رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۸۴ ،کلاسه پرونده: ۹۶۴/۸۷)
رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بند ۴ قسمت (الف) دستورالعمل شماره ۵۱۳۶۸/۲۰۰۰ مورخ ۲/۵/۸۷ و دستورالعمل شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۸۷ معاونت اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی
 | |
| مرجع صادر کننده | هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
|---|---|
| شاکی | دبیر هیأت مرکزی گزینش سازمان تأمین اجتماعی |
| موضوع | ابطال بند ۴ قسمت (الف) دستورالعمل شماره ۵۱۳۶۸/۲۰۰۰ مورخ ۲/۵/۸۷ و دستورالعمل شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۸۷ معاونت اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی |
| کلاسه پرونده | ۹۶۴/۸۷ |
| تاریخ رأی | دوشنبه ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۰ |
| شماره دادنامه | ۸۴ |
تاریخ: ۱۹/۲/۱۳۹۰ کلاسه پرونده: ۸۷/۹۶۴
شماره دادنامه: ۸۴
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: دبیر هیأت مرکزی گزینش سازمان تأمین اجتماعی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۴ قسمت (الف) دستورالعمل شماره ۵۱۳۶۸/۲۰۰۰ مورخ ۲/۵/۸۷ و دستورالعمل شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۸۷ معاونت اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی
گردشکار: دبیر هیأت مرکزی گزینش سازمان تأمین اجتماعی به موجب شکایت شماره ۴۵۷۹/۱۴۴۰ مورخ ۹/۱۱/۱۳۸۷، ابطال بخشنامه شماره ۵۱۳۶۸/۲۰۰۰ مورخ ۱۲/۵/۱۳۸۷ معاون مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در امور درمان و همچنین ابطال دستورالعمل شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۱۳۸۷ معاون اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی را خواستار گردیده و در تبیین خواسته چنین اشعار داشته است که:
۱- دستگاه طی صدور دستورالعمل شماره ۵۱۳۶۸/۲۰۰۰ مورخ ۲/۵/۸۷ در ترکیب اعضای تشکیل دهنده کمیته مصاحبه تخصصی و علمی، نماینده گزینش را با این عنوان که میتواند بدون حق رأی در کمیته حضور داشته باشد (بند ۴ قسمت (الف) دستورالعمل مذکور) تعیین نمودهاند در حالی که قانونگذار در اجرای بند ۱ ماده ۱۲ قانون گزینش و تبصره ماده ۲۲ آییننامه اجرایی قانون گزینش کشور مصوب مجلس شورای اسلامی، تکلیف نموده است در صورت نیاز به انجام مصاحبههای تخصصی و علمی با داوطلبان، حضور یک صاحب نظر به نمایندگی از هیأت یا هسته ضروری میباشد
مضافا با عنایت به قسمت ختام همین تبصره، عنوان شده است دستورالعمل این تبصره توسط هیأت عالی تهیه و ابلاغ خواهد شد
در این راستا هیأت عالی گزینش طی نامه شماره ۱۹۳۲۱/۲ب مورخ ۲۳/۴/۱۳۷۹ دستورالعمل نحوه حضور یک نفر صاحب نظر از گزینش در مصاحبههای تخصصی و علمی را پس از تصویب جهت اطلاع و اجرای دقیق مفاد آن به کلیه هیأتهای مرکزی گزینش، لذا بااستناد به ماده ۷ دستورالعمل مارالذکر نماینده صاحب نظر گزینش را دارای
حق رأی دانسته است
شایان ذکر است پس از صدور دستورالعمل اداری دستگاه این هیأت مراتب مغایرت قانونی را طی مکاتبات متعدد به مرجع صدور دستورالعمل و بالاترین مقام دستگاه اعلام نموده است و علیرغم تایید مراتب از ناحیه مشاور مدیرعامل و مدیرکل دفتر هیأت مدیره و صدور ابلاغ شماره ۱۳۴۲/۱۱۰۰/۷۰۸۹۶ مورخ ۲۲/۵/۸۷ ولیکن تاکنون از ناحیه اصدار کنندگان دستورالعمل مورد نظر این هیأت، هیچ گونه اقدام موثری در جهت ابطال و اصلاح آن صورت نپذیرفته است
