رسیدگی به جرایم اقتصادی در سنجه دادرسی عادلانه
 | |
| عنوان | رسیدگی به جرایم اقتصادی در سنجه دادرسی عادلانه |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | مهران صادقی مادوانی |
| استاد راهنما | مصطفی فروتن |
| استاد مشاور | علیرضا سایبانی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس |
رسیدگی به جرایم اقتصادی در سنجه دادرسی عادلانه عنوان رساله ای است که توسط مهران صادقی مادوانی، با راهنمایی مصطفی فروتن و با مشاوره علیرضا سایبانی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس دفاع گردید.
چکیده
فضای اقتصادی ایران به دلیل ابتلا به آسیب های عدیده، نسبت به نظام های اقتصادی پیشرفته، زمینه مساعدتری برای ارتکاب جرایم اقتصادی ایجاد کرده است. وجود باندهای مجرمانه سازمان یافته اقتصادی و بروز نابسامانی در فضای کسب و کار و هرج و مرج در واردات و صادرات و بازار ارز و خودرو و بورس و غیره و همچنین عدم سیاست گذاری و مدیریت صحیح اقتصادی باعث گردیده جرایم اقتصادی به یکی از معضلات اجتماعی در ایران تبدیل شود. به همین جهت مبارزه با مفاسد اقتصادی در اولویت قوای سه گانه و متولیان، خصوصا دستگاه قضا قرار گرفته است. اخیرا در جهت تسریع در رسیدگی و برخورد قاطع با مجرمین اقتصادی استیجازه تشکیل دادگاه های ویژه اقتصادی مورد موافقت واقع و سازوکاری جدید در فرآیند رسیدگی به جرایم اقتصادی شکل گرفته است. در بدو تشکیل این دادگاه ها پرونده های کثیری به محاکم ویژه اقتصادی ارجاع و رسیدگی های فوری و برخورد قاطع در دستور کار قرار گرفت. بررسی فرآیند رسیدگی به جرایم اقتصادی در سنجه اصول دادرسی عادلانه موضوع پژوهش حاضر است که یکی از موضوعات مهم روز حقوق کیفری ایران بشمار می رود. در این پژوهش به روش تحلیلی _ توصیفی نگارنده با استناد به برخی از آراء صادره از دادگاه های اقتصادی ضمن شناسایی و بررسی جرایم اقتصادی و اصول کاربردی دادرسی عادلانه در محاکم اقتصادی قصد دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که آیا شیوه کنونی رسیدگی به جرایم اقتصادی با اصول حاکم بر دادرسی عادلانه سازگار است؟ هرچند موافقت با استیجازه اقتصادی منوط به عادلانه بودن دادرسی شده است اما بررسی برخی از آراء صادره از این دادگاه ها حکایت از تشریفات خاص و بعضا برخورد قاطع و شدید با متهمین اقتصادی داشته و فرآیند دادرسی به صورت فوری و غالب آراء صادره از این محاکم نیز قطعی بوده است. از این رو، داده ها حکایت از تحدید اصول دادرسی عادلانه در پاره ای از موارد در رسیدگی های اقتصادی دارد. با این وجود مقنن ایرانی تا کنون اقدامی در جهت وضع قوانین متناسب با دادرسی اقتصادی ننموده است، لذا وضع قوانین کارآمد و منطبق با معیارهای عادلانه پیشنهاد می گردد.
ساختار و فهرست رساله
چکیده
کلیات تحقیق
۲– بیان مسیله
۳– اهمیت و ضرورت تحقیق
۴– پیشینه تحقیق
۵– سوالات تحقیق
۶– فرضیه های تحقیق
۷– اهداف تحقیق
۸– روش تحقیق
۹– ساختار تحقیق
فصل اول مفهوم شناسی جرایم اقتصادی و تفکیک آن با جرایم مشابه
مبحث اول: مفهوم شناسی جرم اقتصادی
گفتار اول: مفهوم جرم اقتصادی
گفتار دوم: مجرم اقتصادی
گفتار سوم: جایگاه جرم اقتصادی
بند اول: چند وجهی بودن موضوع جرم
بند دوم: مشارکتی بودن
بند سوم: عدم محدودیت سرزمینی
بند چهارم: وسیع بودن آثار جرایم اقتصادی
بند پنجم: پیچیدگی جرایم اقتصادی
گفتار چهارم: رویکرد جرم اقتصادی
بند اول: بستر ارتکاب جرم
بند دوم: انگیزه مرتکب
بند سوم: آثار جرم
مبحث دوم: مقایسه جرایم اقتصادی با جرایم مشابه
گفتار اول: جرایم اقتصادی در مقایسه با جرایم ذاتا مالی
بند اول: تفاوت در موضوع
بند دوم: توسل به سیاست های کیفری سخت گیرانه
بند سوم: بازتاب حقوق عرفی در جرایم اقتصادی
گفتار دوم: جرایم اقتصادی در مقایسه با جرایم سازمان یافته
گفتار سوم: جرم اقتصادی در مقایسه با جرایم یقه سفیدی
گفتار چهارم: جرایم اقتصادی در مقایسه با فساد در بخش اقتصاد ۵۰ گفتار پنجم: جرایم اقتصادی در مقایسه با جرایم حوزه تجارت
فصل دوم مصداق شناسی و مقررات حاکم بر جرایم اقتصادی از منظر کنواسیون مریدا
مبحث اول: مصادیق جرایم اقتصادی
گفتار اول: انعکاس جرایم اقتصادی در اسناد بین المللی
بند اول: رشاء
بند دوم: اختلاس
بند سوم: تصرف غیرقانونی در اموال دولتی
بند چهارم: اخاذی
بند پنجم : رانت جویی
بند ششم: سوء استفاده از معاملات دولتی (تدلیس)
بند هفتم: تبانی در معاملات دولتی
بند هشتم: اعمال نفوذ
بند نهم: اخذ پورسانت در معاملات خارجی
