رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۰۶ ،کلاسه پرونده: ۹۷؍۸۰)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهرکرد در خصوص عوارض حق النظاره مهندسین ناظر ساختمان از تاریخ تصویب

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	سازمان بازرسی کل کشور
موضوع	ابطال مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهرکرد در خصوص عوارض حق النظاره مهندسین ناظر ساختمان از تاریخ تصویب
کلاسه پرونده	۹۷؍۸۰
تاریخ رأی	سه شنبه ۸ مرداد ۱۳۹۸
شماره دادنامه	۹۰۶

شماره دادنامه: ۹۰۶ تاریخ دادنامه:۸؍۵؍۱۳۹۸

شماره پرونده: ۹۷؍۸۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهرکرد در خصوص عوارض حق النظاره مهندسین ناظر ساختمان

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۱۱۲۳۷۸-۲۲؍۵؍۱۳۹۷ اعلام کرده است که:

"حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای بهرامی

رئیس محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراما به استحضار می رساند شهرداری شهرکرد بر اساس مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی دوره دوم شهرکرد، مبادرت به اخذ ۴ درصد عوارض از مهندسین سازمان نظام مهندسی ساختمان تحت عنوان حق النظاره می نماید

متن مصوبه سال ۱۳۸۷ بدین شرح است، عوارض ۴% حق مهندسی از مهندسین (معمار، شهرساز، ساختمانی، تاسیسات و

) که در حوزه شهری فعالیت نموده و با توجه به تعرفه رسمی خدمات مهندسی که از سوی سازمان نظام مهندسی اعلام می گردد و از ابتدای سال ۱۳۸۸ به شرح زیر قابل وصول می باشد، ۴%

تعرفهخدمات مهندسی

متراژ زیربنا

تبصره۱: شهرداری موظف می باشد هر دو ماه یک بار و در صورت تفکیک نسبت به محاسبه عوارض موصوف و ارسال جهت هر یک از مهندسی مربوطه اقدام نموده و مهندسین باید حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ نسبت به واریز عوارض مذکور به حساب شهرداری اقدام و رسید مربوطه را جهت اخذ تسویه حساب به شهرداری ارسال نمایند

شورای اسلامی شهر مذکور در تبصره ۱ ذیل فصل اول کلیات دفترچه عوارض سال ۱۳۹۶ شهرداری شهرکرد چنین مصوب نموده است: تبصره ۱: عوارض مصوب سال ۱۳۸۵ و بعد که در این مجموعه برای سال ۱۳۹۶ آورده نشده و تغیر نیافته است

عینا برای سال ۱۳۹۶ در شهرداری شهرکرد قابل اجرا خواهد بود به عبارت دیگر مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی دوره دوم شهرکرد دایر بر اخذ ۴ درصد عوارض از مهندسین ناظر در سال ۱۳۹۶ نیز جاری و ساری شده است

این در حالی است که هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مطابق آرای صادره برای شهرهای مختلف کشور مبادرت به ابطال مصوبات شورای اسلامی شهرها دقیقا با عنوان دریافت عوارض حق النظاره مهندسین به دلیل مغایرت با مفاد مواد ۵۰ و ۵۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۷؍۲؍۱۳۸۷ به شرح جدول ذیل کرده است

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در متن آرای صادره خود حق النظاره مهندسان را از مصادیق ارائه خدمات دانسته که در بند الف ذیل ماده ۳۸ قانون مرقوم نرخ عوارض خدمات توسط قانونگذار تعیین شده است

ردیف	عنوان عوارض	مرجع تصویب	شماره و تاریخ صدور رأی هیأت عمومی: دیوان عدالت اداری
۱	عوارض حق النظاره مهندسین ناظر معادل ۳ درصد متراژ کارکرد بر اساس تعرفه نظام مهندسی	شورای اسلامی شهر شاهین شهر در سال ۱۳۹۰	۱۲۲۸-۶؍۱۱؍۱۳۹۴
۲	عوارض حق النظاره ساختمان (مهندسین ناظر) بهمیزان ۳ درصد حق الزحمه ناظرین	شورای اسلامی شهر همدان در سال ۱۳۹۲	۱۲۲۹-۶؍۱۱؍۱۳۹۴
۳	عوارض مشاغل مهندسین طراح و ناظر از قرار هر مترمربع وفق جدول تعیین شده	شورای اسلامی شهر قم در سال ۱۳۹۲	۱۰۰-۲۸؍۲؍۱۳۹۵
۴	تعرفه عوارض مهندسان مجری، عوارض خدمات مهندسی پروژه های مسکن مهر و سایر مهندسان مرتط با امور ساختمان به میزان ۴ و ۵ درصد حق الزحمه وصولی	شورای اسلامی شهر مشهد در سال ۱۳۹۱	۹۹-۲۸؍۲؍۱۳۹۵
۵	عوارض حق النظاره و طراحی مهندسین به میزان ۵ درصد	شورای اسلامی شهر اراک در سال ۱۳۹۱	۹۸-۲۸؍۲؍۱۳۹۵
۶	عوارض حق النظاره خدمات مهندسی به میزان ۵ درصد	شورای اسلامی شهر کرج در سال ۱۳۹۴	۲۲۸-۲۵؍۳؍۱۳۹۵
۷	عوارض از رقم حق النظاره دریافتی مهندس ناظر به میزان ۳ درصد	شورای اسلامی شهر رشت در سال ۱۳۹۵	۱۸۴-۲؍۳؍۱۳۹۶