۲- دستگاه طی دستورالعمل شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۸۷ صادره از ناحیه معاون اداری و مالی با موضوع وظیفه واحدها در ارتباط با انجام مراحل گزینش نیروها، با اشاره به قسمتی از متن ماده ۱۶ قانون گزینش بدین شرح تعیین نمودهاند که:
عدم اعلام نظر هیأت مرکزی گزینش و هستههای تابعه ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ اعلام اسامی نیروهای مورد نیاز اعم از ، به منزله تایید صلاحیت استخدامی نیروهای موصوف تلقی و انعقاد قرارداد با آنان به تاریخ معرفی و با اخذ تعهد کتبی از آنان بلامانع خواهد بود
همان گونه که ملاحظه میفرمایید قانونگذار علیرغم اینکه در قسمت ختام تبصره ۱ ماده ۱۶ قانون گزنیش تاکید نموده است: ، ولی در هر صورت احکام استخدامی تا مرحله قطعی اعم از رسمی یا ثابت با نظر گزینش خواهد بود
در غیر این صورت هرگونه پرداخت وجه غیر قانونی است
مستندا به بند ۲ ماده ۱۰ قانون گزینش بررسی و تعیین صلاحیت اخلاقی، اعتقادی و سیاسی متقاضیان مشمول این قانون قبل از ورود تا مرحله قطعیت اشتغال (به تحصیل یا استخدام) و تبصره ۱ ماده ۲ آییننامه اجرایی قانون گزینش هرگونه جذب و به کارگیری منوط به رعایت ماده فوق میباشد و پرداخت هرگونه وجه بدون رعایت ماده فوق غیر قانونی است
، قسمت ختام ماده ۲۲ آییننامه اجرایی قانون گزینش
دستگاه مکلف است داوطلبان موضوع ماده ۲ قانون گزینش را با رعایت مواد این آییننامه قبل از انتصاب یا به کارگیری و یا اتخاذ تصمیم در رابطه با سایر موارد مقرر در ماده مزبور جهت طی مراحل گزینش معرفی نماید و تبصره ماده ۳۹ آییننامه اجرایی قانون گزینش هرگونه استفاده از ، منوط به تایید گزینش خواهد بود
در هیچ محلی از قوانین گزینش مجوز به کارگیری، استخدام و پرداخت هرگونه وجه را تا قبل از طی مراحل گزینش و اخذ تاییدیه از گزینش را به دستگاه نداده است
فلذا با توجه به قسمت (پ) بند ۱ ماده ۱۱ قانون دیوان عدالت اداری، تقاضای ابطال دستورالعمل های صدرالاشاره را دارد
در خاتمه اعلام مینماید مراتب مغایرت و لوزم اصلاح دستورالعمل های فوقالذکر طی نامههای شماره ۱۵۵۰/۱۴۴۰ مورخ ۵/۵/۸۷ و ۴۲۴۶/۱۴۴۰ مورخ ۲۹/۱۰/۸۷ و نامههای تعقیبی شمارههای ۱۸۱۲/۱۴۴۰ مورخ ۱۲/۵/۸۷ و ۴۲۴۲/۱۴۴۰ مورخ ۲۹/۱۰/۸۷ به مسئولیت ذیربط دستگاه اعلام گردیده است
مشتکیعنه به موجب لایحه دفاعیه شماره ۳۱۵۴۸/۷۱۰۰ مورخ ۱۳/۱۱/۸۸، اشعار داشته است که:
خواسته شاکی در دو بخش و با منشاء و موضوع متفاوت تنظیم گردیده که دفاعیات، به شرح ذیل میباشد:
۱- بند یک ماده ۱۲ قانون گزینش کشور مقرر نموده برگزاری امتحانات یا مصاحبه تخصصی در موارد لزوم طبق مقررات استخدامی کشوری (همزمان با طی مراحل گزینش) با مسئولیت نماینده وزیر در هیأت (در صورت تفویض سازمان امور اداری و استخدامی کشور) و در ادامه تبصره ماده ۲ آییننامه اجرایی قانون مذکور نیز مقرر نموده که: در صورت نیاز به انجام مصاحبههای تخصصی و علمی با داوطلبان، حضور یک صاحب نظر به نمایندگی از هیأت یا هسته ضروری میباشد
دستوالعمل این تبصره توسط هیأت عالی تهیه و ابلاغ خواهد شد و در این ارتباط بخشنامه معترضعنه نیز وفق قانون و آییننامه گزینش تنظیم و ترکیب اعضای کمیته مصاحبه کننده در آن در دو بخش بیمهای و درمان تصریح شده است
