سیاست کیفری افغانستان در حمایت از حقوق فرهنگی از منظر آموزه های اسلامی و اسناد بین الملل
 | |
| عنوان | سیاست کیفری افغانستان در حمایت از حقوق فرهنگی از منظر آموزه های اسلامی و اسناد بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | رضابخش رضوانی |
| استاد راهنما | محمدعلی حاجی ده آبادی |
| استاد مشاور | عبدالحکیم سلیمی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
سیاست کیفری افغانستان در حمایت از حقوق فرهنگی از منظر آموزه های اسلامی و اسناد بین الملل عنوان رساله ای است که توسط رضابخش رضوانی، با راهنمایی محمدعلی حاجی ده آبادی و با مشاوره عبدالحکیم سلیمی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
چکیده
حقوق فرهنگی، شاخه ای از حق الناس است که بر اساس ضرورت های اجتماعی، در میان سایر زیرشاخه های آن، از اهمیت اساسی برخوردار می باشد. مبتنی بر این واقعیت، جایگاه شرعی و عرفی آن، به گونه ای است که بر اساس آموزه های اسلامی، تامین آن از اهداف بعثت انبیا تلقی شده و در سطح بین الملل، نیز موضوع بسیاری از الزام های بین المللی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت این حقوق و عدم سابقه هر گونه فعالیت علمی، در رابطه با تدابیر کیفری لازم برای صیانت از آن، نوشتار حاضر سیاست جزایی–فرهنگی این کشور را (با شیوه استقرایی و استنادی و با توجه به زیرساخت های اسلامی و بین المللی)، از سه بعد جرم انگاری، نحوه پاسخدهی کیفری و رسیدگی به نقض حقوق فرهنگی، مورد مطالعه قرار داده است تا در صورت وجود ملاحظاتی، زمینه ای گردد برای اصلاح و ارتقای آن به یک سیاستی که در خور شانیت ذاتی این حقوق، بر اساس واقعیت های اجتماعی، آموزه های اسلامی و اسناد بین الملل باشد. یافته های تحقیق، در این باب، از قرار ذیل می باشند: آنچه که به عنوان امتیاز نظام حقوقی این کشور، در حمایت از حقوق فرهنگی، می توان از آن یاد کرد، این است که این نظام حقوقی، مصادیق عمده ای ازحقوق فرهنگی را، چه در قانون اساسی و چه در قوانین و مقررات عادی؛ به رسمیت شناخته است. گر چه این اقدام یک گام مثبت و لازم در صیانت از این حقوق به حساب می اید، اما کافی به نظر نمی رسد؛ زیرا تعرض به برخی مصادیق به رسمیت شناخته شده ی این حقوق را جرم انگاری نکرده است. این امر، با توجه به اصل قانونی بودن جرایم ، در مسیر حمایت از این حقوق، ایجاد مشکل می نماید. به علاوه، سیاست کیفری مورد بحث، به لحاظ نظری، به دنبال اجرای عدالت توام با پیشگیری از جرم است و این اقتضا دارد که تعیین نوع، میزان و شیوه اجرای پاسخ های کیفری بایست با درجه سرزنش پدیری عمل، صدمه وارده بر قربانی، نوع انگیزه مجرمانه، اوضاع و احوال حاکم بر مجرم و ویژگی های اجتماعی و فرهنگی جامعه هدف همخوانی داشته باشد. اما پاسخ های کیفری تعیین شده بیشتر متاثر از ملاحظات بین المللی یا اقتصادی دولت است. حذف پاسخ های بدنی و جایگزینی پاسخ های حبسی–نقدی و خفیف بودن آنها از همین واقعیت حکایت می نماید. به همین دلیل، نحوه پاسخدهی به نقض این حقوق، نه خیلی با اصل عدالت و تناسب جرایم و مجازات ها ، هماهنگ به نظر می رسد و نه مقاصد اصل سودمندی و پیشگیرانه بودن سیاست کیفری را، به صورت موثر، براورده می کند. در بعد دادرسی، گرچه تدابیر شکلی موجود تا حدی عادلانه و موثر به نظر می رسد. اما وجود نهادهای واسطه ای؛ چون کمیسیون مندرج در ماده ۵۸ ق.ا.ا، کمیسیون مندرج در ماده ۴۳ قانون رسانه های همگانی و ... که دادخواهی اشخاص آسیب دیده می بایست، ابتدا از فیلتر آنها رد شود، به دلیل عدم سازوکارهای موثر کاری و نظارتی و عدم ضمانت اجرای قانونی کافی ممکن است عادلانه و موثر بودن دادرسی نقض این حقوق را با خطر مواجه سازد.
