رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۰۷ ،کلاسه پرونده: ۹۷؍۲۳۰۹)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بخشنامه شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران وابسته به وزارت راه و شهرسازی

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	خانم الهام بهره بر
موضوع	ابطال بخشنامه شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران وابسته به وزارت راه و شهرسازی
کلاسه پرونده	۹۷؍۲۳۰۹
تاریخ رأی	سه شنبه ۸ مرداد ۱۳۹۸
شماره دادنامه	۹۰۷

شماره دادنامه: ۹۰۷ تاریخ دادنامه:۸؍۵؍۱۳۹۸

شماره پرونده: ۹۷؍۲۳۰۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی:خانم الهام بهره بر

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران وابسته به وزارت راه و شهرسازی

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستیابطال بخشنامه شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران وابسته به وزارت راه و شهرسازیرا خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

"ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

با احترام به دلالت مستندات معنون تصدیع می دهد وفق بخشنامه مخدوش شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ صادره از سوی معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران ( که وفق ماده ۴ اساسنامه سهام آن صد در صد متعلق به دولت می باشد) کارمندان رسمی و پیمانی مکلف به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی به شرکت مذکور شده اند که صدور بخشنامه مذکور به دلایل ذیل مغایر قوانین و مقررات جاری مربوط می باشد:

الف: در خصوص مستخدمین رسمی

الزام کارمندان رسمی به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی به خوانده، در تضاد با حق قانونی کارمندان رسمی در ماده ۲۴ آیین نامه مرخصی ها می باشد که مقرر داشته هرگاه کارمند شاغل بیمار شود و آن بیماری مانع از خدمت او باشد باید مراتب را در کوتاهترین مدت ممکن به اداره متبوع اطلاع دهد ، و گواهی پزشک را ، در موارد ده روز و بیشتر در اولین روز پس از مراجعه به محل خدمت به مدیر یا معاون واحد مربوط برای ارجاع به کارگزینی ارائه دهد

ب: در خصوص مستخدمین پیمانی

۱- الزام کارمندان پیمانی به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی به خوانده نیز برخلاف مفاد ماده ۱۴ آیین نامه استخدام پیمانی علی الخصوص تبصره ۱ آن می باشد که اعلام نموده این قبیل مستخدمین موظفند ضمن آگاه نمودن دستگاه ذیربط از علت عدم حضور خویش در محل خدمت مدارک مربوط به بیماری که به تایید مراجع قانونی مذکور در قانون تامین اجتماعی رسیده باشد را در پایان ایام بیماری ارائه نمایند

۲- نکته حائز اهمیت آن که هر چند کارمندان پیمانی وفق تبصره ۳ ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری تابع مقررات تامین اجتماعی هستند، لیکن قانون تامین اجتماعی در خصوص این موضوع مسکوت است

۳- بخشنامه مورد نزاع به استناد ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، به اشتباه برای ارائه گواهی استعلاجی مهلت ۲ روزه تعیین کرده است، لیکن ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی در خصوص مستخدمین پیمانی مقرر داشته ، غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد

و در خصوص مهلت ارائه گواهی مذکور تعیین تکلیف ننموده و صرفا به تکلیف سازمان تامین اجتماعی در خصوص پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری از روز چهارم پرداخته است، مفهوم این ماده چنین خواهد بود که پرداخت این غرامت یاد شده در سه روز اول مرخصی استعلاجیبر عهده آن سازمان نمی باشد

در تایید استدلال فوق، تبصره ۲ ماده ۱۴ آیین نامه استخدام پیمانی مقرر می دارد حقوق و فوق العاده های مستخدمین پیمانی که عدم اشتغال آن به سبب بیماری باشد

تا سه روز توسط دستگاه مربوطه پرداخت خواهد شد و مازاد بر سه روز تا خاتمه بیماری ، مشمول مقررات تامین اجتماعی خواهد بود

بنابراین استنباط خوانده از ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی و صدور بخشنامه متنازع فیه بر مبنای آن ماده مردود می باشد

با عنایت به مراتب فوق و با توجه به اینکه مفاد بخشنامه صدرالذکر در تضاد با مفاد آیین نامه های صادره از سوی هیأت وزیران قرار دارد و به همین دلیل موجبات تضییع حقوق کارمندان رسمی و پیمانی را فراهم می آورد، تقاضای بذل توجه و به طریق اولی طرح مراتب در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به استناد بند ۱ ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۲۵؍۳؍۱۳۹۲ النهایه ابطال بخشنامه معترض عنه مورد تمناست

"

