رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۱۸ ،کلاسه پرونده: ۹۱/۹۶۰)

رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره عدم ابطال تبصره ماده ۶ دستورالعمل اجرایی نحوه احتساب مدت خدمت کارکنان دولت در مناطق عملیاتی و جنگی مصوب ۱۶/۱۱/۱۳۷۹ موضوع بند «۴» تصویب نامه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران

مرجع صادر کننده	هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی	خانم آذر شیخ زاده
موضوع	عدم ابطال تبصره ماده ۶ دستورالعمل اجرایی نحوه احتساب مدت خدمت کارکنان دولت در مناطق عملیاتی و جنگی مصوب ۱۶/۱۱/۱۳۷۹ موضوع بند «۴» تصویب نامه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران
کلاسه پرونده	۹۱/۹۶۰
تاریخ رأی	دوشنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۲
شماره دادنامه	۹۱۸

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ماده ۶ دستورالعمل اجرایی نحوه احتساب مدت خدمت کارکنان دولت در مناطق عملیاتی و جنگی مصوب ۱۶/۱۱/۱۳۷۹ موضوع بند ۴ تصویب نامه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" با سلام

احتراما، این جانب در اواخر سال ۱۳۶۲ تا اوایل سال ۱۳۶۸،با این که قبلا در آموزش و پرورش و دانشگاه ارومیه و در شهر خودم مشغول به کار بودم، آنها را رها کرده و به طور داوطلبانه در منطقه خط مقدم جنگی شهرستان سردشت استان آذربایجان غربی در اداره کشاورزی سابق جهاد کشاورزی فعلی که آن زمان به علت جنگی بودن منطقه، اکثر پرسنل بومی محل را ترک کرده بودند، مشغول به کار به صورت داوطلب به عنوان کارشناس شدم و در افزایش تولیدات، محصولات کشاورزی و دامی در راستای تامین غذای رزمندگان و پیشگیری از شیوع اپیدمیهای مشترک دامی و انسانی و خدمت به نظام و کشور و دفاع از ارزشهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شرکت و حضور فعال داشتم و مادرم نیز چون فردی مومن بودند به همراه من به علت پایبندی به اهداف والای نظام مقدس جمهوری اسلامی و دفاع از ارزشهای انقلابی در خط مقدم همراه من شرکت داشت، آنجا زیر حمله مستقیم دشمن و فاقد هر گونه امکانات زیستی بود و به زحمت توانستیم یک کاه دانی پر از موش و پر از سوسک جهت سکونت پیدا کنیم، حملات مکرر دشمن و از طرفی محرومیت و آلودگی محیط و قاطی شدن آب شرب با آب فاضلاب و حتی در معرض بمباران شیمیایی هم گرفت، مادرم سرطان گرفت و متوفی شد لذا با این زحمات فراوان و جانفشانی انجام شده مزایای مربوط به معافیت خدمت سربازی پسرم را نداده اند و طبق نامه شماره ۳/۵/۱۴۰/م معاونت نیروی انسانی سازمان بسیج مستضعفان با درخواست بنده جهت معافیت پسرم موافقت به عمل نیامده در حالی که طبق بخشنامه مورخ ۱/۱۲/۱۳۷۵ تمام استان آذربایجان غربی منطقه جنگی محسوب شده است و برای پرسنل غیر بومی تا پایان سال ۱۳۶۷ به عنوان خدمت در جبهه محسوب شده و در حالی که پرسنل جهاد کشاورزی در شهرهایی که حتی یک گلوله در آنها نیامده و در خانه های خود نشسته اند از مزایای معافیت خدمت سربازی برخوردار شده اند و حقوق بنده به علت بخشنامه ماده ۶ تبصره اجرایی مصوبه ۵۱۷۰۰ هیأت وزیران تضییع شده است، خواهشمند است نسبت به احقاق حقوق اینجانب دستورات لازم را مبذول فرمایید و بخشنامه فوق الذکر ماده ۶ تبصره اجرایی مصوبه ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه-۲۷/۱/۱۳۷۶ اصلاح شود

"