بنا به مراتب مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی دوره دوم شهرکرد مبنی بر دریافت عوارض حق النظاره از مهندسین ناظر مستند به آرای صادره هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات و وظایف مرجع تصویب کننده تشخیص و ابطال آن مستند به ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از زمان تصویب مورد تقاضا می باشد

موجب امتنان است از نتیجه تصمیم متخذه این سازمان را مطلع فرمایید

"

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه شماره ۴۷۸۰۵-۶؍۳؍۱۳۹۷ توضیح داده است که:

"جناب آقای دربین

مدیر محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراما عطف به اخطاریه رفع نقص ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۵۸۰۰۱۱۹-۲۵؍۲؍۱۳۹۷ پیرامون مغایرت مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهرکرد به استحضار می رساند، شهرداری شهرکرد بر اساس مصوبه مذکور مبادرت به اخذ ۴ درصد عوارض از مهندسین سازمان نظام مهندسی ساختمان تحت عنوان حق النظاره می نماید

متن مصوبه سال ۱۳۸۷ بدین شرح است عوارض ۴% حق مهندسی از مهندسین (معمار، شهرساز، ساختمانی، تاسیسات و

) که در حوزه شهری فعالیت نموده و با توجه به تعرفه رسمی خدمات مهندسی که از سوی سازمان نظام مهندسی اعلام می گردد و از ابتدای سال ۱۳۸۸ به شرح زیر قابل وصول می باشد: ۴%

تعرفه خدمات مهندسی

متراژ زیربنا

تبصره۱: شهرداری موظف می باشد هر دو ماه یک بار و در صورت تفکیک نسبت به محاسبه عوارض موصوف و ارسال جهت هر یک از مهندسین مربوطه اقدام نموده و مهندسین باید حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغنسبت به واریز عوارض مذکور به حساب شهرداری اقدام و رسید مربوطه را جهت اخذ تسویه حساب به شهرداری ارسال نمایند

این در حالی است که هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مطابق آراء صادره برای شهرهای مختلف کشور، مبادرت به ابطال مصوبات شورای اسلامی شهرها دقیقا با عنوان دریافت عوارض حق النظاره مهندسین به دلیل مغایرت با مفاد مواد ۵۰ و ۵۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده (مصوب ۱۷؍۲؍۱۳۸۷) به شرح جدول ذیل نموده است:

ردیف

عنوان عوارض

مرجع تصویب

شماره و تاریخ صدور

رأی هیأت عمومی

دیوان عدالت اداری

۱

عوارض حق النظاره مهندسین ناظر معادل ۳ درصد متراژ کارکرد بر اساس تعرفه نظام مهندسی

شورای اسلامی شهر شاهین شهر در سال ۱۳۹۰

۱۲۲۸-۶؍۱۱؍۱۳۹۴

۲

عوارض حق النظاره ساختمان (مهندسین ناظر) بهمیزان ۳ درصد حق الزحمه ناظرین

شورای اسلامی شهر همدان در سال ۱۳۹۲

۱۲۲۹-۶؍۱۱؍۱۳۹۴

۳

عوارض مشاغل مهندسین طراح و ناظر از قرار هر مترمربع وفق جدول تعیین شده

شورای اسلامی شهر قم در سال ۱۳۹۲

۱۰۰-۲۸؍۲؍۱۳۹۵

۴

تعرفه عوارض مهندسان مجری، عوارض خدمات مهندسی پروژه های مسکن مهر و سایر مهندسان مرتط با امور ساختمان به میزان ۴ و ۵ درصد حق الزحمه وصولی