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی برای شاکی ارسال شده بود وی به موجب لایحه شماره ۹۷-۲۳۰۹-۱۰ مورخ ۲۶؍۸؍۱۳۹۷ پاسخ داده است که:

"با احترام بازگشت به ابلاغیه رفع نقص در پرونده دعوای خانم الهام بهره بر به طرفیت شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران به خواسته ابطال بخشنامه شرکت مارالذکر در خصوص مرخصی استعلاجی که در تاریخ ۱۵؍۸؍۱۳۹۷ ابلاغ گردید، به استحضار می رساند وفق ماده ۴ اساسنامه شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران، سهام شرکت مذکور صد در صد متعلق به دولت می باشد، بنابراین آن شرکت دولتی است و وفق مواد ۵ و ۱۱۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۷؍۸؍۱۳۸۶ مکلف به رعایت و اجرای احکام قانون اخیرالذکر و آیین نامه های اجرایی آن است

این در حالیست که بخشنامه مورد نزاع به شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ صادره از سوی معاون توسعه مدیریت و منابع شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران به دلایل ذیل فراتر از حدود اختیاراتو برخلاف نص صریح آیین نامه های مصوب هیأت وزیران تدوین و انشاء یافته است

الف: در خصوص مستخدمین رسمی

هیأت وزیران با اختیار حاصله از ماده ۵۰ قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۴۵، آیین نامه مرخصی ها را در تاریخ ۱۳۴۶ تصویب نمود

وفق ماده ۱ آیین نامه اجرایی مواد ۸۴، ۸۶، ۸۷، ۹۰، ۹۱، ۹۳ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸؍۴؍۱۳۸۹، آیین نامه مرخصی ها موضوع مواد ۴۷، ۴۸، ۴۹ قانون استخدام کشوری تنفیذ شده است

ماده ۲۴ آیین نامه مرخصی ها مقرر داشته هرگاه کارمند شاغل بیمار شود و آن بیماری مانع از خدمت او باشد باید مراتب را در کوتاهترین مدت ممکن به اداره متبوع اطلاع دهد ، و گواهی پزشک را در موارد ده روز و بیشتر در اولین روز پس از مراجعه به محل خدمت به مدیر یا معاون واحد مربوط برای ارجاع به کارگزینی ارائه دهد

لکن بر خلاف ماده مارالذکر خوانده با صدور بخشنامه متنازع فیه کارمندان رسمی شرکت را مکلف به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی به شرکت کرده است

ب: در خصوص مستخدمین پیمانی

هیأت وزیران با اختیار حاصله از تبصره ماده ۶ قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۴۵، آیین نامه استخدام پیمانی را در تاریخ ۱۳۶۸ تصویب نمود و احکام قانونی مذکور به موجب ماده ۱۲۷ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات بعدی که اعلام می دارد کلیه قوانین و مقررات عام و خاص به جز قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب ۵؍۶؍۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی مغایر با این قانون از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون لغو می گردد

کما کان به قوت خود باقی است

در حال حاضر خوانده کارمندان پیمانی شاغل را مکلف به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی به آن شرکت کرده است که این بخشنامه بر خلاف مفاد ماده ۱۴ آیین نامه استخدام پیمانی علی الخصوص تبصره ۱ آن می باشد که اعلام نموده این قبیل مستخدمین موظفند ضمن آگاه کردن دستگاه ذیربط از علت عدم حضور خویش در محل خدمتمدارک مربوط به بیماری که به تایید مراجع قانونی مذکور در قانون تامین اجتماعی رسیده باشد را در پایان ایام بیماری ارائه نمایند

ج: عدم اختیار قانونی خوانده در تصویب بخشنامه معترض عنه:

به موجب بند ۱ ماده ۵۳ قانون احکام دائمی کشور، شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران می تواند بر اساس اساسنامه های اداری استخدامی خاصی که به تصویب هیأت وزیران می رسد اداره شود، لیکن تاکنون اساسنامه مذکور تهیه و تصویب نشده است

بنابراین شرکت مذکور کماکان بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری و آیین نامه های آن اداره می شود و مکلف به اجرای احکام قانونی معنونه است

با عنایت به مراتب فوق و با توجه به اینکه مفاد بخشنامه صدرالذکر در تضاد آشکار با مفاد آیین نامه های صادره از سوی هیأت وزیران قرار دارد و به همین دلیل موجبات تضییع حقوق کارمندان رسمی و پیمانی را فراهم می آورد، تقاضای بذل توجه و ابطال بخشنامه متنازع فیه در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به استناد بند ۱ ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۲۵؍۳؍۱۳۹۲ مورد تمناست

"

متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است

"اعضای محترم هیأت مدیره، معاونان، مشاوران، مدیران کل و مدیران محترم ستادی و فرودگاهی (۳۵-۹۶)

با سلام و احترام پیرو بخشنامه های شماره ۸۰۱۴۲-۱۱؍۸؍۱۳۹۳، ۸۵۷۶۶-۲۸؍۸؍۱۳۹۳، ۱۰۷۰۶۷-۱۸؍۹؍۱۳۹۴، ۱۳۸۲۷۴-۱۸؍۱۱؍۱۳۹۵ و ۶۲۷۳۵-۷؍۶؍۱۳۹۶ و در اجرای تبصره های ۲ و ۳ ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری، ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، بخشنامه شماره ۵۲۷۱؍۹۳؍۲۰۰-۱۷؍۴؍۱۳۹۳ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور (سابق) و آیین نامه مرخصی ها و با عنایت به لزوم اصلاح فرایندهای اداری در راستای رعایت مقررات و برقراری نظم و انضباط اداری و همچنین ایجاد وحدت رویه و یکپارچه سازی و هماهنگی هرچه بهتر در پیاده سازی قوانین، به پیوست فرم مرخصی استعلاجی (کارکنان ستادی و

فرودگاهی) برای اقدام لازم برابر با فرایند زیر ارسال می شود

خواهشمند است دستور فرمایید از تاریخ صدور این بخشنامه نسبت به تکمیل فرم و الصاق مدارک ذیربط به منظور اخذ مرخصی استعلاجی کارکنان هماهنگی لازم معمول گردد

۱) مشترکین صندوق بازنشستگی کشوری:

۱-۱) ارسال گواهی پرشک معالج مستخدم برای اظهار نظر پزشک معتمد

۲-۱) تایید گواهی توسط پزشک معتمد و تهیه حکم مرخصی استعلاجی

۳-۱) در صورت عدم تایید گواهی اعاده به واحد سازمانی برای تعیین تکلیف

۲) مشترکین صندوق تامین اجتماعی:

۱-۲) ارسال گواهی پزشک معالج مستخدم برای اظهار نظر پزشک معتمد

۲-۲) تهیه حکم مرخصی استعلاجی پس از تایید پزشک معتمد برای مرخصی های بین یک تا سه روز

۳-۲) بیش از سه روز ارسال به امور مالی برای قطع حقوق کارکنان غیر رسمی

۴-۳) معرفی مستخدم برای مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز به سازمان تامین اجتماعی برای دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری

تذکر مهم: ثبت و اعمال مرخصی استعلاجی در سامانه حضور و غیاب پس از پر کردن فرم انجام می پذیرد، لکن تکمیل و ارسال فرم در اولین روز حضور برای مرخصی های استعلاجی کمتر از سه روز و برای بیش از سه روز در دومین روز مرخصی، الزامی خواهد بود

بدین روی در صورت عدم ارسال و تایید فرم مربوط، مدت عدم حضور به عنوان کسر کار تلقی و مطابق ضوابط اقدام خواهد شد

- معاون توسعه مدیریت و منابع"

در پاسخ به شکایت مذکور، عضو هیأت مدیره و راهبر امور حقوقی شرکت فرودگاه ها و ناوبری هواییایران به موجب لایحه شماره ۱۰۷۳۰۰۰-۲۶؍۹؍۱۳۹۷ مبادرت به ارسال لایحه دفاعیه شماره ۱۰۵۳۵۸-۲۱؍۹؍۱۳۹۷ کرده که متن آن به قرار زیر است:

"با سلام و احترام، بازگشت به نامه شماره ۱۰۰۸۱۱-۱۲؍۹؍۱۳۹۷ به استحضار می رساند:

۱- شرایط شغلی شاکی با توجه به موضوع شکایت و خواسته:

مطابق حکم کارگزینی شماره (۱۱۲۵۶۰-۶؍۵؍۱۳۹۷) نامبرده فوق با عنوان پست سازمانی کارشناس حقوقی اسناد و املاک فروگاهی و تحصیلات در مقطع لیسانس حقوق با سنوات خدمتی به مدت ۲ سال و ۵ ماه و ۶ روز (تا تاریخ ۱؍۱؍۱۳۹۷) در آن دفتر اشتغال به کار دارند

ادله و موارد قابل استناد به موازین قانونی مربوط به موضوع شکایت و خواسته شاکی:

این معاونت ضمن احترام به حقوق شهروندی و با رویکرد عدالت محورانه و ایفای حقوق مادی و معنوی دستگاه و ارباب رجوع، ادله و موازین مستند خود را در تهیه، تنظیم و صدور بخشنامه شماره ۷۱۹۸۰-۱؍۷؍۱۳۹۶ به شرح زیر معروض می دارد:

