رویه قضایی از منبع فرعی تا منبع اصلی حقوق بین الملل

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
رویه قضایی از منبع فرعی تا منبع اصلی حقوق بین الملل
عنوانرویه قضایی از منبع فرعی تا منبع اصلی حقوق بین الملل
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوامیرارسلان رسول پور
استاد راهنمامحمدرضا ضیایی بیگدلی، سیدقاسم زمانی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۰
دانشگاهدانشگاه علامه طباطبایی


رویه قضایی از منبع فرعی تا منبع اصلی حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط امیرارسلان رسول پور، با راهنمایی محمدرضا ضیایی بیگدلی و سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

حقوق بین الملل نظامی است برخاسته از قواعد، اصول و هنجاری هایی که شالوده حیات حقوقی آن را تشکیل می دهد. در این میان، ویژگی های ساختاری روابط بین المللی که مبتنی بر برابری حاکمیت دولت هاست، متفاوت از خصوصیات نظام های حقوقی داخلی و فراملی است. یکی از موارد بنیادین در شناخت نظام بین المللی، توجه ویژه به ساختار نظام مزبور است که فقدان اقتدارات عالیه در آن، نمود بارزی یافته و موثرترین عامل در مطالعه نظم حقوقی بین المللی است. از این جهت، توجه به منابع سازنده حقوق بین الملل در پرتو این خصوصیات از اهمیت بسزایی برخوردار است. رویه قضایی بین المللی که انعکاسی از رضایت دولت ها در قبال حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی به شمار می آید، شایسته توجه بیش از پیش به این منبع ثانویه حقوق بین الملل می باشد. از این رو، نگارنده بر این عقیده است که همگام با تحولات ایستا و پویای جامعه بین المللی، رویه قضایی نیز از مرتبه خود به عنوان منبع ثانویه و فرعی حقوق در حال تحول و حرکت به سوی تبدیل شدن به منبعی هم شان منابع اصلی و اولیه حقوق بین الملل و هم ردیف با معاهدات، عرف و اصول کلی حقوقی بین المللی است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ز

مقدمه ح

بخش اول: درآمدی کلی بر منابع حقوق بین الملل ۱

فصل اول: منابع مذکور در ماده

اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۴

گفتار اول: منابع اصلی یا اولیه به زعم اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۶

بند اول: معاهدات بین المللی ۷

الف) معاهدات بین المللی عام یا قانون ساز ۸

ب) معاهدات بین المللی خاص یا قراردادی ۹

بند دوم: عرف بین المللی ۱۰

الف) عرف های عام یا جهانی: ۱۳

ب) عرف های خاص یا منطقه ای: ۱۳

بند سوم: اصول کلی حقوقی ۱۴

گفتار دوم: منابع یا ابزارهای فرعی به زعم اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۱۵

بند اول: تصمیمات قضایی ۱۵

بند دوم: دکترین یا نظرات دانشمندان حقوق بین الملل ۱۶

فصل دوم: منابع ذکر نشده در اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۱۸

گفتار اول: منابع مورد اتفاق نظر ۱۸

بند اول: قواعد آمره ۱۹

بند دوم: تعهدات عام الشمول ۲۰

گفتار دوم: منابع مورد اختلاف نظر ۲۱

بند اول: قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد ۲۲

بند دوم: اعمال یکجانبه تابعان حقوق بین الملل ۲۳

جمع بندی مطالب ۲۴

بخش دوم: ابزارهای حل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی ۲۵

مقدمه ۲۵

فصل اول: مراجع حل اختلاف نظام حقوق بین الملل ۲۶

گفتار اول: مراجع داوری ۲۷

بند اول: مفهوم و تاریخچه داوری بین المللی ۲۸

الف) مفهوم داوری ۲۸

ب) تاریخچه داوری بین المللی ۲۸

بند دوم: برخی از مراجع داوری بین المللی ۳۱

الف) دیوان دایمی داوری بین المللی ۳۱

ب) دیوان داوری دعاوی ایران – ایالات متحده ۳۳

ج) داوری در دعاوی تجاری بین المللی ۳۴

گفتار دوم: مراجع قضایی ۳۵

بند اول: مفهوم و تاریخچه قضاوت بین المللی و مقایسه آن با داوری ۳۵

الف) مفهوم قضاوت بین المللی ۳۵

ب) تاریخچه قضاوت بین المللی ۳۶

ج) مقایسه قضاوت بین المللی با داوری بین المللی ۳۷

بند دوم: برخی از مراجع قضایی بین المللی ۳۸

الف) دیوان دایمی دادگستری بین المللی ۳۹

ب) دیوان بین المللی دادگستری ۴۰

ج) دادگاه کیفری بین المللی برای یوگوسلاوی سابق ۴۰

د) دادگاه کیفری بین المللی برای رواندا ۴۲

ه) دیوان بین المللی حقوق دریاها ۴۳

و) دیوان بین المللی کیفری ۴۶

فصل دوم: تصمیمات مراجع حل اختلاف بین المللی ۴۹

گفتار اول: تصمیمات غیر ترافعی: ۵۰

بند اول: تصمیمات غیر ترافعی داوری ۵۱

بند دوم: تصمیمات غیر ترافعی قضایی ۵۱

گفتار دوم: تصمیمات ترافعی ۵۲

بند اول: تصمیمات ترافعی داوری: ۵۳

بند دوم: تصمیمات ترافعی قضایی: ۵۴

الف) مقدمه ۵۵

ب) حکم ۵۶

جمع بندی مطالب ۵۷

بخش سوم: جایگاه آراء قضایی بین المللی در میان منابع حقوق بین الملل با تاکید بر آراء دیوان بین المللی دادگستری ۵۸

