رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۷۴۵ ،کلاسه پرونده: ۹۵/۱۳۴۶)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال تبصره ۱ بند ۵ آئین نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ۱۳۶۸

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	آقای احسان سعیدی صابر
موضوع	ابطال تبصره ۱ بند ۵ آئین نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ۱۳۶۸
کلاسه پرونده	۹۵/۱۳۴۶
تاریخ رأی	سه شنبه ۹ آبان ۱۳۹۶
شماره دادنامه	۷۴۵

~~ شماره دادنامه: ۷۴۵

تاریخ دادنامه: ۹/۸/۱۳۹۶

کلاسه پرونده: ۹۵/۱۳۴۶

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای احسان سعیدی صابر

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره بند ۵ مصوبه شماره ۴۵۶۶۴/ت۶۵۲-۳۰/۵/۱۳۶۸ هیأت وزیران

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره بند ۵ مصوبه شماره ۴۵۶۶۴/ت۶۵۲-۳۰/۵/۱۳۶۸ هیأت وزیران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" با تقدیم احترام به استحضار می رساند: تبصره ۳ قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب ۱/۹/۱۳۶۷ مقرر داشته است: شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتیهای جسمی و روحی می گردد، می توانند با داشتن حداقل بیست سال خدمت بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر ۵ سال ارفاق بازنشسته شوند

شروط مد نظر قانونگذار، برای استفاده از امتیاز بازنشستگی پیش از موعد و سنوات ارفاقی کاملا در این ماده روشن است و قانونگذار با این که در مقام بیان بوده، محدودیتی برای نسبت اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به کل خدمت در این ماده بیان نکرده است

این در حالی است که در تبصره بند ۵ آیین نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور به شماره ۴۵۶۶۴/ت۶۵۲-

۳۰/۵/۱۳۶۸ هیأت وزیران و در جهت تحدید حقوق مستخدمین، قید انجام دو سوم خدمت در مشاغل یاد شده به شرایط درخواست برای بازنشستگی شاغلین سخت و زیان آور افزوده گردیده که خارج از حدود اختیارات قوه مجریه است

این تبصره اشعار می دارد: متصدیان مشاغل سخت و زیان آور در صورتی که حداقل دارای ۲۰ سال خدمت تمام بوده و دو سوم خدمت خود را در مشاغل سخت و زیان آور موضوع این ماده خدمت نموده باشند می توانند تقاضای بازنشستگی نمایند

با وضعیت جاری موجود به عنوان نمونه مستخدمی که با ۲۹ سال سابقه خدمت، دارای سوابق خدمتی اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به مدت ۱۹ سال می باشد نمی تواند از امتیاز قانون یاد شده استفاده نمایند چرا که شرط دو سوم را احراز ننموده است و در مقایسه با مستخدمی که هیچ گاه در سنوات سخت و زیان آور خدمت نکرده، یکسان تلقی شده و از هیچ امتیازی برخوردار نخواهد بود با عنایت به اینکه مستخدمین دولت برای اشتغال در انواع مشاغل و تغییر آن تابع تصمیمات سازمان خود هستند، افزودن محدودیت یاد شده موجب تضییع حقوق بسیاری از مستخدمین دولت در طی سالهای اجرای قانون گردیده است و با این بهانه که میزان اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور کمتر از دو سوم کل خدمت فرد است مستخدمین را از کل امتیاز سنوات ارفاقی سخت و زیان آور محروم کرده اند

با تقدیم احترام مجدد ابطال تبصره بند ۵ آیین نامه یاد شده مورد تقاضاست

لازم به ذکر است مفاد آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب ۱۰/۲/۱۳۸۵ آیین نامه قانون اصلاح بوده و ناسخ آیین نامه سال ۱۳۶۸ تلقی نمی گردد

نکته قابل توجه اینکه در آیین نامه سال ۱۳۸۵ برای مشمولین قانون اصلاح ( کارگران مشمول قانون کار) شرط دو سوم خدمت در مشاغل سخت و زیان آور حذف شده است لکن این الزام ( انجام دو سوم خدمت در مشاغل سخت و زیان آور) کماکان برای سایر مستخدمین دولت در دستگاههای اجرایی به قوت خود باقی است

"