الف) نامبرده در بند الف دادخواست خود اظهار کرده اند که در بخشنامه مورد شکایت کارمندان رسمی ملزم به ارائه گواهی مرخصی های استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی شده اند، در صورتی که این امر برای کارکنان غیر رسمی مشترک صندوق تامین اجتماعی برای دریافت غرامت دستمزد از سازمان تامین اجتماعی می باشد و تنها رعایت ماده ۲۱ آیین نامه مرخصی ها در بند ۵ جزء الف فرم مرخصی استعلاجی کارکنان ستادی تاکید شده است

ب) وفق تبصره ۲ ماده ۱۴ آیین نامه استخدامی پیمانی، حقوق و فوق العاده های مستخدمین پیمانی که عدم اشتغال آنان به سبب بیماری می باشد و در بیمارستان بستری نشوند، تا سه روز توسط دستگاه مربوطه پرداخت خواهد شد و مازاد بر سه روز تا خاتمه بیماری و حداکثر تا پایان قرارداد مشمول مقررات قانون تامین اجتماعیخواهد بود

ج) طبق بند ۱ ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، غرامت دستمزد از اولین روزی که بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه ای و به موجب تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی قادر به کار نباشد، پرداخت خواهد شد

در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد، در صورتی که بیمار در بیمارستان بستری نشود، غرامت و دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد

د) بر اساس بند ۲ بخشنامه شماره ۵۲۷۱؍۹۳؍۲۰۰-۱۷؍۴؍۱۳۹۳ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، غرامت دستمزد ایام بارداری و بیماری کارکنان رسمی و ثابت دستگاه های اجرایی که مشترک صندوق تامین اجتماعی می باشند، با توجه به تبصره ۳ ماده ۸۴ قانون مذکور و با ملاحظه مفاد نامه شماره ۱۱۲۰؍۹۱؍۵۰۰۰-۳؍۴؍۱۳۹۱ با رعایت مقررات مربوط، بر عهده دستگاه اجرایی ذیربط می باشد

با عنایت به مراتب پیش گفته هدف از تعیین اعلام مرخصی استعلاجی بیش از سه روز در دومین روز مرخصی برای کارکنان غیر رسمی مشترک صندوق تامین اجتماعی به دلیل بیماری، تحقق بندهای (ب)، (ج) و (د) می باشد زیرا در صورتی که کارمند بیش از سه روز از مرخصی استعلاجی استفاده نماید و به دستگاه خود اطلاع ندهد و دستگاه نیز حقوق ایشان را پرداخت می نماید، در این صورت مسئولیت تضییع حقوق بیت المال بر عهده چه کسانی خواهد بود؟ خاطر نشان می سازد: مسلما هدف از صدور بخشنامه صدرالاشاره ابلاغ رویه ها و ضوابط داخلی بر پایه اجرای صحیح و رعایت دقیق مقررات اداری ابلاغی و ایجاد نظم و انضباط اداری بوده و هرگونه تغییر در مسیر فرایند موجبات عدم اجرای صحیح مقررات ذیربط را فراهم خواهد آورد

خواهشمند است دستور فرمایید رد دعوای ایشان به نحو مقتضی به هیأت عمومی دیوان عدالت اداری منعکس شود

"

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۸؍۵؍۱۳۹۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرحزیر به صدور رأی مبادرت کرده است

رأی هیأت عمومی

با توجه به اینکهاولا: شرکت مادر تخصصی فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران یک شرکت دولتی است که از لحاظ اداری و استخدامی بعد از تصویبقانون مدیریت خدمات کشوریمشمول مقررات این قانون در آمده است و به موجب بند ۱ ماده ۵۳قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵مقرر شده است از نظر اداری، استخدامی، مالی و معاملاتی در چهارچوب اساسنامه مورد پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و سازمانهای اداری و استخدامی کشور و برنامه و بودجه کشور که حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب و ابلاغ این قانون به تصویب هیأت وزیران می رسد، اداره شوند لیکن تاکنون این اساسنامه به تصویب نرسیده است

ثانیا: در خصوص نحوه مرخصی استعلاجی کارکنان دولت مشمولقانون مدیریت خدمات کشوری، هیأت وزیران در حدود صلاحیت خود اقدام به وضع آیین نامه مبادرت کرده است، بنابراین صدور مصوبه مورد شکایت خارج از صلاحیت مقام وضع آن است و مستند بهبند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال۱۳۹۲ابطال می شود

محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 12227