مقدمه ۵۸

فصل اول: موقعیت آراء قضایی در اسناد بین المللی مربوط به دیوان بین المللی دادگستری ۵۹

گفتار اول: وضعیت عمومی دیوان بین المللی دادگستری و ارتباط کلی آن با ملل متحد ۵۹

بند اول: سازمان ملل متحد در یک نگاه کلی ۶۰

الف) نحوه تشکیل سازمان ملل ۶۰

ب) اهداف و اصول سازمان ملل ۶۱

ج) ارکان سازمان ملل ۶۱

بند دوم: وضعیت عمومی دیوان بین المللی دادگستری: دادگاه جهانی ۶۲

بند سوم: ارتباط کلی دیوان بین المللی دادگستری با ملل متحد ۶۳

گفتار دوم: ارتباط متقابل اسناد موسس سازمان ملل متحد و دیوان بین المللی دادگستری و وضعیت آراء قضایی در آنها ۶۴

بند اول: رابطه اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری با منشور ملل متحد ۶۵

بند دوم: جایگاه آراء قضایی در اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری و منشور ملل متحد ۶۶

الف) ماده

اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۶۶

ب) سلسله مراتب میان منابع حقوق بین الملل ۶۷

ب) وضعیت آراء قضایی در سلسله مراتب میان منابع حقوق بین الملل ۶۸

ج) ماده

اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری ۶۹

فصل دوم: جایگاه عملی یا واقعی تصمیمات قضایی و پتانسیل ارتقاء جایگاه آن با تاکید بر آراء قضایی ۶۹

گفتار اول: جایگاه عملی یا واقعی تصمیمات قضایی ۷۰

بند اول: نقش تصمیمات قضایی و اثر آن بر سایر منابع حقوق بین الملل ۷۲

الف) نقش و اثر تصمیمات قضایی بر معاهدات ۷۲

ب) نقش و اثر تصمیمات قضایی بر عرف ۷۳

ج) نفوذ تصمیمات قضایی در دکترین ۷۴

بند دوم: تقنین قضایی توسط قضات دیوان بین المللی دادگستری ۷۵

گفتار دوم: پتانسیل ارتقاء جایگاه تصمیمات قضایی دیوان بین المللی دادگستری ۷۷

بند اول: شباهت نظام حقوق بین الملل با نظام کامن لو ۷۷

بند دوم: ماده

منشور ملل متحد و میزان التزام به آن ۷۸

الف) قطعنامه اتحاد برای صلح ۸۰

ب) مداخله بشر دوستانه؛ تحول حقوق بشر یا تضییق مصادیق بندهای

و

ماده

منشور ۸۲

ج) مفهوم و نحوه وتوی یک مصوبه از سوی اعضای دایم شوای امنیت ۸۴

جمع بندی مطالب ۸۸

بخش چهارم: تعدادی از آراء دیوان بین لمللی دادگستری و قاعده سازی در حقوق بین الملل ۸۹

فصل اول: نمونه هایی از آراء، که دیوان در آنها به صورت صریح یا ضمنی قاعده انگاری نموده ۸۹

گفتار اول: نظریه مشورتی دیوان در خصوص خسارات وارده به کارکنان سازمان ملل متحد در حین خدمت مورخ

آوریل ۱۹۴۹ ۸۹

گفتار دوم: رای دیوان در خصوص قضیه بارسلونا تراکشن مورخ

فوریه ۱۹۷۰ ۹۳

گفتار سوم: قضیه مربوط به فعالیت های نظامی و شبه نظامی در نیکاراگویه و علیه آن بین نیکاراگویه و ایالات متحده آمریکا مورخ

ژوین ۱۹۸۶ ۹۹

فصل دوم: برخورد دیوان و دولتها با آراء قضایی به مانند یک منبع اصلی در پرتو تعدادی از آراء دیوان ۱۰۴

گفتار اول: برخورد دیوان با آراء سابق خود به مثابه یک منبع اصلی ۱۰۴

قضیه مربوط به تحدید حدود دریایی در منطقه میان جان ماین و گرینلند و قضیه تحدید حدود دریایی و مسایل سرزمینی بین قطر و بحرین ۱۰۴

گفتار دوم: برخورد دولتها با آراء دیوان و اهمیت این آراء از منظر این تابعان اصلی حقوق بین الملل ۱۰۷

نظریه مشورتی دیوان در رابطه با آثار حقوقی ساخت دیوار حایل در سرزمین های اشغالی فلسطین و نظریه مشورتی دیوان در رابطه با تطابق اعلامیه یکجانبه استقلال با حقوق بین الملل در خصوص کوزوو ۱۰۷

جمع بندی مطالب ۱۰۹

سخن پایانی ۱۱۰

منابع و مآخذ ۱۱۳

ABSTRACT ۱۲۰

کلیدواژه ها

  • رویه قضایی
  • حقوق بین المللی
  • نظام حقوقی
  • اختلاف (تعارض)
  • منابع
  • دیوان بین المللی دادگستری
  • حکم قضایی
  • رویه قضایی