شورای اسلامی شهر مشهد در سال ۱۳۹۱

۹۹-۲۸؍۲؍۱۳۹۵

۵

عوارض حق النظاره و طراحی مهندسین به میزان ۵ درصد

شورای اسلامی شهر اراک در سال ۱۳۹۱

۹۸-۲۸؍۲؍۱۳۹۵

۶

عوارض حق النظاره خدمات مهندسی به میزان ۵ درصد

شورای اسلامی شهر کرج در سال ۱۳۹۴

۲۲۸-۲۵؍۳؍۱۳۹۵

۷

عوارض از رقم حق النظاره دریافتی مهندس ناظر به میزان ۳ درصد

شورای اسلامی شهر رشت در سال ۱۳۹۵

۱۸۴-۲؍۳؍۱۳۹۶

شایان ذکر است هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در متن آرای صادره خود، حق النظاره مهندسان را از مصادیق ارائه خدمات دانسته که در بند الف ذیل ماده ۳۸ قانون مرقوم، نرخ عوارض خدمات توسط قانونگذار تعیین شده است

بنا به مراتب مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهر کرد مبنی بر دریافت عوارض حق النظاره از مهندسین مغایر با مواد ۵۰ و ۵۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر یاد شده بوده و ابطال آن مستند به ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از زمان مورد تقاضا می باشد

مضافا مستند به آرای صادره هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اعمال مواد ۹۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نیز درخواست می شود

موجب امتنان است از نتیجه تصمیم متخذه این سازمان را مطلع فرمایید

"

متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است:"شورای اسلامی شهرکرد در جلسه عمومی شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ خود با پیشنهاد شهرداری مبنی بر افزایش عوارض ۳ درصد حق النظاره مهندسین به ۴ درصد به شرح ذیل بنا به تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده و به استناد بند ۱۶ ماده ۷۱ قانون شوراها مصوب ۱۳۷۵ برای اجرا در سال ۱۳۸۸ موافقت نمود

شرح عوارض

	مصوبه سال ۱۳۸۴	پیشنهادی سال ۱۳۸۸
عوارض نظارت	۳%	۴%

ماده واحده: عوارض ۴ درصد حق مهندسی از مهندسین ( معمار، شهرساز، ساختمانی، تأسیسات و ، ) که در حوزه شهری فعالیت نموده و با توجه به تعرفه رسمی خدمات مهندسی که از سوی سازمان مهندسی اعلام می گردد و از ابتدای سال ۸۸ به شرح زیر قابل وصول می باشد

۴% × تعرفه خدمات مهندسی × متراژ زیر بنا

تبصره۱: شهرداری موظف می باشد هر دو ماه یک بار در صورت تفکیک نسبت به محاسبه عوارض موصوف و ارسال جهت هر یک از مهندسین مربوطه اقدام نموده و مهندسین بایستی حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ نسبت به واریز عوارض مذکور به حساب شهرداری اقدام و رسید مربوطه را جهت اخذ تسویه حساب به شهرداری ارسال نمایند

تبصره۲: رفع هرگونه اختلاف فی ما بین شهرداری و مهندسین در صلاحیت کمیسیون ماده ۷۷ قانون شهرداریها بوده و رأی صادره قطعی و لازم الاجرا می باشد

تبصره۳: شهرداری موظف است به نحوی برنامه ریزی نماید که حقوقات شهرداری به طور کامل وصول و در صورت عدم پرداخت مجاز می باشد از پذیرش نقشه های جدید مهندس مربوطه خودداری نماید و پرونده را جهت رسیدگی به کمیسیون ماده ۷۷ ارسال نمایند و به ازای هر ماه تاخیر با رعایت تبصره ۱ به میزان ۵ درصد جریمه دیرکرد رنیز محاسبه و اخذ نماید

تبصره۴: شهرداری موظف است ۵۰ درصد از عوارض دریافتی را جهت تقویت بعد نظارتی شهرداری بر چگونگی ساخت و سازهای حوزه شهری اختصاص دهد

تبصره۵: بدیهی است عوارض موصوف صرفا برابر ماده واحده و تبصره های مربوطه به صورت مستقیم از مهندسین وصول گردیده و هیچ گونه اجحافی به شهروندان را در پی نخواهد داشت

"

رسیدگی به موضوع از جمله مصادیق حکم ماده ۹۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ تشخیص نشد

علی رغم ارسال نسخه ثانی شکایت و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۸؍۵؍۱۳۹۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

با توجه به اینکه در آراء متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض حق النظاره برای مهندسین ناظر و غیره در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین مصوبه شماره ۱۵۶-۱۴؍۱۰؍۱۳۸۷ شورای اسلامی شهر شهرکرد مبنی بر افزایش عوارض ۳ درصد حق النظاره مهندسین به ۴ درصد تحت عنوان عوارض نظارت برای سال ۱۳۸۸ بهدلایل مندرج در رأی شماره ۱۲۲۹-۱۶؍۱۱؍۱۳۹۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی است و مستند بهبند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و ۱۳قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲ازتاریخ تصویبابطال می شود

محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 12226