سبب اقوی از مباشر

مقصود از سبب اقوی از مباشر، آن است که اگر دو نفر منجر به اتلاف شوند در حالی که یکی از این دو مباشر و دیگری سبب باشد، در پاره ای از موارد که تاثیر رفتار سبب از مباشر، قوی تر است باید او را مسئول دانست، در این خصوص حقوقدانان به حالاتی نظیر اکراه مباشر از سوی سبب، و غرور مباشر از سوی سبب اشاره کرده اند. مطابق قانون مدنی، هرگاه یک نفر سبب تلف مالی را ایجاد کند و دیگری مباشر تلف شدن آن مال بشود، مباشر مسئول است نه مسبب مگر این که سبب، اقوی باشد به نحوی که عرفاً اتلاف مستند به او باشد، بنابراین سبب اتلاف را در صورتی می‌توان اقوی از مباشر دانست که عرف، چنین دلالتی نماید.

مواد مرتبط

• ماده ۳۳۲ قانون مدنی

در فقه

• فقها معتقدند که اقوی بودن سبب از مباشر را باید از طریق مراجعه به عرف تشخیص داد.

مصادیق

• در مواردی که مباشر، فاقد اراده و قدرت تشخیص باشد؛ نظیر طفل صغیر، سبب ضامن است.

• اگر شخصی خودروی خود را به مجنونی بفروشد و در حالی که از جنون وی مطلع نبوده؛ مبیع را به وی تسلیم نماید و خریدار با دیگری تصادف نموده و خساراتی را به بار آورد؛ در این صورت بایع، سبب اقوی از مباشر است.
• اگر شخصی، حکم ناصحیح حاکم شرع را اجرا نماید؛ در این صورت حاکم، به عنوان ایجادکننده سبب ضامن است، ولی اگر مبنای صدور حکم نادرست، شهادت دروغ شهود باشد؛ در چنین فرضی، شهود را باید به عنوان مسبب ضامن دانست.

جستارهای وابسته

• تسبیب
• مباشرت
• اتلاف
• موجبات ضمان
• ضمان قهری