ساختار و فهرست رساله
طرح تحقیق
الف) بیان مساله
ب) سوال های تحقیق
۱) سوال اصلی
۲) سوال های فرعی
ج) فرضیه تحقیق
د) سابقه و ضرورت تحقیق
ه–) اهداف تحقیق
ز) موانع و مشکلات تحقیق
ح) ساماندهی تحقیق
فصل اول: کلیات
مبحث اول: سیاست کیفری
گفتار اول: تعریف سیاست کیفری
گفتار دوم: ابزار های سیاست کیفری
بند اول: جرم انگاری
بند دوم: پاسخدهی کیفری
الف) پاسخدهی سرکوبگر
ب) پاسخدهی حمایتی و تامینی
بند سوم: دادرسی نقض هنجارهای قانونی
مبحث دوم: حق
گفتار اول: مفهوم حق
گفتار دوم: اثر حقوقی (ملازم) حق
مبحث سوم: فرهنگ
گفتار اول: مفهوم و ویژگی های فرهنگ و تمایز آن از تمدن
بند اول: مفهوم و ویژگی های فرهنگ
بند دوم: تمایز فرهنگ از تمدن
گفتار دوم: مولفه های فرهنگ
بند اول: باورها (بینش)
الف) باورهای مثبت و صواب
ب) باورهای منفی و نا صواب
بند دوم: ارزش ها و گرایش ها
الف) مفهوم ارزش ها
ب) گرایش های مرتبط با ارزش ها
۱) گرایش های مادی
۲) گرایش های معنوی
ج) گرایش های معتبر
بند سوم: عرف ها
بند چهارم: سبک زندگی
الف) مفهوم سبک زندگی
ب) نقش سبک زندگی در موفقیت
بند پنجم: هنرها
الف) مفهوم و مصادیق هنر
ب) رسالت هنر
ج) هنر در آموزه های اسلامی
گفتار سوم: توصیف فرهنگ به حق یا باطل
مبحث چهارم: حقوق فرهنگی
گفتار اول: مفهوم حقوق فرهنگی
گفتار دوم: مصادیق حقوق فرهنگی ۵۰ گفتار سوم: جایگاه و چالش های حقوق فرهنگی
بند اول: جایگاه حقوق فرهنگی
بند دوم: چالش های حقوق فرهنگی
فصل دوم: پیشینه و مبانی حمایت کیفری از حقوق فرهنگ
مبحث اول: پیشینه حمایت کیفری از حقوق فرهنگی
گفتار اول: بررسی موضوع در آموزه های دینی
بند اول: تدابیر کیفری عمومی
الف) فریضه جهاد در راه خدا
ب) فریضه امر به معروف و نهی از منکر
بند دوم: تدابیر کیفری اختصاصی
الف) منع ارتداد و توهین به نظام اعتقادی
ب) منع اشاعه فحشا و تعرض به عفت عمومی
ج) منع تعرض به مصادیق دیگر حقوق فرهنگی
گفتار دوم: بررسی موضوع در اندیشه بشری
بند اول: پیشینه حمایت کیفری از حقوق فرهنگی در نظام بین الملل
الف) روند ایجادی حقوق فرهنگی در این نظام
ب) الزام های بین المللی نسبت به این حقوق
۱) ماهیت الزام دولت ها
۲) سطوح الزام دولت ها
۱–۲) الزام به احترام
۲–۲) الزام به حمایت
۳–۲) الزام به ایفاء
ج) ضمانت اجراها
بند دوم: پیشینه حمایت کیفری از حقوق فرهنگی در نظام حقوقی سابق افغانستان
مبحث دوم: مبانی حمایت کیفری از حقوق فرهنگی
گفتار اول: مبنای حمایت کیفری از این حقوق در آموزه های اسلامی
بند اول: منشا فطری حمایت کیفری از حقوق فرهنگی
بند دوم: خاستگاه الهی حمایت کیفری از حقوق فرهنگی
گفتار دوم: مبنای حمایت کیفری از آن در اسناد بین الملل
بند اول: حمایت کیفری از این حقوق بر اساس کرامت ذاتی
الف) مفهوم کرامت ذاتی
ب) مبنای کرامت ذاتی
بند دوم: حمایت کیفری از این حقوق برا اساس قرارداد
بند سوم: بررسی رابطه ی دو مبنای متصور و تعیین مبنای اصلی
گفتار سوم: مبنای منتخب در نظام کیفری افغاستان
بند اول: آموزه های اسلامی و کرامت ذاتی
بند دوم: مبنای نظام جزایی افغانستان در حمایت از این حقوق
فصل سوم: تدابیر حمایتی–جزایی از حقوق فرهنگی
مبحث اول: جرم انگاری نقض حقوق فرهنگی
گفتار اول: اهداف جرم انگاری نقض حقوق فرهنگی
