رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۸۶/۱۵۶۰ ،کلاسه پرونده: ۱۱۰/۸۵)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ۱- ابطال دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ وزیر کار و امور اجتماعی ۲- ابطال آن قسمت از ماده ۳۲ آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب ۲۹/۳/۱۳۸۴ هیأت وزیران

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	آقای نورعلی کبیری
موضوع	۱- ابطال دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ وزیر کار و امور اجتماعی ۲- ابطال آن قسمت از ماده ۳۲ آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب ۲۹/۳/۱۳۸۴ هیأت وزیران
کلاسه پرونده	۱۱۰/۸۵
تاریخ رأی	يکشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۶
شماره دادنامه	۸۶/۱۵۶۰

مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، وزیر کار و امور اجتماعی، دستورالعمل تاسیس کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته را در تاریخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ تصویب و لازم الاجراء نموده است و مبنای اجرای آنرا به تجویز اصول ۱۳۸ و ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۱۳۴ قانون کار دانسته و اضافه نموده کارگران و مدیران بازنشسته میتوانند براساس این دستورالعمل نسبت به تاسیس کانون کارگران و مدیران بازنشسته در شهرستان، استان و کانون عالی کارگران و مدیران بازنشسته در سطح کشور اقدام نمایند برابر ماده ۲۰ این دستورالعمل کلیه کانونهای کارگران ومدیران بازنشسته به هنگام تشکیل موظف به تنظیم اساسنامه با رعایت مقررات قانونی و طرح و تصویب در مجمع عمومی مربوطه و ثبت در وزارت کار و امور اجتماعی میباشند

در ماده ۲۳ پیشبینی گردیده وزارت کار و امور اجتماعی پس از دریافت کلیه مدارک یاد شده در ماده ۲۱ در صورت تکمیل و صحت مدارک، حداکثر ظرف مدت یک ماه نسبت به ثبت و صدور گواهی صحت انتخابات و انتشار آگهی ثبت در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار به هزینه کانون مربوطه اقدام خواهد نمود

ماده ۲۵ این دستورالعمل بیان کردهاند، پس از انحلال کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته، ثبت آن از سوی وزارت کار و امور اجتماعی لغو و مراتب به هزینه کانون مزبور در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار جهت اطلاع عموم درج خواهد شد

در حالی که ماده ۸ قانون فعالیت احزاب، جمعیتها و انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی با اقلیتهای دینی شناخته شده مصوب ۷/۶/۱۳۶۰ به وزارت کشور اختیار داده شده با رعایت این قانون نسبت به ثبت گروهها و صدور پروانه برای آنها اقدام نماید و طبق ماده ۱۰ آن به منظور صدور پروانه جهت متقاضیان و نظارت برفعالیت گروهها و انجام وظایف مصرحه دراین

قانون کمیسیونی در وزارت کشور تشکیل میگردد و مطابق ماده ۵ منظور از کلیه گروههای مذکور در مواد بعدی این قانون، موضوع اصل ۲۶ قانون اساسی میباشد

هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳/۲/۱۳۶۸ آییننامه اجرائی واحدهای صنفی موضوع قانون فعالیت احزاب مصوب ۷/۶/۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی را تصویب نمودند و در ماده یک آن آوردهاند، در این آییننامه منظور از انجمن، جمعیت اتحادیه صنفی و امثال آن تشکیلاتی است که به وسیله دارندگان کسب، پیشه، حرفه و تجارت معین تشکیل میگردد و در ماده ۲ آن اضافه گردیده کلیه صنوف مشمول ماده یک، جهت اخذ پروانه فعالیت موظفند مدارک ذیل را در تهران و شهرستانها جهت اخذ پروانه فعالیت به فرمانداری محل تسلیم نمایند

فصل ششم ماده ۳۴ قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲/۷/۱۳۶۸ بیان داشته، به منظور بررسی و پیگیری مسایل و مشکلات صنفی و اجتماعی و حسن اجرای آن قسمت از مفاد اصل ۲۹ قانون اساسی که متضمن حفظ حقوق و تأمین منافع و بهرهمندی از خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی میباشد، کارگران و مدیران بازنشسته میتوانند به طور مجزا نسبت به تاسیس کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها اقدام نمایند

لذا این ماده به وزارت کار اجازه نداده تا خود نسبت به تاسیس کانونها اقدام کند و تنها در تبصره ۲ وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی موظف به همکاری با کانونهای عالی کارگران ومدیران بازنشسته کشور گردیدند