متن تبصره بند ۵ مصوبه شماره ۴۵۶۶۴/ت۶۵۲-۳۰/۵/۱۳۶۸ هیأت وزیران به قرار زیر است

" ۵- مشاغل سخت و زیان آور و درجات مربوط به پست سازمان که عمدتا در شرایط محیطی نامساعد از قبیل وجود گازهای شیمیایی، کار با مواد رادیواکتیو و پرتوهای مضره، محیط عفونت زا، کار در اعماق، انفجار، کار با معلولین ذهنی و جسمی و غیره انجام شود و وظایف مربوط به شغل موجب بروز ناراحتی های جسمی و روحی شدید گردد، بنا به پیشنهاد هر یک از دستگاههای مشمول این قانون و تایید شورای امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید

تبصره۱: متصدیان مشاغل سخت و زیان آور در صورتی که حداقل دارای ۲۰ سال خدمت تمام بوده و خدمت خود را در مشاغل سخت و زیان آور موضوع این ماده خدمت نموده باشند می توانند تقاضای بازنشستگی نمایند

"

در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست معاونت امور حقوقی دولت (رئیس جمهور) به موجب لایحه شماره ۲۱۰۰۶/۳۲۵۴۲-۱۱/۳/۱۳۹۶، توضیح داده است که:

" جناب آقای دربین

مدیرکل محترم هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری

با سلام و احترام:

بازگشت به ابلاغیه شماره ۹۵۰۹۹۸۰۹۰۵۸۰۰۰۰۸۷۹ (کلاسه ۹۵/۱۳۴۶)، موضوع ارسال نسخه دوم درخواست آقای احسان سعیدی صابر، به خواسته: ابطال تبصره ۱ بند ۵ آیین نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور (تصویب نامه شماره ۴۵۶۶۴/ت۶۵۲ه-۳۰/۵/۱۳۶۸ هیأت وزیران) ، به پیوست ضمن ایفاد تصویب نظریات شماره ۱۱۷۱۴۰۸-۲۵/۲/۱۳۹۶ و شماره ۱۱۶۶۸۴۲-۲۳/۲/۱۳۹۶ سازمان اداری و استخدامی کشور اعلام می دارد:

۱- برابر تبصره های (۳) و (۴) ماده واحده قانون مزبور، مقرر گردیده است:

تبصره ۳- شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتیهای جسمی و روحی می گردد، می توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه خدمت بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند

تبصره ۴- آیین نامه اجرایی ماده فوق ظرف ۳ ماه با پیشنهاد سازمان امور اداری و استخدامی با همکاری بنیاد شهید و سازمان بهزیستی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید

۲- با توجه به قانون مذکور و اینکه داشتن ۲۰ سال سابقه خدمت و نیز اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از شرایط لازم جهت تقاضای بازنشستگی موضوع این قانون بوده و تصویب آیین نامه اجرایی مربوطه نیز بر عهده دولت قرار گرفته است لذا هیأت وزیران اقدام به تصویب مقرره مربوطه نموده و در تبصره (۱) بند ۵ آن، ضمن حفظ شرط قانونی مربوط به داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت، در رابطه با مدت زمان لازم جهت اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، مقرر می دارد: متصدیان مشاغل سخت و زیان آور در صورتی که حداقل دارای ۲۰ سال خدمت تمام بوده و دو سوم خدمت خود را در مشاغل سخت و زیان آور موضوع این ماده خدمت نموده باشند می توانند تقاضای بازنشستگی نمایند

در خاتمه با توجه به موارد معنون و اینکه تبصره (۱) بند ۵ مقرره مورد نظر شاکی، کاملا در چارچوب وظایف و اختیارات قانونی هیأت وزیران به تصویب رسیده است، صدور تصمیم شایسته مبنی بر رد شکایت مطروحه مورد استدعاست

"

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۹/۸/۱۳۹۶ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به

صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

مقنن در تبصره ۳ ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ۱۳۶۷ مقرر کرده است که شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتیهای جسمی و روحی می گردد می توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه خدمت بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند

از این حکم قانونی این مطلب مستفاد می شود که اشخاص موضوع این تبصره باید بیست سال در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته باشند و چون در تبصره ۱ بند ۵ آیین نامه اجرایی قانون فوق الذکر شرط شده است که اگر کسی حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت تمام بود و دو سوم آن در مشاغل سخت و زیان آور بوده می تواند تقاضای بازنشستگی کنند و این امر هر چند از باب مساعدت بوده ولی چون مغایر قانون است و اشخاص باید عین ۲۰ سال خدمت را در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته باشند و نه دو سوم آن را، بنابراین حکم تبصره ۱ بند ۵ آیین نامه اجرایی قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ۱۳۶۸ از حیث مذکور مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود

مرتضی علی اشراقی

معاون قضایی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 9679