رویکرد اصل تناسب ترتیبی به نظام رتبه بندی مجازاتها در حقوق کیفری ایران

عنوان	رویکرد اصل تناسب ترتیبی به نظام رتبه بندی مجازاتها در حقوق کیفری ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	مهدی هوشیار
استاد راهنما	محمدجعفر حبیب زاده
استاد مشاور	محمد فرجیها
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه تربیت مدرس

رویکرد اصل تناسب ترتیبی به نظام رتبه بندی مجازاتها در حقوق کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی هوشیار، با راهنمایی محمدجعفر حبیب زاده و با مشاوره محمد فرجیها در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردید.

چکیده

اصل تناسب جرم و مجازات که مبتنی بر عدالت و انصاف است؛ بیانگر انسجام درونی و نظام مند بودن قوانین کیفری است. بر مبنای اصل تناسب ترتیبی– که شاخه ای از اصل کلی تناسب است– ، مجازات ها باید بر اساس شدت جرایم رتبه بندی شده باشند. عنایت به اصل مذکور، بستگی به رسالتی دارد که هر نظام کیفری در پی آن است. به طور کلی تیوری های تخصیص مجازات به دو دسته پیامدگرا و غیرپیامدگرا(استحقاقی) تقسیم می شوند. رسالت اصلی تیوری های پیامدگرا که اثر مجازات را نسبت به آینده مورد توجه قرار می دهند،بیشتر پیشگیری از وقوع جرم و تامین صیانت جامعه و شهروندان است. محور مطالعات تیوری های استحقاقی، مبتنی بر گذشته بوده و هدف اولی خود را مجازات جرم واقع شده قرار می دهند. به جهت این که هیچ یک از تیوری های مذکور به تنهایی نمی تواند مبنای منطقی برای نظام عدالت کیفری باشد؛ برای دستیابی به تمامی اهداف مجازات، یک تیوری دوگانه پیشنهاد شده است. در این پایان نامه، با تبیین تیوری های وضع و تخصیص مجازات، مقررات کیفری ایران را از منظر اصل تناسب ترتیبی و عناصر آن، بررسی کرده ایم. با مداقه در مقررات کیفری ایران مشاهده می شود که مقنن در رسالت خود از یک سیاست جنایی سنجیده بهره نگرفته و در تخصیص مجازات بر مجرمان، بیشتر از تیوری های پیامدگرا تبعیت کرده است. به جهت فقدان معیارهای شدت جرم و مجازات– که عناصر اصلی تناسب ترتیبی هستند– در مقررات داخلی، با ارایه معیارهای مقبول در اکثر تحقیقات، استنباط می شود که قانونگذار به طور نظام مند از شاخص های اصل تناسب ترتیبی استفاده نکرده و همین امر موجب ناهمگونی و عدم تناسب جرم و مجازات در مقررات کیفری شده است. جهت رفع ایرادات، لازم است فرایند تحقق اصل مذکور، به طور نظام مند طی شود و از این رو بازنگری کامل در این قانون ضروری می نماید.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: مقدمه، طرح تحقیق، کلیات مقدمه ۲پیشینه تحقیق ۸سوالات و فرضیات ۹ ۱–۱ واژه شناسی ۱۱۱–۱–۱ جرم ۱۱۱–۱–۲ مجازات ۱۷۱–۱–۳ تناسب ۱۸۱–۱–۳–۱ تناسب اصلی ۱۹۱–۱–۳–۲ تناسب ترتیبی ۲۱۱–۱–۳–۲–۱ اصل تناسب ترتیبی مثبت ۲۱۱–۱–۳–۲–۲ اصل تناسب ترتیبی منفی ۲۱فصل دوم: مبانی و تیوری های وضع و تخصیص مجازات ۲۴۲–۲ مبانی و تیوری های وضع مجازات ۲۴۲–۲–۱ تیوری پیامدگرا(فایده مندی) ۲۵۲–۲–۲ تیوری غیر پیامدگرا(سزادهی) ۲۷۲–۲–۳ تیوری هارت ۲۹۲–۲–۴ تیوری فایده مندی جدید ۳۱۲–۲–۵ تیوری سزادهی جدید(استحقاقی) ۳۲۲–۲–۵–۱ تیوری منافع و مضار ۳۳۲–۲–۵–۲ تیوری عاطفی و احساسی ۳۴۲–۲–۶ مبانی و تیوری های تخصیص مجازات ۳۵۲–۲–۶–۱ تیوری بازدارندگی ۳۶۲–۲–۶–۲ تیوری بازپروری ۳۹۲–۲–۶–۳ تیوری ناتوان سازی ۴۱۲–۲–۶–۴ تیوری جبران خسارت ۴۴۲–۲–۶–۵ تیوری عدالت استحقاقی ۴۶۲–۲–۶–۵–۱ مبانی تیوری عدالت استحقاقی ۴۷۲–۲–۶–۵–۱–۱ تیوری عمل ۴۷۲–۲–۶–۵–۱–۲ تیوری شخصیت ۴۸۲–۲–۶–۵–۲ اصول تیوری عدالت استحقاقی ۴۹۲–۲–۶–۵–۳ مسایل تیوری عدالت استحقاقی ۵۰۲–۲–۷ نتیجه گیری ۵۲فصل سوم: معیارهای اصل تناسب ترتیبی ۶۱۳–۱ برابری مجازات ۶۲۳–۱–۱ سابقه کیفری به عنوان عامل موثر در برابری یا عدم برابری مجازات ۶۳اول) بی تاثیر بودن سابقه کیفری ۶۴دوم) آموزش اخلاقی ۶۴سوم) خطرناکی مجرم ۶۴چهارم) ملاحظه فقدان سابقه کیفری به عنوان عامل مخففه مجازات ۶۶۳–۲ شدت جرایم ۶۸۳–۲–۱ تعریف شدت جرم ۶۹۳–۲–۲ روشهای ارزیابی شدت جرایم ۷۰۳–۲–۲–۲–۱ رتبه بندی طبقاتی ۷۲۳–۲–۲–۲–۲ برآورد بزرگی ۷۳۳–۲–۲–۲–۳ مقایسه دوگانه ۷۳۳–۲–۳ انواع اجماع در ارزیابی شدت جرایم ۷۴اول) اجماع مطلق و نسبی ۷۴دوم اجماع محلی و جهانی ۷۵سوم) اجماع درون فرهنگی و برون فرهنگی ۷۵چهارم) اجماع تاریخی ۷۷۳–۲–۴ همبستگی های ارزیابی شدت جرایم ۷۹اول) همبستگی های جمعیت شناختی ۷۹دوم) همبستگی های نگرشی ۸۲۳–۲–۵ مولفه های موثر در ارزیابی شدت جرایم ۸۵۳–۲–۵–۱ پیامدها ۸۵۳–۲–۵–۲ سرزنش پذیری ۸۶۳–۲–۵–۳ معیار زندگی متعارف ۸۸۳–۲–۵–۴ نقش افکار عمومی در ارزیابی شدت جرایم ۹۳۳–۲–۵–۵ نقش رسانه های گروهی در ارزیابی شدت جرایم ۹۷۳–۲–۵–۶ نقش سابقه کیفری در ارزیابی شدت جرایم ۱۰۱۳–۳ تفویض اختیار به قضات در تعیین مجازات ۱۰۳اول) دیدگاه طرفداران اصل تناسب مثبت ۱۰۳دوم) دیدگاه طرفداران اصل تناسب منفی ۱۰۵سوم) دیدگاه طرفداران معامله اتهام ۱۰۵۳–۴ جایگزینی و تبادل ۱۰۹اول) تبدیل قانونی مجازات ۱۱۱دوم) تبدیل قضایی مجازات ۱۱۲۳–۵ فاصله بندی ۱۱۳۳–۶ رتبه بندی شدت مجازات ۱۱۴فصل چهارم: وضعیت اصل تناسب ترتیبی در قانون مجازات اسلامی ۱۲۲۴ رتبه بندی جرم و مجازات در قانون مجازات اسلامی ۱۲۳۴–۱ عدم رعایت سلسله مراتب جرایم و مجازات ها در طبقات مختلف ۱۲۴۴–۲ عدم رعایت رتبه بندی جرایم و مجازات ها در یک طبقه ۱۳۱اول) عدم رعایت رتبه بندی در جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی ۱۳۲ دوم) عدم رعایت رتبه بندی در جرایم علیه اشخاص ۱۳۲سوم) عدم رعایت رتبه بندی در جرایم علیه اموال ۱۳۴۴–۳ عدم رعایت فاصله بندی جرایم و مجازات ها ۱۳۷اول) عدم رعایت فاصله بندی در جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی ۱۳۸دوم) عدم رعایت فاصله بندی در جرایم علیه اشخاص ۱۴۰سوم) عدم رعایت فاصله بندی در جرایم علیه اموال ۱۴۴نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۴۶فهرست مطالب ۱۵۴

کلیدواژه ها

• مجازات
• ایران
• رتبه بندی
• حقوق جزا
• جرم جزایی
• تناسب ترتیبی
• تناسب جرم و مجازات
• تناسب ترتیبی
• مراتب جرم
• مراتب مجازات.