رژیم حقوقی مالی حاکم بر اموال زوجین در ایران با رویکرد تطبیقی به حقوق کبک

عنوان	رژیم حقوقی مالی حاکم بر اموال زوجین در ایران با رویکرد تطبیقی به حقوق کبک
رشته	حقوق
دانشجو	فاطمه زین الدینی
استاد راهنما	Jean–François gaudreault–desbiens
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	Université de Montreal

رژیم حقوقی مالی حاکم بر اموال زوجین در ایران با رویکرد تطبیقی به حقوق کبک عنوان رساله ای است که توسط فاطمه زین الدینی، با راهنمایی Jean–François gaudreault–desbiens در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری Université de Montreal دفاع گردید.

چکیده

خانواده واحد اساسی جامعه است و مبتنی بر ساختارهای اجتماعی ، حقوقی ، مذهبی و اقتصادی است. باتوجه به فرهنگ و جوامع و رفتارهای متفاوتی که با زنان و مردان اعمال می شود ، ورود به ازدواج ممکن است وضعیت اقتصادی زنان را بدتر کند. تقسیم کار بر اساس جنسیت در خانواده ، که بطور نامتناسبی زنان را مسیول امور داخلی خانه میداند و مسیولیت های مراقبت از کودکان ، باعث کاهش درآمد زنان و قطع تحصیلات و شغل آنها می شود. این امر باعث می شود که زنان نتوانند بعد از جدایی یا طلاق برای خود شغلی ایجاد کنند. بنابراین ، یک باور عمومی وجود دارد که اصول و قوانین حقوقی حاکم بر روابط زناشویی و حقوق مالکیت باید برای حمایت از شرایط اقتصادی زنان طراحی شود. برای ایجاد یک نظام مالی عادلانه بین همسران ، کنوانسیون رفع انواع تبعیض علیه زنان (CEDAW) یک رژیم مبتنی بر تساوی را انتخاب می کند که خواستار حقوق و مسیولیت های برابر برای زن و مرد ، در حین و بعد از ازدواج است. طبق نظر کنوانسیون،برابری در نظام مالکیت بین همسران حکم می کند که کلیه مزایا و معایب اقتصادی ناشی از ازدواج و انحلال آن به طور مساوی بر عهده هر دو طرف باشد. با این حال ،رویکرد رژیم های حقوقی در تشریح روش های مشارکت مالی و تقسیم وظایف و تعهدات خانواده میان همسران ، نفقه و تقسیم اموال پس از جدایی یا طلاق متفاوت است. برخی از رژیم های قانونی ، به دنبال CEDAW ، بر برابری رسمی تاکید می کنند و حقوق و مسیولیت های مشابهی را به هر دو طرف اعطا می کنند ، و مشارکت در اموال خانوادگی برای همسران ایجاد می کنند. گروهی از رژیم های حقوقی تفکیک املاک را به عنوان اصلی اساسی برای روابط اقتصادی زناشویی تعیین می کنند ، در این صورت هزینه ها را مردان باید به عنوان سرپرست خانوار بر دوش بگیرند ، در حالی که حقوق زنان باید در ازای کارهایشان در خانواده جبران شوند. ایران به عنوان کشوری با سیستم قانون مدنی مبتنی بر شریعت و پیشینه فرهنگی خاص ، رژیم مالی خاص خود را دارد و از رویکرد CEDAW در مورد حقوق و مسیولیت های زنان و مردان پیروی نمی کند. رژیم مالی خانواده ی ایران خود را مبتنی بر رویکرد شریعت در برابر زنان و مردان قرار داده و مبتنی بر فرهنگ ایران است. این سیستم قانونی متفاوت از قوانینی است که در کشورهای غربی وجود دارد. بر اساس این سیستم ، زن و شوهر مسیولیت های اقتصادی متفاوتی دارند. این رساله رژیم مالی اموال خانواده در قوانین ایران را بررسی کرده و آن را با رژیم مالی خانوادگی در کبک مقایسه می کند. در حالی که قانون خانواده کبک از یک رویکرد مشارکتی برای هر دو همسر در زندگی زناشویی حمایت می کند ، کلیه نهادهای اقتصادی تحت قانون خانواده ایران برای اجرای یک رویکرد جبرانی نسبت به روابط اقتصادی همسران طراحی شده اند. رویکرد جبرانی قانون ایران در جنبه های مالی زندگی زناشویی مشکلاتی را برای همسران ایجاد می کند که در زمان خاتمه ازدواج این مشکلات بیشتر می شود. چنین مطالعه تطبیقی ​​امیدوار است که پیشنهادهای جدیدی را با هدف اصلاح برخی از کمبودها در رژیم مالی خانواده ی کنونی ایران ارایه دهد. علاوه بر ارزیابی مسایل مربوط به رژیم اموال خانواده در ایران ، این تحقیق به دنبال پیشنهاد راه حل هایی حقوقی برای افزایش حمایت از حقوق اقتصادی زنان است. بنابراین یک رویکرد جامع نسبت به حقوق و تکالیف مالی همسران در ایران اتخاذ خواهد شد ، که موجب میشود تا برخی از ویژگیهای فرهنگی و مذهبی به عنوان ریشه ی این قوانین در حقوق ایران مورد توجه قرار داده شوند. پیشنهادهای اصلاحی ارایه شده در این پایان نامه به دنبال پاسخگویی به شرایط اجتماعی کنونی ایران است. این مطالعه وضعیت اقتصادی زنان در حالت های ازدواج ، جدایی ، طلاق و مرگ همسر آنها را بررسی خواهد کرد و به این مساله خواهد پرداخت که ویژگیهای فرهنگی جامعه ایران و قوانین اسلامی باید جهت ارزیابی نظام اموال زوجین در ایران مورد بررسی قرار گیرند. این پایان نامه وضعیت اقتصادی زنان در رابطه ی زوجیت را در دو نظام حقوقی ایران و کبک تجزیه و تحلیل خواهد کرد. در مطالعه ی قوانین این دو حوزه قضایی که هر دو تابع رژیم حقوقی سیویل لا هستند، بر اصل برابری تمرکز خواهد شد و استدلال ها و ایدیولوژی های مربوط به حقوق و مسیولیت های زنان در هر رژیم بررسی خواهد شد.

