رویکرد جرم‌شناسی فرهنگی به تغییر الگوی مصرف مواد مخدر در میان جوانان

رویکرد جرم‌شناسی فرهنگی به تغییر الگوی مصرف مواد مخدر در میان جوانان نام مقاله ای از محمد فرجیها و فرهاد اللّٰه‌وردی که در شماره هفتم (تابستان 1393) نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.

چکیده

بر اساس مطالعات و گزارش‌های رسمی، سن مصرف مواد مخدر با وجود صرف هزینه‌های فراوان برای کنترل آن، کاهش یافته است. این مقاله به دنبال آن است که از چشم‌انداز جرم‌شناسی فرهنگی این مسئله را بررسی کند. یکی از پیشنهادهای اصلی جرم‌شناسی فرهنگی برای اثربخشی برنامه‌های کنترل جرم، نفوذ به فرهنگ منحرفانه از رهگذر دستیابی به «فهم جرم‌شناسانه» است. جدی گرفتن این پیشنهاد، صورت‌بندی مسئلۀ جوانان و مصرف مواد مخدر را به کلی تغییر می‌دهد. بر اساس این صورت‌بندی جدید، گروهی از جوانان مصرف مواد مخدر را به عنوان امری عادی (بهنجار) می‌پذیرند. در پرتو فهم فرایند عادی شدن مصرف است که مسائلی چون کاهش سن و تغییر الگوی مصرف اساساً معنا می‌یابند و می‌توان برنامه‌های پیشگیرانۀ سنجیده در این زمینه اجرا کرد. این مقاله بر خلاف گفتمان پوزیتیویستی حاکم بر بسیاری از سیاست‌ها و برنامه‌های کنترل سوء مصرف مواد مخدر که بر فرا روایت‌هایی چون «انتخاب عقلانی» و «نظریۀ فرصت» مبتنی هستند، بر متغیر کیفیِ «عادی شدنِ» مصرف مواد مخدر تمرکز کرده، اولاً تأثیر این متغیر را در برساختن فرهنگ مصرف مواد مخدر نشان می‌دهد و ثانیاً این گزاره را تقویت می‌کند که غفلت از متغیر عادی شدن، اثربخشی برنامه‌های کنترل مصرف را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• مصرف مواد مخدر
• جوانان
• جرم‌شناسی فرهنگی
• عادی شدن مصرف مواد مخدر
• برنامه‌های کنترل مصرف