لذا به دلیل اینکه در قانون و آییننامه موصوف در خصوص اینکه برای نماینده هسته گزینش حق رأی پیشبینی نشده با لحاظ موضوع مبادرت به تنظیم آن نموده زیرا مصاحبه مزبور جنبه علمی و تخصصی داشته و موضوع استخدام و به کارگیری به موقع نیروی انسانی نیز وفق بند ۱ ماده ۱۲ قانون گزینش صورت پذیرفته است و بخشنامههای معترضعنه ناقض مقررات حاکم بر گزینش نمیباشند زیرا گزینش افراد یاد شده توسط هستههای گزینش از نظر بخشنامه حتمی و مسلم بوده است
۲- ماده ۱۶ قانون گزینش مقرر نموده: هیأت مرکزی موظف است حداکثر ظرف سه ماه از زمان دریافت مدارک و امکانات لازم از مراجع مربوط امور گزینش افراد موضوع این قانون را قبل از ورود به انجام رسانده و نتایج را اعلام نماید
در مواردعدم تکمیل ظرفیت، حوادث غیر مترقبه این مدت حداکثر تا دو ماه با موافقت
هیأت عالی گزینش قابل تمدید است
همان گونه که استحضار دارند ضرورت صدور بخشنامه معترضعنه در اجرای ماده یاد شده و در خصوص اینکه سازمان تأمین اجتماعی یکی از پر مراجعه ترین دستگاههای اجرایی کشور است، بوده است علت این کثرت مراجعه به دلیل تعهدات قانونی متعدد و سنگینی است که قانونگذار در قانون تأمین اجتماعی (ماده ۳ قانون تأمین اجتماعی) و سایر قوانین و مقررات مربوطه از جمله قانون بیمه بیکاری، قانون نقل و انتقال سوابق و ، برعهده این سازمان نهاده است
و در این راستا سازمان پاسخگوی وظایف سنگین یاد شده بوده و روزانه پذیرای فراوان مراجعه کننده و مخاطب میلیون ها بیمه شده اصلی و تبعی میباشد
بنابراین تصدیق میفرمایید انجام خدمات مطلوب و ایفای وظایف سنگین درمانی و بیمهای در قبال بیمه شدگان اصلی و تبعی، مستلزم به کارگیری نیروی انسانی مناسب و کافی در جهت تحقق اهداف مدون سازمان و ارتقاء کیفیت و کمیت خدمات در بخش های مختلف سازمان است که این امر نیز در صورت تعلل یا تاخیر واحد گزینش در اظهارنظر صلاحیت کارکنان به درستی محقق نخواهد شد و منافع بیمه شدگان را در خطر خواهد انداخت
ضمنا ماده ۱۶ قانون یاد شده هیأت مرکزی را موظف نموده حداکثر ظرف سه ماه از زمان دریافت مدارک و امکانات لازم از مراجع مربوط امور گزینش افراد موضوع این قانون را قبل از ورود به انجام رسانده و نتایج را اعلام نماید و در موارد عدم تکمیل ظرفیت، حوادث غیر مترقبه این مدت حداکثر تا دو ماه با موافقت هیأت عالی گزینش قابل تمدید است
بنابراین مهلت مقرر در قانون مذکور هیأت یاد شده را مقید به پاسخ مینماید بدیهی است رعایت مدت مذکور شرط و قید اظهار نظر توسط هیأت گزینش میباشد، چراکه اولا فلسفه تعیین مدت و مهلت های قانونی این است که در محدوده زمانی مشخص هیأت مرکزی گزینش نسبت به صلاحیت افراد اظهارنظر نماید تا از اطاله جریان استخدامی و سردرگمی اشخاص خودداری شود
ثانیا، از آن جایی که قانونگذار در قانون مذکور صرفا در صورت بروز حوادث قهریه مدت سه ماهه را قابل تمدید دانسته و به سایر موارد از جمله قصور هیأت مذکور تسری نداده و حکم خاصی نیز در این زمینه پیشبینی ننموده است در نتیجه مدت مذکور پس از انقضاء قابل تمدید نبوده و هیأت گزینش حق اظهارنظر در مورد صلاحیت افراد را ندارد، در
واقع پایان مدت مذکور و عدم اظهارنظر به منزله موافقت هیأت گزینش در خصوص صلاحیت افراد متقاضی استخدام میباشد
