شرایط اتیان سوگند در نظام کیفری ایران


شرایط اتیان سوگند در نظام کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمود کریمی مقدم، با راهنمایی علی رضوانی و با مشاوره حسین قربانیان در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

شرایط اتیان سوگند در نظام کیفری ایران
عنوانشرایط اتیان سوگند در نظام کیفری ایران
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومحمود کریمی مقدم
استاد راهنماعلی رضوانی
استاد مشاورحسین قربانیان
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۵
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود


چکیده

قسم، فقط در موردی که قانون آنرا معتبر دانسته مسموع می باشد و به تفکیک جرایمی پرداخته که همه آنها با قسم اثبات نخواهد شد مثلا برای اثبات جرایم مربوط به حق الله محض این دلیل معتبری نیست زیرا طریق اثباتی آنها در خود قانون اشاره شده و قانون گذار نیز در مقام احصای ادله اثباتی به این دلیل اشاره نموده است اصولا قسم در مواردی دلیل محسوب می شود که دلیل قوی تر برای اثبات مدعا در دسترس نباشد در جای خود اشاره کرده ایم که در بین دلایل به معنای اخص نیز تقدم و تاخر وجود دارد و قسم ضعیف ترین ادله است. این است که در ماده ۲۱۳ ق.م.ا مقرر داشته در تعارض سایر ادله با یکدیگر اقرار به شهادت شرعی، قسامه و سوگند مقدم است و همچنین شهادت شرعی بر قسامه و سوگند تقدم دارد. م–––ع الوصف در امور کیف––ری چون مجازات جنبه ی استثنایی دارد، وضع به گ–ونه ای دیگر اس––ت. در نظام کیفری نمی ت––وان مانند نظام مدنی، با فراغ بال در صورت فقد دلیل مکفی و یاس از اثبات، جهت فصل خصومت به اصول عملی و دلایل فقهی متوس––ل شد وحکم به محکومی––ت کیفری ف––رد داد. در چنین وضعیت دش–واری نمی توان از سوگند به عنوان وس––یله ای اثبات–ی ج–هت احراز جرم اس––تفاده نمود. در هر حال مسیله سوگند در قانون کیفری هنوز کم و کاست های زیادی دارد و شفاف سازی بیشتری را می طلبد که در این پژوهش بر حسب ضرورت به این مسیله پرداخته شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب


مقدمه ۱

الف – مقدمه ۲

ب– بیان مسیله ۳

ج – فرضیات تحقیق ۴

د– سوالات ۴

ه– هدف وضرورت انجام تحقیق ۵

و– روش تحقیق ۵

ی– پییشنه پژوهش ۵

ک– ساختار تحقیق ۶

بخش اول : کلیات و مفهوم شناسی

فصل اول: تعریف و واژه شناسی سوگند ۸

گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی سوگند در قرآن و آیات و روایات ۸