ساختار و فهرست رساله

Table of Contents : ACKNOWLEDGMENT

INTRODUCTION

ABSTRACT

MAIN QUESTIONS AND STRUCTURE OF THE RESEARCH

PROBLEM STATEMENT

THEORETICAL FRAMEWORK AND METHODOLOGY

RESEARCH LIMITATIONS AND FEATURES

PART I: INTRODUCTION TO IRAN'S LEGAL SYSTEM AND ITS MATRIMONIAL REGIME ۲۴

CHAPTER ONE: IRAN'S LEGAL SYSTEM AND THE DIFFERENT SOURCES OF IRANIAN LAW

۱.۱. History

۱.۱.۱ The pre–Islamic Era

۱.۱.۲ The Islamic Era

۱.۱.۳ Contemporary Period (Iran's Contemporary Legislative Period)

۱.۱.۳.۱. The Pre–Revolution ۱۹۷۹ Period

۱.۱.۳.۲. The Post– Revolution ۱۹۷۹ Period

۱.۲. The Different Sources of Iranian Law

۱.۲.۱. Iranian Codified legislation

۱.۲.۱.۱. The Law

۱.۲.۱.۱.۱. The Constitution

۱.۲.۱.۱.۲. Legislation

۱.۲.۱.۱.۳. Treaties

۱.۲.۱.۱.۴. Official Regulations and Directives

۱.۲.۱.۲. Case Law (Jurisprudence)

۱.۲.۱.۳. Custom (urf)

۱.۲.۱.۴. Legal Doctrine

۱.۲.۲. Islamic Sources of Iranian Law

۱.۲.۲.۱. Quran

۱.۲.۲.۲. Tradition (Sunna)

۱.۲.۲.۳. Consensus (Ijma)

۱.۲.۲.۴. Reasoning (Aql) ۴۶

CHAPTER TWO: THE FOUNDATIONS AND SOURCES OF IRANIAN FAMILY LAW

۲.۱. A History of Iranian Family Law

۲.۱.۱ Iranian Family Law in Pre–Revolution ۱۹۷۹

۲.۱.۱.۱. Iran's ۱۹۳۵ Civil Code

۲.۱.۱.۲. The ۱۹۳۱ Marriage Act

۲.۱.۱.۳. The ۱۹۶۷ Family Protection Law and its Revised ۱۹۷۵ Version

۲.۱.۲ Iranian Family law in Post–revolution ۱۹۷۹

۲.۱.۲.۱. The ۱۹۷۹ Special Civil Courts Legislation

۲.۱.۲.۲. The ۱۹۸۲ Marriage Stipulation by The Ministry of Justice

۲.۱.۲.۳. The ۱۹۹۰ Law of Amendment to Some Articles of The Civil Code

۲.۱.۲.۴. The ۱۹۹۲ Amendment to Divorce Regulations

۲.۱.۲.۵. The ۱۹۹۴ law of Formation General Courts

۲.۱.۲.۶. The ۱۹۹۷ Law of Allocating Some Branches of General Courts to The Family Courts (The Subject of Article

of The Constitution)