بند اول: اصل منع ضرر به دیگران
بند دوم: اخلاق گرایی حقوقی
بند سوم: حفظ نظم و امنیت
گفتار دوم: قلمرو جرم انگاری نقض حقوق فرهنگی
بند اول: جرم انگاری نقض حق بر آموزش
الف) مفهوم آموزش
ب) حکم حقوقی آموزش
۱) آموزه های اسلامی و آموزش
۱–۱) تکلیف مدیریت جامعه در قبال آموزش
۲–۱) الزام والدین و قایم مقامان قانونی نسبت به آموزش فرزندان
۲) اسناد بین المللی و آموزش
۳) نظام جزایی افغانستان و حق آموزش
بند دوم: جرم انگاری نقض حق خلاقیت و نوآوری
الف) مفهوم خلاقیت و نوآوری
ب) حکم حقوقی خلاقیت و نوآوری
بند سوم: جرم انگاری نقض حق اشتغال در فعالیت های علمی
الف) مفهوم حق اشتغال در فعالیت های علمی
ب) حکم حقوقی اشتغال در فعالیت های علمی
بند چهارم: جرم انگاری نقض حق حمایت از دست آوردهای فرهنگی
الف) حق حمایت از دست آوردهای فرهنگی
ب) آثار و احکام حقوقی این حق
بند پنجم: جرم انگاری نقض حق بقای هویت فرهنگی
الف) مفهوم حق بقای هویت فرهنگی
ب) حکم حقوقی این حق
بند ششم: جرم انگاری نقض حق آزادی جریان اطلاعات
الف) مفهوم حق آزادی جریان اطلاعات
ب) الزام حقوقی ناشی از این حق
بند هفتم: جرم انگاری نقض حق برخوداری از محیط مساعد برای رشد معنوی
الف) مفهوم، گستره و ضرورت این حق
ب) آثار و احکام حقوقی این حق
بند هشتم: جرم انگاری تعرض بر آثار فرهنگی
گفتار سوم: تحلیل موارد جرم انگاری نشده
مبحث دوم: پاسخدهی به نقض حقوق فرهنگی
گفتار اول: اهداف پاسخدهی به نقض حقوق فرهنگی
بند اول: آموزه های اسلامی و اهداف موصوف
بند دوم: اسناد بین الملل و اهداف موصوف
بند سوم: ارزیابی سیاست کیفری افغانستان از این منظر
گفتار دوم: شیوه های پاسخدهی به نقض حقوق فرهنگی
بند اول: پاسخ های تنبیهی به نقض حقوق فرهنگی
الف) پاسخ های تنبیهی اصلی
۱) پاسخ های بدنی
۲) پاسخ های سالب آزادی
۳) پاسخ های مالی
۴) پاسخ های تخییری بین سالب آزادی و مالی
ب) پاسخ های تنبیهی تکمیلی
ج) پاسخ های تنبیهی تبعی
بند دوم: پاسخ های تامینی به نقض حقوق فرهنگی
الف) تعریف پاسخ های تامینی
ب) مصادیق قانونی این پاسخ ها در حمایت از حقوق فرهنگی
گفتار سوم: ارزیابی پاسخ های داده شده
بند اول: بررسی عادلانه بودن پاسخ های تعیینی
بند دوم: بررسی پیشگیرانه بودن پاسخ های تعیینی
الف) بررسی پاسخ های حدی
ب) بررسی پاسخ های تعزیری
۱) مجازات حبس
۲) مجازات نقدی
مبحث سوم: دادرسی نقض حقوق فرهنگی
گفتار اول: قابلیت دادرسی نقض حقوق فرهنگی
بند اول: آموزه های اسلامی و دادرسی حقوق فرهنگی
بند دوم: اسناد بین الملل و دادرسی حقوق فرهنگی
بند سوم: نظام جزایی افغانستان و دادرسی حقوق فرهنگی
گفتار دوم: شیوه دادرسی نقض حقوق فرهنگی
بند اول: افتراقی بودن شیوه دادرسی موصوف
الف) مفهوم دادرسی افتراقی
ب) افتراقی بودن دادرسی نقض حقوق فرهنگی
بند دوم: عادلانه و موثر بودن تدابیر موصوف
۱) مقررات عمومی و مشترک
۲) مقررات ویژه و افتراقی
نتیجه گیری و پیشنهاد ها
الف) نتیجه گیری
ب) پیشنهادها
فهرست منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
۱) کتاب ها
۲) مقالات
۳) قوانین
ب) منابع عربی
ج) منابع انگلیسی
۱) اسناد
۲) کتاب ها
کلیدواژه ها
- سیاست کیفری
- حقوق
- فرهنگ
- حقوق فرهنگی
- آموزه های اسلامی
- اسناد بین الملل