در پی اخطار رفع نقصی که در اجرای ماده ۳۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۸۵، برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره ۱۷۳۸- ۱۰/۸/۱۳۹۱ ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده توضیح داده است که:

" سلام علیکم،

احتراما در خصوص اخطاریه رفع نقص پرونده کلاسه ۹۱/۹۶۰ مطالب ذیل را به عرض می رساند، آیین نامه ها و دستورالعملها، بخشنامه ها و مصوبات نه تنها نباید مغایر و مخالف قانون باشد بلکه باید مبین و مکمل قانون باشد، از آن جا که در ماده ۶ دستورالعمل مصوبه ۵۱۷۰۰ هیأت وزیران در خصوص مدت خدمت کارکنان رسمی در مناطق جنگی متاسفانه حکمی ناعادلانه و غیر قانونی قید شده است و بناحق و ناروا برخی از کسانی که در اوج جنگ تحمیلی و نا امنی و بنا به احساس وظیفه شرعی در آن منطقه خطرناک جنگی ایستادگی کرده و منطقه را ترک نکرده اند و یا خود شخصا داوطلبانه به ادارت واقع در مناطق جنگی رفته و خدمت کرده اند در شرایطی که بسیاری پرسنل بومی ادارات به علت خطرناک بودن منطقه آن جا را ترک کرده بودند و این افراد با خدمات رسانی و مقامت و ایستادگی خود در آن مناطق خطرناک از سقوط شهر پیشگیری کرده اند

لذا این تبصره مورد اعتراض برخلاف قانون اساسی بوده، به خصوص بند ۹ اصل ۳ قانون اساسی هر گونه تبعیض در خصوص مردم را منع کرده است و به جهات و عناوین مختلف تبعیض قایل شدن را خلاف حقوق ملت دانسته است

تبصره فوق الذکر نیز خلاف قانون اساسی است

لذا باید باطل اعلام شود

۲- در تبصره یاد شده ذکر شده که تسهیلات موضوع مصوبه در این دستورالعمل، شامل افرادی که محل جغرافیایی خدمت و پست سازمانی مورد تصدی آنها در مناطق عملیاتی و جنگی موضوع مصوبه فوق الاشاره قرار دارند و مقررات دیگری در مورد آنها اعمال می شود نخواهد بود

این کلمه مقررات دیگری، که عده ای را به بهانه برخورداری از آن، از مصوبه اخیر محروم کرده اند، هیچ همتراز با مصوبه اخیر نیست، چرا که امتیازی که در مصوبه اخیر داده شده بسیار بیشتر از امتیازات قبل است و لذا این نیز نوعی ظلم و عدم رعایت عدالت و انصاف بوده و تبعیض ناروا است

بنابراین مراتب (به پیوست شرح حال خود که قبلا در ۲۵ برگ به آن دیوان ارسال شده است و به پیوست چند برگ مستندات دیگر به طور مجدد) که حاکی از جان گذشتگی و ایثار صادقانه این جانب و مادرم و تحمل خطرات و آسیبهای ناشی از خدمت در منطقه جنگی است، از محضر عالی دادرسان دیوان استدعای ابطال ماده ۶ مصوبه مورد اعتراض را داریم

"

ماده ۶ دستورالعمل مورد اعتراض به قرار زیر است:

" مدت حضور در جبهه موضوع این دستورالعمل صرفا ملاک عمل در اعطای امتیازات جبهه و جنگ موضوع تبصره ۴ ماده ۳ قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۱۳۷۰ است

(بخشنامه شماره ۲۷۲۷/د – ۲۰/۵/۱۳۷۱ سازمان امور اداری و استخدامی کشور) تبصره- تسهیلات موضوع مصوبه در این دستورالعمل شامل افرادی که محل جغرافیایی خدمت و پست سازمانی مورد تصدی آنها در مناطق عملیاتی و جنگی موضوع مصوبه فوق الاشاره قرار دارند و مقررات دیگری در مورد آنها اعمال می شود نخواهد بود

"