در اجرای ماده ۱۸۲ قانون برنامه سوم توسعه، هیأت وزیران درتاریخ ۲۹/۳/۱۳۸۴ آییننامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی را تصویب کرده و در تبصره یک ماده یک عنوان داشته، کانون میتواند به جای واژه سازمان در نام گذاری به کارگرفته شوند و در ماده ۱۷ پیشبینی نموده متقاضیان تاسیس سازمان مکلفند در غیر از مواردی که مطابق قانون مرجع خاصی برای صدور پروانه سازمانهای مربوط تعیین شده است، درخواست اخذ پروانه را به مراجع نظارتی مقرر در بند (ت) ماده یک ارائه نمایند و در تبصره یک ماده ۳۲ مرجع صدور پروانه برای سازمانهای غیر دولتی تخصصی با رعایت مقررات این آییننامه و با اخذ نظر دستگاههای ذیربط، وزارت کشور شمرده شد ولی در ماده ۳۲ تشکلهای کارگری و کارفرمایی موضوع فصل ششم قانون کار را از شمول سازمان موضوع این آییننامه خارج دانست در حالی که این ماده نباید شامل کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها باشد

لذا

تقاضای ابطال دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ وزیر کار و قسمتی از ماده ۳۲ آییننامه اجرائی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب ۲۹/۳/۱۳۸۴ هیأت وزیران را به لحاظ فقدان اختیار قانونی دارم

مدیرکل دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت فوق طی لایحه شماره ۶۵۲۸۲ مورخ ۹/۸/۱۳۸۵ مبادرت به ارسال تصاویر نامههای شماره ۶۲۰۴۷/۸ مورخ ۹/۵/۱۳۸۵ معاون امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور و شماره ۶۵۷۲۸ مورخ ۵/۶/۱۳۸۵ مدیرکل سازمانهای کارگری و کارفرمایی وزارت کار و امور اجتماعی نموده است

در نامه شماره ۶۲۰۴۷/۸ مورخ ۹/۵/۱۳۸۵ معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور آمده است، قانون فعالیت احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی در تاریخ ۷/۶/۱۳۶۰ و قانون کار در ۲۹/۸/۱۳۶۹ به تصویب رسیده است، لذا نظر به اینکه قانون فعالیت احزاب نسبت به قانون کار عام است و همچنین، تاریخ تصویب قانون فعالیت احزاب قبل از قانون کار بوده بنابراین قبل از تصویب قانون کار کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب اقدام به صدور پروانه فعالیت در خصوص موضوع دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ مینمود

علی ایحال عام مقدم (قانون فعالیت احزاب) پیش از ورود خاص مؤخر (قانون کار) دارای ضمانت اجراء بوده است

در نامه مدیرکل سازمانهای کارگری و کارفرمایی وزارت کار وامور اجتماعی به شماره ۶۵۷۲۸ مورخ ۵/۶/۱۳۸۵ آمده است، به موجب دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۸۲، در خصوص افراد ذی نفع شرایطی تعریف گردیده تا ادارات اجرایی وزارت متبوع با توجه به وضعیت سن و فاصله مکانی، مودیان کانون کارگران و مدیران بازنشسته و با در نظر قرار دادن حذف نظارت به منظور حسن اجرای امور در راستای قانون این عزیزان بتوانند در شهرستانهای محل اقامت خود با عنایت به ماده ۲ دستورالعمل مذکور نسبت به تاسیس کانون اقدام نمایند و این موضوع به عنوان فصل چهارم دستورالعمل تعریف گردیده است و به تجویز ذیل اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تنظیم مقررات اداری را از وظایف هر یک از اعضای کابینه دولت بر شمرده است و ضمنا در مفاد دستورالعمل مذکور نیز سعی بر آن گردیده، ارکان مستقل نظارتی کانونها شامل مجمع عمومی، هیأت مدیره، بازرسان استقلال خود را حفظ نموده و تنها سیر مراحل اداری آن تعریف گردد

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید

رأی هیأت عمومی

به موجب ماده ۱۳۴ قانون کار مصوب ۱۳۶۹، به منظور بررسی و پیگیری مسائل و مشکلات صنفی و اجتماعی و حسن اجرای آن قسمت از مفاد اصل ۲۹ قانون اساسی که متضمن حفظ حقوق و تامین منافع و بهرهمندی از خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی میباشد، کارگران و مدیران بازنشسته میتوانند به طور مجزا نسبت به تاسیس کانونهای کارگران و مدیران بازنشسته شهرستانها و استانها اقدام نمایند

و در تبصره ۲ ماده مزبور نیز تصریح شده است که وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی موظف به همکاری با کانونهای عالی کارگران و مدیران بازنشسته کشور میباشند نظر به اینکه دستورالعمل مورخ ۱۲/۸/۱۳۷۲ وزارت کار و امور اجتماعی و همچنین ماده ۳۲ آییننامه اجرائی تأسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی مصوب ۱۳۸۴ هیأت وزیران با استفاده از اختیار مقرر در اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای اصل ۲۹ آن قانون در جهت اهداف و حکم خاص مقنن به شرح مذکور در ماده ۱۳۴ و تبصره ۲ آن از قانون کار تنظیم و انشاء و تصویب شده است، بنابراین مغایرتی با قانون ندارد

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضائی دیوان عدالت اداری رهبرپور

کدمنبع: 2983