گفتار دوم: تعریف لغوی و اصطلاحی در حقوق ۹

گفتار سوم :پیشینه سوگند ۱۲

بند اول – پیشینه سوگند در ایران قدیم ۱۲

الف – ‏پیش آریاییان ۱۲

ب – اعراب پیش از اسلام ۱۳

ج – ایران باستان ۱۳

گفتار چهارم – تعریف قسم (سوگند) در قانون مجازات اسلامی ۱۴

گفتار پنجم – قسامه ۱۵

بند اول – فلسفه تشریع قسامه ۱۶

بند دوم – قلمرو قسامه ۱۹

الف – جرایم خاص ۱۹

ب – فقدان ادله دیگر ۱۹

بند سوم – شرایط اجرای قسامه ۲۰

الف – شرایط کمی ۲۰

ب – شرایط کیفی ۲۱

بند چهارم – نتایج قسامه ۲۱

فصل دوم – بیانِ مشروعیتِ سوگند در اسلام ۲۲

گفتار اول – ماهیت سوگند در فقه و حقوق اسلامی ۲۳

گفتار دوم – اختلاف اعتبار در انواع سوگند ۲۴

گفتار سوم – کاربردهای حقوقی سوگند ۲۵

بند اول– سوگند مستقل از بینه ۲۵

بند دوم– سوگند مدعی منضم به شاهد واحد ۲۶

بند سوم–حقوق جزا ۲۶

گفتار چهارم – انواع سوگند درآیات و روایات ۲۶

بند اول – سوگندِ واجب ۲۶

بند دوم – سوگندِ مندوب ۲۷

بند سوم: سوگندِ حرام ۲۷

بند چهارم: سوگندِ مکروه ۲۸

بند پنجم: سوگندِ مباح ۲۸

الف – قسم های موجود در قرآن ۲۸

ب– آنچه که سوگند به آن، همانندِ سوگند به خدا مجاز می باشد ۲۹

گفتار پنجم – انواع سوگند از نظر آثار آنها ۲۹

بند اول– تعریف سوگند منعقد شده ۲۹

بند دوم– انواع سوگند منعقد نشده ۲۹

بند سوم– یمین غموس و حکم آن ۳۰

بخش دوم : سوگند به عنوان ادله اثبات دعوی

فصل اول – نقش و جایگاه قسم (سوگند)در ادله ی اثبات دعوی ۳۲

گفتار اول : موارد استناد به قسم به عنوان دلیل ۳۲

بند اول – دلیلیت قسم ۳۲

بند دوم – بیان قسم ۳۵

بند سوم – قسم مغلظ ۳۷

گفتار دوم – محل ادای قسم ۳۹

گفتار سوم – کاربرد سوگند در ادله ی اثبات ۴۰

بند اول – دلیل جواز استفاده از قسم ۴۱

بند دوم – شرایط اداء کننده سوگند ۴۱

الف– دارا بودن شرایط کمال ۴۱

ب– عمل یا موضوع باید منتسب به حالف باشد ۴۴

ج– حالف باید مباشرت در ادای قسم داشته باشد ۴۴

د– حالف باید شخص حقیقی باشد ۴۴

گفتار چهارم – انواع سوگند ۴۵

بند اول – سوگند منکر ۴۵

بند دوم – سوگند بتی ۴۵

بند سوم – سوگند نفی العلم ۴۷

بند چهارم – قسم مدعی ۴۷

گفتار پنجم – تفاوت های سوگند بتی با سوگند استظهاری ۴۸

گفتار ششم – تعداد و جنسیت قسم خورندگان ۵۲

گفتار هفتم– قسم مرجوع از منکر و قسم متعاقب نکول منکر ۵۳

بند اول– قسم مرجوع از منکر ۵۳

بند دوم – قسم یمین العقد ۵۳

فصل دوم – آثار سوگند در حقوق ۵۴

گفتار اول – سوگندی که مقرون به شرایط صحت خود باشد ۵۴

بند اول – علم قاضی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا ۵۴

بند دوم– سوگند به طور کلی به دو دسته ی عهدی و قضایی قابل تقسیم است ۵۵

گفتار دوم – پذیرش اتیان سوگند ۵۶

بند اول – خودداری از ادای سوگند و رد آن به مدعی ۵۶

بند دوم – نکول مدعی علیه و آثار آن ۵۷

بند سوم – حکم نکول ۵۸

بند چهارم – استدلال فقهای حنفی ۵۸

بند پنجم – عدم حضور در جلسه ی اتیان سوگند ۶۰

بند ششم – مهلت دادن به طرفین برای ادای سوگند ۶۲

بند هفتم – دعاوی قابل اثبات با سوگند بتی ۶۲

بند هشتم – رجوع از سوگند ۶۳

الف– سوگند تکمیلی ۶۳

ب– وجوه افتراق و اشتراک بین سوگند بتی تکمیلی ، استظهاری ۶۵

گفتار سوم – موارد تحالف ۶۹

گفتار چهارم– ترتیب و نحوه ادای سوگند در محاکم قضایی ۷۰

گفتار پنجم – قوانین موضوعه ی کنونی ایران در قسم (سوگند) ۷۲

بند اول – اهمیت نظری و استفاده نادر عملی ۷۲

بند دوم – فرض نکول در قانون مدنی ایران ۷۳

بند سوم – سوگند در دعاوی کیفری ایران ۷۴

الف – سوگند در قصاص ۷۴

ب – سوگند در حدود ۷۵

ج – سوگند در تعزیرات ۸۰

بند چهارم : سوگند در قوانین آیین دارسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ ۸۱

بخش سوم تعارض سوگند با سایر ادله اثبات دعوی

فصل اول: تعارض سوگند با ادله دیگر ۸۴

گفتار اول: تنافی سوگند با دلایل دیگر ۸۴

بند اول: تعارض سوگند بتی ۸۴

بند دوم – تفاوت و تعارض سوگند و شهادت ۸۵

بند سوم: تعارض سوگند تکمیلی ۸۶

گفتار دوم :تعارض کارشناسی با شهادت و وجوه افتراق آنها با یکدیگر ۸۷

بند اول: وجوه افتراق کارشناسی و شهادت ۸۷

بند دوم: تعارض کارشناسی با شهادت ۸۸

فصل دوم : تعارض علم قاضی با سایر ادله ۸۹

گفتار اول : تقدم و ارجحیت علم قاضی بر سایر ادله ۹۰

گفتار دوم : علم دادرس با اقرار ۹۰

گفتار سوم: علم قاضی با نظریه کارشناس ۹۲

گفتار چهارم: علم قاضی با اسناد معتبر ۹۳

گفتار پنجم: علم دادرس با گواهی ۹۴

گفتار ششم : تعارض علم دادرس با سوگند ۹۴

نتیجه گیری ۹۶

منابع : ۱۰۲

ضمایم ۱۰۰

آیین نامه ترتیب اتیان سوگند : ۱۰۰

کلیدواژه ها

  • اتیان سوگند – نظام کیفری – اثبات حق – ادله دادرسی
  • اتیان سوگند
  • حقوق جزای اسلامی
  • ادله اثبات
  • قسم