بند دهم: افزایش غیرقابل توجیه ثروت
گفتار دوم: اخلال در نظام اقتصادی کلان
بند اول: جرایم علیه اسناد و اوراق بهادار دولتی
بند دوم: جرایم مالیاتی
بند سوم: جرایم مرتبط با بورس اوراق بهادار
بند چهارم: فعالیت شرکت های هرمی
بند پنجم: پولشویی
بند ششم: قاچاق کالا
مبحث دوم: مقررات حاکم بر رسیدگی به جرایم اقتصادی
گفتار اول: مقررات ناظر بر دادرسی اقتصادی
گفتار دوم: مطالعه و بررسی قانون اخلال گران نظام اقتصادی مصوب ۱۳۶۹، استیجازه اقتصادی مورخ ۲۰/۵/۱۳۹۷،تمدید استیجازه مورخ ۲/۶/۱۳۹۹:
بند اول: مطالعه قانون اخلال گران اقتصادی مصوب سال ۱۳۶۹
بند دوم: مطالعه استیجازه تشکیل دادگاههای اقتصادی مصوب ۲۰/۵/۱۳۹۷
بند سوم: تمدید استیجازه مورخ ۲/۶/۱۳۹۹
فصل سوم ادله اثبات دعوی اقتصادی و نقش متولیان در جمع آوری ادله
مبحث اول: قانونی بودن تحصیل دلیل
گفتار اول: انعکاس قانونی بودن تحصیل دلیل در رسیدگی های کیفری
بند اول: اصل قانونی بودن تحصیل دلیل
بند دوم: اصل آزاد بودن تحصیل دلیل
گفتار دوم: انعکاس قانونی بودن تحصیل دلیل در رسیدگی های اقتصادی
بند اول: دام گستری در مقررات کیفری
بند دوم: دام گستری در جرایم اقتصادی
مبحث دوم: نقش متولیان کشف در عادلانه ساختن دادرسی اقتصادی
گفتار اول: نقش مخبران در فرآیند دادرسی عادلانه
بند اول: نقش مخبر در کشف جرم
بند دوم: نقش مخبر در مرحله دادرسی
بند سوم: نقش مخبر با اطاله دادرسی
گفتار دوم: نقش مخبران در دادرسی جرایم اقتصادی
بند اول: از باب رعایت حقوق متهم
بند دوم: هزینههای سنگین استفاده از مخبر
بند سوم: از بین رفتن ادله
بند چهارم: تعارض با اصل مشروعیت تحصیل دلیل
بند پنجم: تعارض با اعتبار و شان مجریان عدالت کیفری
بند ششم: تعارض با اصل قطعیت مجازات ها
بند هفتم: تعارض با هدف بازدارندگی مجازات ها
گفتار سوم: نقش شهود در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
مبحث سوم: اولویت بخشیدن اماره مجرمیت در مقابل اصل برایت
گفتار اول: انعکاس اولویت اماره مجرمیت بر اصل برایت در رسیدگی های کیفری
گفتار دوم: انعکاس اولویت اماره مجرمیت بر اصل برایت در رسیدگی اقتصادی
فصل چهارم جلوه های کاربردی دادرسی عادلانه اقتصادی
مبحث اول: جلوههای عام کاربردی دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار اول: اصل قانونی بودن دادرسی عادلانه در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
بند اول: انعکاس اصل قانونی بودن در رسیدگی های کیفری
بند دوم: انعکاس اصل قانونی بودن در رسیدگی های اقتصادی
گفتار دوم: اصل استقلال دستگاه قضایی در دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار سوم: اصل برایت در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار چهارم: اصل منع محاکمه مضاعف در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
بند اول: انعکاس اصل منع محاکمه مضاعف در رسیدگی های کیفری
بند دوم: انعکاس اصل منع محاکمه و مجازات دوباره در جرایم اقتصادی
گفتار پنجم: اصل تناسب و فردی بودن در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
مبحث دوم: جلوه های شکلی کاربردی در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار اول: اصل تساوی سلاح ها در دادرسی عادلانه اقتصادی
بند اول: انعکاس اصل تساوی سلاح ها در عموم جرایم
بند دوم: انعکاس اصل تساوی سلاح ها در جرایم اقتصادی
گفتار دوم: اصل علنی بودن دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار سوم : اصل منع دادرسی شتاب زده در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
بند اول: انعکاس اصل سرعت در عموم رسیدگی های کیفری
بند دوم: انعکاس اصل سرعت در رسیدگی به جرایم اقتصادی
گفتار چهارم: حق بر دسترسی آزاد به وکیل دادگستری در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
بند اول: انعکاس حق بر دسترسی به وکیل دادگستری در عموم رسیدگی های کیفری
بند دوم: انعکاس حق دسترسی آزاد به وکیل دادگستری در رسیدگی جرایم اقتصادی
گفتار پنجم: حق بر منع محاکمه غیابی در دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار ششم: حق بر تجدید نظر خواهی در فرآیند دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار هفتم: حق بر فرجام خواهی در دادرسی عادلانه اقتصادی
گفتار هشتم: حق بر اعاده دادرسی در فرآیند دادرسی عالادنه اقتصادی
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها
الف) نتیجه گیری
ب) پیشنهادها
ضمایم
فهرست منابع
Abstract
کلیدواژه ها
- جرایم اقتصادی
- دادرسی عادلانه