و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و عنایت به توضیحات نماینده معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و نمایندگان زیر شاخه علوم آزمایشگاهی ستاد انقلاب فرهنگی و نماینده فارغ التحصیلان و دانشجویان دکترای علوم آزمایشگاهی و نماینده پزشکان رزیدنت پاتولوژی در جلسه مورخ ۲۵/۴/۷۰ هیأت عمومی بااکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رأی می نماید

رأی هیأت عمومی

اولا ، با توجه به اینکه مقررات آئیننامه اجرایی امتحانات مبنی بر الزام دانشجویان رشته دکترای علوم آزمایشگاهی به گذراندن امتحانات جامع از تاریخ ۱۶/۱۱/۶۷ قابل اجراء بوده است، و شاکیان عدم شمول آن را نسبت بخود اعلام داشته اند، لذا اعتراض در این قسمت سالبه به انتفاء موضوع است و امعان نظر قضایی پیرامون آن، ضرورتی ندارد

ثانیا ، با عنایت به اختیارات قانونی ستاد انقلاب فرهنگی و واحدهای تابع آن در خصوص تعیین ضوابط و خط مشی و برنامه های آموزش عالی و اینکه مصوبات ستاد مذکور و شورای عالی برنامه ریزی در باب دوره کارشناسی ارشد" دکترای حرفه ای " رشته علوم آزمایشگاهی از حیث برنامه و محتوای آموزشی و ارزش تحصیلی رشته مزبور و درجه و عنوان فارغ التحصیلان آن رشته و نحوه بکارگیری آنان بشرح مصوبه جلسه ۲۱۹ مورخ ۱۹/۳/ ۱۳۷۰ مورد تأیید و تنفیذ شورای عالی برنامه ریزی قرار گرفته است، مصوبه مورخ ۱۸/۱۰/۶۱ ، و همچنین دستورالعمل نحوه بکارگیری فارغ التحصیلان دکترای علوم آزمایشگاهی در قسمتهای فوق الذکر ، مخالفتی با قانون ندارد

ثالثا ، بند ۳ دستورالعمل مورد اعتراض با در نظر گرفتن رشته تحصیلی و تأیید صلاحیت فارغ التحصیلان رشته علوم آزمایشگاهی و مقررات قانون نظام پزشکی مغایر قانون تشخیص داده نمی شود

رابعا ، با توجه بماده ۶ و ۲۰ قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب خرداد ماه ۱۳۳۴ مبنی بر اجاره تأسیس و یا تصدی فنی آزمایشگاه طبی به دارندگان مدارج علمی خاص به تشخیص مراجع صلاحیتدار و اینکه تبصره های اصلاحی و الحاقی ماده ۶ قانون مذکور مصوب فروردین ماه ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی هم نافی جواز اعطاء امتیازات مزبور به فارغ التحصیلان رشته علوم آزمایشگاهی " دکترای حرفه ای " نیست، صدر بند ۶ دستورالعمل مورخ ۲۰/۸/۶۹ و قسمت اول بند ۷ دستورالعمل مورخ ۱۵/۱۱/۶۹ در خصوص اجازه تجهیز و سرپرستی آزمایشگاه تشخیص طبی به فارغ التحصیلان دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی خلاف قانون شناخته نمی شود

خامسا ، قسمت آخر بند ۷ دستورالعمل مورخ ۱۵/۱۱/۶۹ موضوع اعطاء اجازه مسئولیت فنی و تأسیس آزمایشگاه های بخش آزاد در شهرهای فاقد دانشکده پزشکی حسب نامه شماره ۱۵۹۲ مورخ ۱۳/۶/۱۳۷۰ از طرف فقهای محترم شورای نگهبان خلاف موازین شرع شناخته نشده است، و با عنایت به اختیارات قانونی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در امر توزیع عادلانه امکانات بهداشتی و درمانی در سراسر نقاط کشور، مغایر قانون نیز تشخیص داده نمی شود

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

محمدرضا عباسی فرد

کدمنبع: 6880