رویکرد وجدان‌محور در زمینۀ مسئولیت کیفری
رویکرد وجدان‌محور در زمینۀ مسئولیت کیفری نام مقاله ای از عادل ساریخانی و قاسم اسلامی نیا که در شماره دهم (زمستان 1394) نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.
چکیده
طلیعۀ حقوق جزای نوین به عنوان یک حقوق انسان‌مدار با ورود و جذب اصطلاح مسئولیت کیفری، اولین گام برای توجه به شخصیت مجرم بوده است. با وجود اهمیت بنیادین موضوع مسئولیت کیفری در قلمرو سیاست کیفری، رهاورد انسان‌شناسی دینی، جذب و تلفیق مسئولیت وجدانی در همۀ فرایندهای حقوق کیفری اعمّ از جرم‌انگاری، مسئولیت کیفری و اجرای مجازات‌هاست.
به نظر می‌رسد استفادۀ حداکثری از ظرفیت سیاست کیفری، با مبانی انسان‌شناسی دینی که مقتضی کرامت انسانی و لزوم شکوفایی استعداد مهم و حیاتی نظارت بر خویشتن (توسط نیرویی به نام وجدان) بدون عوامل بیرونی است، تعارض جدی دارد. این نوشتار با تعریف و توصیف وجدان و بیان اهمیت، کارکردها و لوازم شکوفایی مسئولیت وجدانی، لزوم تلفیق مسئولیت کیفری با مسئولیت وجدانی را با تأکید بر عناصری از نظام عقیدتی و اخلاقی اسلام اثبات نموده است.
کلیدواژه‌ها
- وجدان
- مسئولیت وجدانی
- انسان
- انسان‌شناسی
- مسئولیت کیفری