رویکرد حقوق کیفری کشورهای اسلامی در برخورد با جرم ربا
 | |
| عنوان | رویکرد حقوق کیفری کشورهای اسلامی در برخورد با جرم ربا |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | مریم عبدالملکی |
| استاد راهنما | روح اله اکرمی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
رویکرد حقوق کیفری کشورهای اسلامی در برخورد با جرم ربا عنوان پایان نامه ای است که توسط مریم عبدالملکی، با راهنمایی روح اله اکرمی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
ربا به دلیل آثار نامطلوبی که از گذشته تاکنون از لحاظ اقتصادی و اجتماعی برای جوامع بشری داشته است در اسلام و سایر ادیان مورد حرمت قرار گرفته است و این امر مورد توافق مشهور فقهای اسلامی می باشد. ولی آنچه مسلم است، وجه تمایز میان رویکرد حقوق کیفری ایران با سایرکشورهای اسلامی جهت مبارزه با ربا و مرتکبین آن می باشد و با وجود تبعیت قوانین جزایی کشورهایی همچون عراق، مصر، لبنان از فقه و شریعت اسلام، شاهد رویه های مختلفی از سوی قانونگذار این کشورها درنحوه تجریم و مجازات جرم ربا درمقایسه با ایران هستیم، چراکه اغلب بدون در نظر گرفتن شرع اسلام و متاثر از قوانین کشورهای غربی، برای جرم انگاری ربا نرخ سود مصوبی را مقرر نموده اند و فقط در صورت اخذ مازاد بر آن، مرتکبین ربا مورد تعقیب و مجازات قرار می گیرند و در تفاوت رویکرد حقوق کیفری این کشورها در خصوص جرم ربا باید اذعان داشت، موضع قانونگذار آنها برخلاف ایران، فقط شامل ربای قرضی می باشد و مانند ایران سایر مصادیق ربا همچون ربای معاملی را در بر نمی گیرد. در پژوهش حاضر به روش تحلیلی و توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و مراجعه به مقالات علمی و سایتهای اینترنتی ضمن مقایسه رویکرد حقوق کیفری ایران با سایر کشورهای اسلامی همچون عراق، مصر، لبنان ولیبی در برخورد با جرم ربا، تعاریف مختلف قانونگذار کشورهای اسلامی مورد تحلیل و مسیولیت کیفری مرتکبین ربا مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد با وجود اینکه شرع مقدس اسلام توسط آیات و روایات متعدد، صراحتا ربا را در تمامی مصادیق آن مورد تحریم قرار داده است، ولی سلیقه ای عمل نمودن کشورهای اسلامی (مورد تطبیق) در خصوص تجریم ربا در حقوق کیفری موضوعه موجب رواج ربا در این بلاد شده است، در نتیجه در این کشورها شاهد معضلاتی همچون فشار حداکثری برای نیازمندان به تسهیلات بدون بهره به دلیل تعیین نرخ سود مصوب هستیم.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
۱ تبیین موضوع
۲ اهمیت موضوع
۳ اهداف تحقیق
الف) اهداف نظری
ب) اهداف عملی
۴ سوالات تحقیق
الف) سوال اصلی
ب) سوالات فرعی
۵ فرضیات تحقیق
۶ روش تحقیق
۷ پیشینه تحقیق
۸ ساختار تحقیق
فصل اول کلیات
مبحث اول: مفهوم شناسی ربا
گفتار اول: مفهوم ربا
بند اول: مفهوم لغوی ربا
بند دوم: مفهوم اصطلاحی
الف– در فقه اسلامی
ب– در حقوق کیفری
۱ حقوق ایران
۲ حقوق سایر کشورهای اسلامی
گفتار دوم: ربای قرضی
گفتار سوم: ربای معاملی
مبحث دوم: پیشینه ربا
گفتار اول: در ایران
گفتار دوم: در سایر کشورهای اسلامی
مبحث سوم: منابع تحریم ربا در دین
گفتار اول: منابع ربا
بند اول: منابع ربا در ادیان گذشته
الف– آیین زرتشت
ب– آیین یهود
ج–آیین مسیحیت
بند دوم: منابع ربا در اسلام
الف– کتاب
ب سنت
ج– عقل
د اجماع ۵۰ گفتار دوم: مبانی تجریم ربا
بند اول: مبانی حقوقی تجریم ربا
الف– حقوق ایران
ب– حقوق سایر کشورهای اسلامی
بند دوم: اصول حاکم بر مبانی تجریم ربا
الف– اصل منع ضرر
ب– اصل اخلاق گرایی حقوقی
فصل دوم ارکان تشکیل دهنده جرم ربا
مبحث اول: رکن قانونی
گفتار اول: ربا در قانون اساسی
گفتار دوم: ربا در قانون مجازات
مبحث دوم: رکن مادی
گفتار اول: مرتکب
بند اول: خصوصیت مرتکب
بند دوم: خصوصیت قربانی
الف– وجود قرابت نسبی در قربانی
ب– وجود قرابت سببی در قربانی
ج– دین قربانی
گفتار دوم: رفتار مجرمانه
بند اول: انعقاد قرارداد
الف–لزوم قرارداد
ب– انواع قرارداد لازم برای تحقق ربا
بند دوم: تحقق توافق
الف–قالب توافق
ب– محتوای توافق
گفتارسوم: موضوع جرم
بند اول:ماهیت موضوع ربا
الف–پول و عملیات بانکی
ب– کالا
۱–منقول بودن
۲–مماثلت جنسی
۳– مکیل و موزون بودن
بند دوم: میزان موضوع ربا
بند سوم: بانکداری و ربا
الف–وجه تمایز بانکداری ربوی با اسلامی
ب–قوانین ناظر بر بانکداری بدون ربا
ج–عقود بانکی
۱–عقود بانکی مبتنی براوراق بهادار
۲–عقد قرض الحسنه
۳–عقود مبادله ای
۴–عقود مشارکتی
۵–سرمایه گذاری مستقیم
د–رابطه ریسک و ربا در بانکداری
۱– ریسک بازار
۲– ریسک اعتبارات
۳– ریسک نقدینگی
۴– ریسک عملیاتی
گفتار چهارم: نتیجه مجرمانه
مبحث سوم: رکن روانی
گفتار اول: سوءنیت عام
گفتار دوم: سوءنیت خاص
گفتار سوم: انگیزه
فصل سوم ضمانت اجراهای جرم ربا
مبحث اول: ضمانت اجراهای کیفری
گفتار اول: مجازات ربا
بند اول: مجازات اصلی
بند دوم: مجازات های تکمیلی و تبعی
الف– مجازات تکمیلی
ب– مجازات تبعی
گفتار دوم: عوامل تشدید مجازات
بند اول: تعدد جرم
بند دوم: تکرار جرم
بند سوم: عوامل شخصی
گفتار سوم: عوامل تخفیف مجازات
مبحث دوم: ضمانت اجراهای مدنی
گفتار اول: استرداد و ماهیت خسارات تاخیر تادیه
گفتاردوم: ضمان عین و مثل
نتیجه گیری
کلیدواژه ها
- جرم ربا
- ربا خواری
- حقوق کیفری کشورهای اسلامی
- فقه اسلامی