در پاسخ به شکایت شاکی، معاون امور حقوقی دولت ( حوزه معاونت حقوقی رئیس جمهور)، به موجب لایحه شماره ۱۴۹۹۳/۱۷۸۵۶- ۱/۴/۱۳۹۲ توضیح داده است که:

" سلام علیکم:

با احترام، عطف به پرونده شماره ۹۱/۹۶۰ در مورد دادخواست خانم آذر شیخ زاده موضوع تقاضای ابطال تبصره ماده (۶) دستورالعمل موضوع بند ۴ ابلاغیه مصوبه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران، ضمن ارسال تصویر نامه شماره ۱۳۲-۷۷/۱۲۱-۲۴۱۰۵ – ۱۶/۱۱/۱۳۹۱ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و نامه شماره ۴۲۷۰۷/۹۱/۲۳۱- ۱۸/۱۱/۱۳۹۱ رئیس امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور متضمن برخی دفاعیات از حکم مورد شکایت اعلام می دارد:

مطابق تصویب نامه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه-۲۷/۱/۱۳۷۶ که به استناد بند ج تبصره (۴) ماده (۳) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب سال ۱۳۷۰ تصویب شده است هیأت وزیران برای آن دسته از مستخدمانی که از طرف دستگاه ذی ربط به مناطق عملیاتی و جنگی جنوب و غرب کشور اعزام شده بودند امتیازاتی در نظر گرفت و نصف سابقه خدمت آنان را منطبق با سابقه حضور در جبهه تلقی و مشمول امتیازات جبهه و جنگ موضوع قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت- مصوب ۱۳۷۰ قرار دارد

طبق بندهای ۳ و ۴ تصویب نامه فوق الذکر مقرر است:

بند ۳- تشخیص مدت حضور در مناطق عملیاتی و جنگی و نوع خدمت داوطلبانه یا موظف و تایید مدارک و صدور گواهی مربوط توسط کمیسیونی که در ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل می شود انجام می شود

بند ۴- دستورالعمل اجرایی این تصویب نامه ظرف دو ماه از تاریخ تصویب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با هماهنگی سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و ابلاغ می شود

عنایت دارند با توجه به این که سوابق حضور در جبهه بر اساس تصویب نامه فوق الذکر برای اعمال امتیازات قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت به تصویب هیأت وزیران رسیده و دستورالعمل مربوط نیز در حدود اختیارات قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت می باید تهیه می گردید بنابراین در تبصره ماده (۶) دستورالعمل مربوط که شاکی خواهان ابطال آن شده است پیش بینی شده است که تسهیلات موضوع مصوبه در این دستورالعمل شامل افرادی که محل جغرافیایی خدمت و پست سازمانی مورد تصدی آنها در مناطق عملیاتی و جنگی موضوع مصوبه فوق الذکر قرار دارند و مقررات دیگری در مورد آنها اعمال می شود نخواهد بود، یعنی فقط افرادی که به منطقه جنگی اعزام شده اند و محل پست سازمانی آنها مناطقی غیر از مناطق یاد شده باشد در صورت حصول شرایط لازم مشمول مفاد مصوبه قرار می گیرند و چنانچه مقررات پرداخت دیگری به جز قانون نظام هماهنگ پرداخت ملاک عمل دستگاه اجرایی ذی ربط باشد، مقررات مربوط اعمال خواهد شد

با توجه به مراتب فوق تقاضای رد شکایت شاکی را دارد

"

پاسخ شماره ۱۳۲-۷۷/۱۲۱-۲۴۱۰۵- ۱۶/۱۱/۱۳۹۱ معاون حقوقی و امور مجلس وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به قرار زیر است:

" با صلوات بر حضرت محمد و آل محمد (ص) و با احترام،

در ارتباط با مفاد دادخواست ضمیمه بازگشتی بالا، به استحضار می رسد:

۱- در مدارک و سوابق واصله به این معاونت، سابقه ای مبنی بر حضور شاکی در مناطق جنگی و عملیاتی مورد اشاره در متن دادخواست تقدیمی وجود ندارد و اساسا مشخص نیست که وی دقیقا توسط چه ارگانی به مناطق مزبور اعزام و تحت چه عنوانی خدمت کرده است؟

