رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاک

عنوان	رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاک
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	معصومه عزیزی
استاد راهنما	جواد کاشانی
استاد مشاور	ولی رستمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاک عنوان پایان نامه ای است که توسط معصومه عزیزی، با راهنمایی جواد کاشانی و با مشاوره ولی رستمی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

رسیدگی عادلانه به عنوان مفهومی که در نیمه دوم قرن بیستم در مباحث حقوق بشری ظاهر شد، در کلیه نظام های حقوقی مورد توجه بوده است. تغییر و تحول همه جانبه بشری و روابط حاکم بر آن ها در اثر توجه به موازین حقوق بشر در رسیدگی در سده های اخیر و تاکید بر حق رسیدگی عادلانه در اسناد و موازین بین المللی و منطقه ای حقوق بشر، با این هدف که فرآیند رسیدگی به کشف حقیقت و اجرای عدالت بینجامد مورد توجه و تاکید مجدد قرار گرفته و اصول و تضمینات آن در انواع رسیدگی مطرح و تبیین گردیده است. این امکان برای مراجعه اشخاص وجود دارد که مسایل و اختلافات خود در مسایل ثبت اسناد و املاک را در همان مراحل اولیه در حوزه های ثبتی بدون آن که نیاز به کنترل و نظارت قضایی از سوی دادگاه بر اداره باشد رفع و رجوع کنند. با بررسی روند رسیدگی مراجع اداری ثبت اسناد و املاک که از ویژگی هایی مانند عدم تشریفات رسیدگی و تخصص برخوردارند به این مهم دست می یابیم که رسیدگی عادلانه تنها در برخی موارد در غالب قوانین و مقررات مورد توجه مراجع مذکور قرار گرفته است. و می توان به نارسایی هایی چون محدودیت های حق دادخواهی در هیات نظارت و شورای عالی ثبت، عدم استقلال و بی طرفی کامل، ضعف حق رسیدگی حضوری، نابرابری در استفاده از امکانات دفاعی و ... در مراجع اداری ثبت اسناد و املاک اشاره کرد. و در نتیجه راهکارهایی را مورد بررسی قرار داد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست اجمالی مطالبمقدمه ۱بخش اول: مبانی و مفاهیمگفتار اول: مفهوم، پیشینه و قلمرو رسیدگی عادلانه ۵گفتار دوم: تبیین معیارها واصول رسیدگی عادلانه ۱۵بخش دوم: فرآیند رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاکگفتار اول: اداره ثبت (صلاحیت واحد اجرای ثبت در صدور اجراییه ثبتی) ۴۳گفتار دوم: هیات نظارت ۵۸گفتار سوم: شورای عالی ثبت ۷۱گفتار چهارم: هیات حل اختلاف ثبتی موضوع مواد۱۴۷ و۱۴۸ اصلاحی قانون ثبت ( قانون اصلاح مواد یک و دو و سه و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک) ۷۶گفتار پنجم: هیات حل اختلافثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۱/۶/۱۳۸۳ ۸۹گفتار ششم: صلاحیت اداره ثبت در رسیدگی به افراز املاک مشاع ۹۳گفتار هفتم: هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند مصوب۱۷/۲/۱۳۷۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام ۹۸بخش سوم: تبیین رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاکگفتار اول: تضمینات مربوط به مرجع رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۰۴گفتار دوم: تضمینات مربوط به حق دفاع در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۱۴گفتار سوم: تضمینات مربوط به فرآیند رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۲۸نتیجه گیری ۱۳۸کتابنامه ۱۴۳ فهرست تفصیلی مطالب مقدمه ۱بخش اول: مبانی و مفاهیمگفتار اول: مفهوم، پیشینه و قلمرو رسیدگی عادلانه ۵بند اول: مفهوم رسیدگی عادلانه ۵الف) دادخواهی ۵ب) رسیدگی آغاز شده ۶اول: مفهوم رسیدگی ۸۱– دادرسی ۸۲– رسیدگی ۸دوم: مفهوم عادلانه ۹۱– عدالت ۹۲– انصاف ۱۰پ) رسیدگی عادلانه ۱۱بند دوم: پیشینه ی رسیدگی عادلانه ۱۱بند سوم : قلمرو رسیدگی عادلانه ۱۴گفتار دوم: تبیین معیارها واصول رسیدگی عادلانه ۱۵بند اول: تضمینات مربوط به مرجع رسیدگی ۱۶الف) حق دادخواهی (حق دسترسی مساوی به دادگاه) ۱۶ب) قانونی و صالح بودن دادگاه ۱۸اول: قانونی بودن دادگاه ۱۸دوم: صالح بودن دادگاه ۲۰پ) استقلال و بیطرفی مرجع رسیدگی ۲۰اول: استقلال ۲۰دوم: بیطرفی ۲۲بند دوم: تضمینات مربوط به حق دفاع ۲۳الف) اصل رعایت عدالت بین طرفین دعوا ۲۴ب) حق رسیدگی حضوری ۲۶پ) اصل رعایت حق دفاع ۲۶ت) حق برخورداری از تسهیلات و مهلت کافی دفاع ۲۸ث) حق انتخاب وکیل ۲۹ج) حق تجدید نظر خواهی ۳۱بند سوم: تضمینات مربوط به فرآیند رسیدگی ۳۴الف) حق رسیدگی علنی ۳۴ب) حق رسیدگی در مهلت معقول ۳۷پ)لزوم مستند و مستدل بودن رای دادگاه ۳۹ت) حق جبران خسارت برای عدم اجرای عدالت ۴۰بخش دوم: فرآیند رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاکگفتار اول: اداره ثبت (صلاحیت واحد اجرای ثبت در صدور اجراییه ثبتی) ۴۳بند اول: تعاریف اصطلاحی ۴۳بند دوم: اجراییه ثبتی ۴۴بند سوم: اجرای ثبت یا اداره ثبت ۴۵الف) موارد صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۴۵ب) روش صدور اجراییه اسناد رسمی لازم الاجرا از طریق ادارات ثبت (مثل قبوض اقساطی) ۴۷بند چهارم: مراحل اجرای اسناد رسمی ۴۸الف) ابلاغ اجراییه ۴۸ب) ترتیب اجراء ۴۹اول: ترتیب اجراء اسناد بدون وثیقه ۴۹۱– تامین موضوع اجراییه ۵۰۲– اجراییه بر تسلیم مال منقول ۵۰۳– مال کلی در ذمه ۵۰۴– تسلیم مال غیر منقول ۵۰۵– انجام تعهد به وسیله ی متعهدله ۵۱۶– وجه التزام ۵۱۷– رسیدگی به مدارک بدهکار ۵۱۸– بازداشت اموال بدهکار (منقول و غیر منقول) ۵۱۸–۱ بازداشت اموال نزد شخص ثالث ۵۲۸–۲– مستثنیات دین ۵۳۸–۳– آثار بازداشت اموال ۵۳دوم: ترتیب اجراء اسناد دارای وثیقه ۵۴پ) مزایده ۵۵ت) ختم عملیات اجرایی ۵۵ث) شکایت از عملیات اجرایی و طرز رسیدگی به شکایات ۵۶بند چهارم: نمونه رای در اعتراض به نظریه رییس ثبت در رسیدگی به اعتراض از عملیات اجرایی ۵۷گفتار دوم: هیات نظارت ۵۸بند اول: تعاریف اصطلاحی ۵۸بند دوم: ترکیب و تشکیلات هیات نظارت ۶۰بند سوم: حدود صلاحیت و آیین رسیدگی هیات نظارت ۶۰الف) تصمیماتی که قابل شکایت نزد شورای عالی ثبت است ۶۰ب) تصمیماتی که قابل شکایت نزد شورای عالی ثبت نیست ۶۴بند چهارم: کیفیت آراء هیات نظارت ۷۰گفتار سوم: شورای عالی ثبت ۷۱بند اول: ترکیب و تشکیلات شورای عالی ثبت ۷۱بند دوم: حدود صلاحیت و اختیارات شورای عالی ثبت ۷۱بند سوم: آیین رسیدگی و صدور رای ۷۳بند چهارم: اجرا و تاثیر آراء شورا ۷۴بند پنجم: نمونه ای از رای هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۷۵گفتار چهارم: هیات حل اختلاف ثبتی موضوع مواد۱۴۷ و۱۴۸ اصلاحی قانون ثبت ( قانون اصلاح مواد یک و دو و سه و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک) ۷۶بند اول: ترکیب و تشکیلات هیات حل اختلاف ۷۷بند دوم: حدود صلاحیت و اختیارات هیات حل اختلاف ۷۹بند سوم: نحوه صدور، ابلاغ و اجرای رای هیات حل اختلاف ۸۴بند چهارم: ابلاغ رای و اعتراض به آراء هیات حل اختلاف ۸۶بند پنجم : نمونه رای هیات حل اختلاف ۸۸گفتار پنجم: هیات حل اختلافثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۱/۶/۱۳۸۳ ۸۹بند اول: ترکیب و تشکیلات هیات حل اختلاف ۹۰بند دوم : حدود صلاحیت و آیین رسیدگی هیات حل اختلاف ۹۱بند سوم: نحوه ابلاغ آرا و تصمیمات هیات حل اختلاف ۹۲بند چهارم: نمونه رای هیات حل اختلاف ۹۳گفتار ششم: صلاحیت اداره ثبت در رسیدگی به افراز املاک مشاع ۹۳بند اول: شرایط افراز املاک در واحدهای ثبتی ۹۴بند دوم: مراحل رسیدگی به درخواست افراز در اداره ثبت و مسایل آن ۹۵بند سوم: قابلیت اعتراض به تصمیم واحد ثبتی ۹۸گفتار هفتم: هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند مصوب۱۷/۲/۱۳۷۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام ۹۸بند اول: ترکیب و تشکیلات هیات حل اختلاف ۹۹بند دوم: حدود صلاحیت و اختیارات هیات حل اختلاف ۱۰۰بند سوم: آیین رسیدگی و صدور رای ۱۰۱بند چهارم: اجرای آراء هیات حل اختلاف ۱۰۲بخش سوم: تبیین رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاکگفتار اول: تضمینات مربوط به مرجع رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۰۴بند اول: حق دادخواهی ۱۰۴الف)صلاحیت اداره ثبت (صلاحیت واحد اجرای ثبت در صدور اجراییه ثبتی) ۱۰۴ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۰۴اول: هیات نظارت ۱۰۴دوم: شورای عالی ثبت ۱۰۵پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع مواد۱۴۷ و۱۴۸ اصلاحی قانون ثبت ( قانون اصلاح مواد یک و دو و سه و حذف موادی از قانون ثبت اسناد و املاک ۱۰۵ت) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ۱۰۷ث)صلاحیت اداره ثبت در رسیدگی به افراز املاک مشاع ۱۰۷ج) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند مصوب۱۷/۲/۱۳۷۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام ۱۰۷بند دوم: قانونی بودن و صالح بودن ۱۰۷الف)صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۰۸ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۰۸اول: هیات نظارت ۱۰۸دوم: شورای عالی ثبت ۱۰۸پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۰۸ت) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۰۹ث) اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۰۹ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل از بین رفته اند ۱۰۹بند دوم: استقلال و بیطرفی مرجع رسیدگی ۱۱۰الف)صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۱۰اول: استقلال ۱۱۰ دوم: بیطرفی ۱۱۰ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۱۰اول: استقلال ۱۱۰دوم: بی طرفی ۱۱۱پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۱۱اول:استقلال ۱۱۱دوم: بی طرفی ۱۱۲ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۱۲اول: استقلال ۱۱۲دوم: بیطرفی ۱۱۳ث) صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۱۳اول: استقلال ۱۱۳دوم: بیطرفی ۱۱۳ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آن ها در اثر جنگ و حوادث غیرمترقبه ای مانند زلزله از بین رفته اند ۱۱۳اول: استقلال ۱۱۳دوم: بیطرفی ۱۱۴گفتار دوم: تضمینات مربوط به حق دفاع در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۱۴بند اول: اصل رعایت عدالت بین طرفین دعوا ۱۱۴الف)صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی و عملیات اجرایی ۱۱۴ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۱۴پ)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۱۵ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۱۶ث)صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۱۶ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آن ها در اثر جنگ و حوادث غیرمترقبه ای مانند زلزله از بین رفته اند ۱۱۷بند دوم: حق رسیدگی حضوری ۱۱۷الف) صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۱۷ب)هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۱۷پ)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۱۸ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۱۸ث) صلاحیتاداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۱۹ج) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۱۹بند سوم: اصل رعایت حق دفاع ۱۱۹الف) صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۱۹ب(هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۲۰پ)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۲۰ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۲۰ث) صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۲۱ج) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۲۱بند چهارم: حق برخورداری از تسهیلات و مهلت کافی دفاع ۱۲۲الف) صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۲۲ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۲۲پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۲۳ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۲۳ث) صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۲۳ج) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۲۴بند پنجم: حق انتخاب وکیل در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۲۴بند ششم: حق تجدید نظرخواهی ۱۲۴الف) صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۲۴ب) هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۲۴پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۲۵ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۲۶ث) صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۲۶ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۲۶چ) تجدید نظر از آرای مراجع ثبت اسناد و املاک در دیوان عدالت اداری ۱۲۶گفتار سوم: تضمینات مربوط به فرآیند رسیدگی در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۲۸بند اول: حق رسیدگی علنی در مراجع ثبت اسناد و املاک ۱۲۸بند دوم: حق رسیدگی در مهلت معقول ۱۲۸الف)صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۲۹ب)هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۲۹پ) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۳۱ت) هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۳۲ث)صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۳۳ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۳۴بند سوم: لزوم مستند و مستدل بودن رای داگاه ۱۳۵الف)صلاحیت اداره ثبت در صدور اجراییه ثبتی ۱۳۵ب)هیات نظارت و شورای عالی ثبت ۱۳۵پ)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

و

اصلاحی قانون ثبت ۱۳۶ت)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع بند (۲) ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۳۶ث)صلاحیت اداره ثبت در افراز املاک مشاع ۱۳۷ج)هیات حل اختلاف ثبتی موضوع ماده

قانون نحوه صدور اسناد مالکیت املاکی که اسناد ثبتی آنها دراثر جنگ یا حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و آتش سوزی از بین رفته اند ۱۳۷بند چهارم: حق جبران خسارت برای عدم اجرای عدالت در مراجع ثبت اسناد و املاک

نتیجه گیری ۱۳۹کتابنامه ۱۴۳

کلیدواژه ها

• بررسی
• نظام حقوقی
• خدمات حقوقی
• دادخواهی
• دلیل و مدرک(قانونی)
• عدالت اجتماعی
• ثبت اسناد
• سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
• رسیدگی عادلانه در مراجع ثبت اسناد و املاک