۲.۱.۲.۷. The ۲۰۱۳ Family Protection Law

۲.۲ Sharia and The Development of Iranian Family Law

۲.۲.۱ The Islamic Legal System

۲.۲.۱.۱. Ijtihad

۲.۲.۱.۲. Dynamic Ijtihad

۲.۲.۱.۳. The Doctrine of Expediency and Social Necessity (Maslahat and Zarurat)

۲.۲.۱.۳.۱. The Principle of No Harm and No Loss

۲.۲.۱.۳.۲. The Principle of Correlation between Sharia and Reason

۲.۲.۱.۳.۳. The Principle of Avoiding Hardship

۲.۲.۱.۴. Doctrine of Expediency – Conditions for its Application

۲.۲.۱.۵. The Islamic Government of Iran's Use of the Doctrine of Expediency

۲.۲.۱.۶. The Doctrine of Expediency and Social Needs in Iranian Women's Rights ۷۹

CHAPTER THREE: DIFFERENT TYPES OF ECONOMIC RIGHTS GIVEN TO THE WIFE IN IRANIAN FAMILY LAW

Introduction

۳.۱ The Economic Rights of Women Under Sharia Obligatory Law

۳.۱.۱ Dowry (Mahr)

۳.۱.۱.۱. Different Types of Mahr

۳.۱.۱.۲. Mahr and the Dissolution of Marriage

۳.۱.۱.۳. Mahr and Divorce

۳.۱.۱.۳.۱. Unilateral Divorce by the Man

۳.۱.۱.۳.۲. Divorce Initiated by the Woman

۳.۱.۱.۳.۳. Divorce by Mutual Consent

۳.۱.۱.۳.۳.۱. Khul'a

۳.۱.۱.۳.۳.۲. Mubarat

۳.۱.۱.۳.۳.۳. The ۲۰۱۳ Family Protection Law: Divorce by Mutual Consent

۳.۱.۱.۳.۴. Mahr and the Annulment of Marriage

۳.۱.۱.۵. Mahr and the Death of the Husband

۳.۱.۱.۴. The Function of Mahr for Women

۳.۱.۱.۵. The Mahr's Value

۳.۱.۱.۶. The Mahr and Consummation of the Marriage

۳.۱.۲. Alimony (Nafagha)

۳.۱.۲.۱. The Meaning of Alimony in Iranian Law

۳.۱.۲.۲. The Characteristics of Alimony in Iranian Law

۳.۱.۲.۳. Alimony and Consummation of the Marriage

۳.۱.۲.۴. Alimony and the Dissolution of Marriage

۳.۱.۲.۴.۱. The Meaning of Idda (Waiting Period)

۳.۱.۲.۴.۲. The Idda period for Divorce and Annulment of Marriage

۳.۱.۲.۴.۳. The Idda Period upon the Death of the Husband

۳.۱.۲.۴.۴. Women with No Idda Period

۳.۱.۲.۴.۵. Alimony and Divorce

۳.۱.۲.۴.۶. Alimony and the Annulment of Marriage

۳.۱.۲.۴.۷. Alimony and the Death of the Husband

۳.۲. The Economic Rights of Women Under the General Legal Principles

۳.۲.۱. The Wage of Domestic Labor (Ojrat–ol–mesl)

۳.۲.۲. Compensation of Costs Incurred by the Wife

۳.۲.۳. Breastfeeding

۳.۲.۳.۱. The Legal Nature of Breastfeeding

۳.۲.۳.۲. Payment for Breastfeeding

۳.۲.۴. Inheritance

۳.۲.۴.۱. Different Types of Inequality Between Husband and Wife Shares of Inheritance

۳.۲.۴.۲. The Difference in the Spouses' Portion of Inheritance and Different Ideas Concerning the Issue

۳.۳. Moral Safeguards to Women's Economic Rights

۳.۳.۱ The Obligatory Gift in Divorce (Nahle)

۳.۴. Contractual Safeguards to Women's Economic Rights (Stipulations in Marriage Contracts)

۳.۴.۱. Optional Contractual Stipulations

۳.۴.۲. Government Guidance to Contractual Stipulation

۳.۴.۳. Dividing Marital Property in a Divorce

PART II: IRAN'S MATRIMONIAL LAW: A CONSTRUCTIVE DIALOGUE WITH ITS QUEBEC COUNTERPART

INTRODUCTION ۱۳۶

CHAPTER FOUR: THE CHARACTERISTICS OF IRANIAN MATRIMONIAL REGIMES

۴.۱. The Iranian Matrimonial Regime: An Exclusive System of Separation of Property

۴.۱.۱. The Absence of Legal Classification of the Matrimonial Regime

۴.۱.۲. The Separation of Property

۴.۱.۳. The Mandatory Application of the Iranian Matrimonial Regime

۴.۱.۳.۱ Quran

۴.۱.۳.۲ The Islamic Principle of Respect to Other Peoples' Property

۴.۱.۴ Independency of the Married Parties' Financial Rights and Responsibilities

۴.۱.۵ Property Distribution upon Separation

۴.۱.۶ Property Distribution upon Death

۴.۲. The Man's Role as Head of Family and its Legal Effects

۴.۲.۱. The Man's Familial Role and its Place in Iranian Law and Tradition

۴.۲.۲. The Effects of the Husband's Position as Head of the Family in Iranian Law

۴.۲.۲.۱.The Husband's Right to Determining Residency (The Wife's Right to Have Adequate Housing)

