رژیم پایش فناوری موشکی در حقوق بین الملل
 | |
| عنوان | رژیم پایش فناوری موشکی در حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سارا واعظ |
| استاد راهنما | ساسان صیرفی |
| استاد مشاور | عبدالله عابدینی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
رژیم پایش فناوری موشکی در حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط سارا واعظ، با راهنمایی ساسان صیرفی و با مشاوره عبدالله عابدینی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران دفاع گردید.
چکیده
رژیم های چندجانبه پایش صادرات باهدف جلوگیری از گسترش جنگ افزار هسته ای، شیمیایی و بیولوژیکی، و سامانه های پرتاب آن ها، برای تامین صلح و امنیت جهانی، از دوران پس از جنگ جهانی دوم تاکنون درحال فعالیت هستند. این رژیم ها با استفاده از مزیت های حقوق نرم، به وضع اصول و هنجارها در مورد حساس ترین مسایل امنیت بین المللی، جایی که حقوق سخت کارآمدی کمتری دارد، می پردازند. رژیم پایش فناوری موشکی مشخصا باهدف محدودکردن تکثیر موشک ها، سیستم های موشکی کامل، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین و فناوری های مرتبط برای آن دسته از سامانه هایی که قادر به حمل محموله ۵۰۰ کیلوگرمی با برد حداقل ۳۰۰ کیلومتر هستند، و همچنین سامانه های پرتاب سلاح کشتارجمعی، طراحی شده است. این تحقیق که با روش تحلیلی– توصیفی و جمع آوری منابع به شیوه کتابخانه ای انجام شده است، دریافت که این رژیم علی–رغم اینکه ماهیت غیررسمی و مبتنی بر حقوق نرم دارد، با سازوکارهای قانونی حقوق داخلی و حقوق بین–الملل، دامنه شمول خود را به تمام کشورها توسعه داده و به صورت الزام آور، با ضمانت اجرای حقوق بین–الملل، پیاده سازی می شود. اعضای رژیم ازیک طرف با وضع قوانین داخلی، صادرات اقلام مندرج در پیوست رژیم پایش فناوری موشکی را پایش کرده و تا اِعمال تحریم های فراسرزمینی پیش رفته اند؛ از طرف دیگر شورای امنیت ملل متحد با استناد به مفاد این رژیم، نظام تحریم های بین المللی و نظام مجوزدهی نقل وانتقالات را صورت بندی کرده و قطعنامه های فصل هفتمی صادر می کند. این در حالی است که در ساحت حقوق بین–الملل، ممنوعیت عمومی برای تجارت یا نقل وانتقالات جنگ افزار متعارف از جمله موشک و پرتاب گر موشک وجود ندارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
۱ بیان مساله
۲ ضرورت و هدف تحقیق
۳ پیشینه تحقیق
۴ سوالات تحقیق
۵ فرضیه تحقیق
۶ سازماندهی تحقیق
بخش نخست: رژیم پایش فناوری موشکی
فصل نخست: پیشینه تاریخی رژیم های چندجانبه پایش صادرات
مبحث نخست: مفهوم و ماهیت رژیم های چندجانبه پایش صادرات
مبحث دوم: کمیته هماهنگ سازی پایش چندجانبه صادرات (کوکوم)
مبحث سوم: کمیته زنگر
مبحث چهارم: گروه تامین کنندگان هسته ای (باشگاه لندن)
مبحث پنجم: گروه استرالیا
مبحث ششم: ترتیبات واسنار
مبحث هفتم: کردارنامه لاهه
فصل دوم: واکاوی رژیم پایش فناوری موشکی
مبحث نخست: پیشینه تاریخی و تعهدات ناشی از رژیم
گفتار نخست: پیشینه تاریخی رژیم
گفتار دوم: تعهدات ناشی از رژیم
مبحث دوم: اسناد رژیم
گفتار نخست: رهنمودنامه
گفتار دوم: پیوست فنی
مبحث سوم: روزآمدسازی رژیم
مبحث چهارم: عضویت و ساختار نهادی رژیم
مبحث پنجم: ضمانت اجرای رژیم
مبحث ششم: ارتباط کردارنامه لاهه با رژیم
مبحث هفتم: ارزیابی ماهیت رژیم
مبحث هشتم: آخرین تحولات رژیم
بخش دوم: کارابزارهای حقوقی اجرای رژیم پایش فناوری موشکی
فصل نخست:کارابزارهای داخلی/منطقه ای: بررسی حقوق ایالات متحده امریکا، فدراسیون روسیه، هند، بریتانیا، اتحادیه اروپا
مبحث نخست: ایالات متحده امریکا
گفتار نخست: قوانین
الف– قانون عدم اشاعه ایران ۲۰۰۰
ب– قانون اداره صادرات
ج– قانون پایش صادرات جنگافزار
د– قانون منع گسترش جنگ افزار ایران و عراق مصوب ۱۹۹۲
ه– قانون همکاری خارجی ۱۹۶۱
گفتار دوم: فرامین اجرایی
گفتار سوم: راهبرد امنیت ملی
گفتار چهارم: نهادهای مسیول پایش صادرات در ایالات متحده امریکا
مبحث دوم: فدراسیون روسیه
مبحث سوم: هند
مبحث چهارم: بریتانیا
مبحث پنجم: اتحادیه اروپا
گفتار اول: راهبرد مبارزه علیه اشاعه سلاح های کشتارجمعی
گفتار دوم: مقرره شماره
مصوب ۲۰۰۹
گفتار سوم: مقرره شماره ۸۲۱ مصوب ۲۰۲۱
فصل دوم:کارابزارهای بین المللی: بررسی رویه شورای امنیت سازمان ملل متحد
مبحث نخست: وجاهت قانونی تجارت موشک و پهپاد از منظر حقوق بین الملل
گفتار اول: موشک و پهپاد به مثابه جنگ افزار مجاز
گفتار دوم: معاهده تجارت جنگ افزار
الف– قانونی و مجاز بودن تجارت جنگافزار
ب– تجارت جنگافزار و حقوق بینالملل بشردوستانه
ج– دامنه شمول معاهده
مبحث دوم: تقویت رژیم های چندجانبه پایش صادرات از رهگذر فصل هفتم منشور ملل متحد: بررسی قطعنامه ۱۵۴۰
مبحث سوم: تقویت رژیم پایش فناوری موشکی از رهگذر تحریم های جنگ افزاری: بررسی قطعنامه های تحریمی علیه کره شمالی و ایران
گفتار اول: کاربست رژیم پایش فناوری موشکی در وضع تحریم جنگ افزاری علیه کره شمالی: بررسی قطعنامه ۱۷۱۸
گفتار دوم: کاربست رژیم پایش فناوری موشکی در وضع تحریم جنگ افزاری علیه ایران: بررسی قطعنامه ۱۷۳۷ و ۱۹۲۹
الف– قطعنامه ۱۷۳۷
ب– قطعنامه ۱۹۲۹
گفتار سوم: کاربست رژیم پایش فناوری موشکی در وضع سازوکار مجوزدهی تجارت جنگ افزار: بررسی قطعنامه ۲۲۳۱
الف– سازوکار مجوزدهی پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱
ب– رویه دولت ها درخصوص سازوکار مجوزدهی پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱
نتیجه گیری
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- رژیم پایش فناوری موشکی
- پایش صادرات
- موشک
- پهپاد
- رهنمودنامه
- پیوست فنی
- شورای امنیت