۲- دستورالعمل اجرایی موضوع بند ۴ مصوبه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران که شاکی تقاضای اصلاح تبصره ذیل ماده ۶ آن را کرده است، وظیفه دستگاههای اجرایی و نهادهای مختلف را در رابطه با چگونگی معرفی افراد حاضر در مناطق عملیاتی و جنگی، مرجع تشخیص مدت حضور افراد ذی نفع و همچنین نحوه اعتراض آنان به تصمیمات متخذه کمیسیونهای ذی ربط و سایر شرایط را به تفصیل بیان کرده است که قاعدتا یاد شده بالا می باید جهت بهره مندی از امتیازات متعلقه احتمالی، در زمان ابلاغ دستورالعمل موصوف به دستگاه خدمتی متبوع خود در چارچوب مقررات ابلاغی مراجعه و اقدام می کرد و در صورت اعتراض، برابر ساز و کار تعیین شده، مراتب را به مرجع مربوطه اعلام می کرد

۳- بند ۱ تصویب نامه فوق الذکر ناظر به افرادی است که در طول سالهای دفاع مقدس از طریق ارگانهایی غیر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی به مناطق عملیاتی و جنگی اعزام شده اند

بر اساس حکم تبصره ذیل ماده ۶ دستورالعمل فوق الذکر: تسهیلات موضوع مصوبه در این دستورالعمل، شامل افرادی که محل جغرافیایی خدمت و پست سازمانی مورد تصدی آنها در مناطق عملیاتی و جنگی موضوع مصوبه فوق الاشاره قرار دارند و مقررات دیگری در مورد آنها اعمال می شود، نخواهد بود

بنا بر مفهوم مخالف این تبصره، چنانچه کارکنان موصوف از امتیازات دیگری که مربوط به خدمت در مناطق عملیاتی و جنگی بوده، استفاده نکرده باشند، از امتیاز این دستورالعمل بهره مند خواهند شد

۴- بنابراین در هر دو صورتی که مفروض است ( اعزام خانم آذر شیخ زاده به مناطق عملیاتی و جنگی یا این مناطق به عنوان محل جغرافیایی خدمت و پست سازمانی مورد تصدی ایشان) با دارا بودن شرایط، مشارالیها حسب مورد از امتیاز موضوع تصویب نامه مورد بحث بهره مند می شوند و تغییر یا اصلاح تبصره ذیل ماده ۶ دستورالعمل مزبور موثر در مقام نخواهد بود

ضمنا طی همین شماره، مراتب به معاونتهای حقوقی و امور مجلس و نیروی انسانی فرماندهی کل سپاه برای بررسی و عنداللزوم اظهار نظر، منعکس می شود

"

ضمنا معاون حقوقی و امور مجلس وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، رونوشتی از پاسخ مذکور را برای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز ارسال کرده است تا در صورت لزوم به پاسخ مقتضی اقدام کنند اما تا زمان رسیدگی به پرونده، پاسخی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واصل نشده است

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد

پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت میکند

رأی هیأت عمومی

نظر به این که در تبصره ۴ ماده ۳ قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت اجازه داده شده است، با تصویب هیأت وزیران، موجبات برخورداری از گروههای تشویقی برای رزمندگان فراهم شود و بند ۴ تصویب نامه شماره ۵۱۷۰۰/ت۱۵۷۴۴ه- ۲۷/۱/۱۳۷۶ هیأت وزیران، چگونگی تشخیص رزمندگان موضوع بند ج تبصره فوق الذکر را به تصویب دستورالعملی که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با هماهنگی سازمان امور اداری و استخدامی (وقت) تهیه می شود، موکول کرده است و بر اساس این اختیار تبصره، ماده ۶ دستورالعمل معترض به تدوین و ابلاغ شده است، از این جهت چون مصوبه بر اساس مقررات قانونی و اختیارات تفویضی تبصره مذکور تصویب و ابلاغ شده است، قابل ابطال نیست

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

محمدجعفر منتظری

کدمنبع: 8737