۴.۲.۲.۲. The Wife's Occupation

۴.۲.۲.۳. Woman's Submission

۴.۲.۲.۳.۱. General Submission

۴.۲.۲.۳.۲. Special Submission

۴.۳. The Relation Between Men's Financial Responsibilities and Women's Responsibilities in the Marriage Contract

۴.۳.۱. The Spouses Mutual and Special Responsibilities

۴.۳.۲. The Spouses' Marital Responsibilities and The Enforcement of Spousal Rights

Conclusion ۱۶۶

Chapter Five: THE DISTINCTIVE FEATURES OF QUEBEC'S MATRIMONIAL REGIME

۵.۱. An Overview of Quebec's Legal System

۵.۱.۱. Quebec's Civil Law Tradition and its Difference with the Common Law Tradition

۵.۱.۲. The Division of Powers in Canada and the Impact on Family Law

۵.۱.۲.۱ Federal Jurisdiction over Marriage and Divorce

۵.۱.۳. The Canadian Charter of Rights and Freedom

۵.۱.۴. Provincial Jurisdiction over the Solemnization of Marriage, Property and Civil Rights

۵.۲. The Concept of the Marriage Contract

۵.۳. The Quebec Matrimonial Regime (Article ۴۳۱–۴۹۲ CCQ)

۵.۳.۱ The Broader Canadian Context

۵.۳.۲. The Quebec Context

۵.۴. Quebec's Hybrid Matrimonial Regime

۵.۵. Quebec's Different Kinds of Matrimonial Regimes

۵.۵.۱. The Partnership of Acquests: The Current Legal Matrimonial Regime (Articles

–

of Q.C.C)

۵.۵.۱.۱. The Power of Spouses Over Property

۵.۵.۱.۲. The Dissolution of the Partnership of Acquests Regime

۵.۵.۲. The Community of Property (Article

of Q.C.C)

۵.۵.۲.۱. The Dissolution of the Community of Property Regime

۵.۵.۲.۲. Separation of Property (Articles

to

of Q.C.C)

۵.۶. Family Patrimony

۵.۶.۱. The Application of Family Patrimony

۵.۶.۲. The Property Included in Family Patrimony

۵.۶.۳. The Partition of Family Patrimony

۵.۷. Formalities for Completing a Marriage Contract or Changing It

۵.۷.۱. Formalities at the Time of Marriage

۵.۷.۲. Subsequent Changes in the Types of Marriage Contracts

۵.۸. The Spouses' Marital Rights and Duties

۵.۹. Spousal Support

۵.۹.۱. The Meaning of “Spouse” in Spousal Support

۵.۹.۲. Equality Between Spouses

۵.۹.۳. The Different Kinds of Spousal Support Orders

۵.۹.۴. Different Factors Considered for Spousal Support Orders

۵.۹.۵. The Effect of Misconduct on the Spousal Support Order

۵.۹.۶. Objectives of the Spousal Support Order

۵.۹.۷. The Principle of Entitlement to Spousal Support ۲۱۸

CHAPTER SIX: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS: POTENTIAL QUEBEC–INSPIRED REFORMS OF THE LEGAL REGIME OF MATRIMONIAL UNIONS IN IRAN

Introduction

۶.۱. Why We Need Change

۶.۱.۱. The Compatibility of Legal Provisions with the Practice of Ordinary People

۶.۱.۲. Economic Difficulties Faced by Women upon the Termination of Marriage

۶.۱.۳. Moving from Compensation to Contribution

۶.۲. Criteria for Reform

۶.۲.۱. The Reform Must Be Deemed Acceptable by Ordinary People

۶.۲.۲. The Reform Must Be Applicable in the Iranian legal System

۶.۲.۲.۱. Islamic law Imperatives

۶.۲.۲.۲. Legal limitations

۶.۳. Recommendations for Reforming the Iranian Matrimonial Regime

۶.۳.۱. Introducing the Concept of Family Patrimony

۶.۳.۱.۱. Preventing Unjust Enrichment

۶.۳.۱.۲. Expanding the Existing Concept of Common Marital Property

۶.۳.۲. Introducing the Community Regime into the Iranian Family law

۶.۳.۲.۱. Reconsidering the Existing Matrimonial Regime as a General System

۶.۳.۲.۲. Using Ijtihad to determine the Appropriate Regime

۶.۳.۲.۳. Fitting the Community Regime to Current Iranian Rules

۶.۳.۲.۳.۱. Current Imperative Rules

۶.۳.۲.۳.۲. Non– Imperative Rules

۶.۳.۲.۴. Determining the Legal Regime and the Optional Regime

CONCLUSION

BIBLIOGRAPHY

کلیدواژه ها

• حقوق ایران
• حقوق اسلام
• حقوق خانواده کبک
• نظام مالی زوجین
• نظام مبتنی بر مشارکت
• نظام مبتنی بر جبران خسارت
• اموال مشترک خانوادگی
• جدایی اموال