امری که قانون گزینش نیز موید آن است، ضمنا اضافه مینماید مواعد مقرر در قانون از جمله اصل نود و چهارم قانون اساسی بیانگر این امر است که مواعد مزبور از اهمیت ویژهای برخوردار بوده تا آن جایی که در صورت عدم رعایت فرجه قانونی اختیار بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی جهت انطباق با موازین اسلامی و قانون اساسی از شورای نگهبان سلب و مصوبه مزبور قابلیت اجرا را دارد
لذا از وحدت ملاک قاعده فوق در پرونده حاضر نیز میتوان بهره برد و در ادامه با عنایت به مواعد مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری میتوان مواعد بیشماری را اشاره کرد که در صورت انقضاء آن محاکم از پذیرش اعمال حقوق افراد خودداری میکنند، بنابراین بخشنامه معترضعنه که در اجرای ماده ۱۶ قانون گزینش صادر شده متضمن نقض قوانین نیز نمیباشد
با عنایت به مراتب فوق و اینکه به کارگیری به موقع نیروی انسانی در رابطه با ارائه مطلوب خدمات و ایفای تعهدات قانونی تأمین اجتماعی، نقض بسزایی دارد و همچنین با در نظر گرفتن اینکه هستههای گزینش مستقر در تأمین اجتماعی در به کارگیری اولیه نیروهای یاد شده نیز نقض اصلی را ایفاء مینماید و نیز احکام بخشنامه مستند به احکام ماده ۱۶ و بند ۱ ماده ۱۲ قانون یاد شده میباشد و همواره تداوم خدمات نیروی انسانی منوط به نظر گزینش بوده و میباشد، لذا تقاضای رد شکایت شاکی محترم را دارد
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید
رأی هیأت عمومی
الف- به موجب تبصره یک ماده ۱۶ قانون گزینش مصوب ۱۳۷۴، گزینش نیروهای غیررسمی و غیر ثابت اعم از روزمزد، قراردادی، پیمانی و عناوین مشابه در چارچوب این قانون صورت میپذیرد و به موجب ماده ۱۸ قانون مذکور، تدوین و تصویب آییننامه اجرایی برای قانون مقرر شده است
نظر به اینکه به موجب تبصره ماده ۲۲ آییننامه اجرایی قانون گزینش کشور مصوب ۲۵/۵/۱۳۷۷ در صورت نیاز به انجام مراحل مصاحبههای
تخصصی و علمی با داوطلبان، حضور یک صاحب نظر به نمایندگی از هیأت یا هسته ضروری میباشد و دستورالعمل این تبصره توسط هیأت عالی تهیه و ابلاغ خواهد شد و در ماده ۷ دستورالعمل موضوع تبصره مذکور تصریح گردیده نماینده صاحب نظر مقرر در این دستورالعمل دارای حق رأی میباشد، بنابراین بند ۴ قسمت (الف) دستور اداری شماره ۵۱۳۶۸ مورخ ۲/۵/۱۳۸۷ معاون مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در امور درمان و معاون اداری مالی سازمان مبنی بر اینکه نماینده هسته گزینش میتواند بدون حق رأی شرکت کند
مغایر مقررات فوقالذکر بوده و به استناد بند یک ماده ۱۹ و ماده ۴۲ قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد
ب- مطابق ماده ۱۶ قانون گزینش مصوب ۱۳۷۴، هیأت مرکزی گزینش موظف است حداکثر ظرف مهلتهای مقرر از زمان دریافت مدارک و امکانات لازم از مراجع مربوط امور گزینشی افراد موضوع قانون را قبل از ورود به انجام رسانده و نتایج را اعلام نماید
نظر به اینکه حکم مذکور مبین تکلیف هیأت مرکزی گزینش در انجام وظیفه مطابق مواعد تعیین شده میباشد و عدم اعلام نتیجه در مهلت های مورد نظر قانونگذار نمیتواند مانع جذب نیروی انسانی توسط دستگاه باشد
بنابراین دستور اداری شماره ۱۵۹۶۵/۲۰۱۰ مورخ ۳/۱۰/۱۳۸۷ معاون اداری مالی سازمان تأمین اجتماعی مبنی بر اینکه عدم اعلام نظر هیأت مرکزی گزینش و هستههای تابعه به منزله تایید صلاحیت نیروهای مورد نظر میباشد مخالفتی با قانون ندارد و قابل ابطال نمیباشد
رییس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
محمدجعفر منتظری
کدمنبع: 7967