شرایط و ضوابط تنبیه بدنی کودکان در حقوق موضوعه و مسیولیت کیفری

عنوان	شرایط و ضوابط تنبیه بدنی کودکان در حقوق موضوعه و مسیولیت کیفری
رشته	حقوق کیفری اطفال و نوجوانان
دانشجو	اسماعیل حاجی وند
استاد راهنما	شهلا معظمی
استاد مشاور	عباس شیری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

شرایط و ضوابط تنبیه بدنی کودکان در حقوق موضوعه و مسیولیت کیفری عنوان پایان نامه ای است که توسط اسماعیل حاجی وند، با راهنمایی شهلا معظمی و با مشاوره عباس شیری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

یکی از ابزارهای اصلاح و تربیت که عمدتا موجبات خشونت علیه کودکان و متعاقب آن بحث کودک آزاری را در پی دارد، اعمال انواع تنبیه به ویژه تنبیه بدنی است . عده ای از اندیشمندان با اعمال تنبیه به شدت مخالفت کرده اند، و آن را در جهت حذف رفتارهای ناهنجار نه تنها غیر مفید، بلکه مضر می دانند و والدین و مربیان را از اعمال آن نهی می کنند . در مقابل برخی دیگر با آن موافقند . این دسته معتقدند نه تنها تنبیه بدنی کودک مضر نیست ، بلکه موجب حذف اعمال ناشایست از خزانه ی رفتاری کودک می شود و تاثیر پایداری در وجود او ایجاد می کند . دراین پژوهش سعی شده با محور قراردادن بند (ت) ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی به بررسی شرایط تنبیه کودک براساس دو رکن رعایت حدود شرعی و حدود عرفی پرداخته شود و با بهره جستن از قانون مدنی و کنوانسیون حقوق کودک و همچنین قانون حمایت از کودکان و نوجوانان به تعریف روشنی از شرایط وضوابط تنبیه بدنی کودکان برسیم .

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

الف– طرح موضوع ۱

ب– اهمیت وضرورت انتخاب موضوع ۲

ج–اهداف تحقیق ۳

د– سوالات تحقیق ۳

ه– فرضیات تحقیق ۴

و– شیوه انجام تحقیق ۴

ز– پیشینه تحقیق ۴

ح– ساماندهی تحقیق ۶

فصل اول: کلیات ومفاهیم

۱–۱–تنبیه ۹

۱–۱–۱–مفهوم تنبیه وتادیب ۹

۱–۱–۲– مفهوم لغوی و اصطلاحی تعزیر ۱۱

۱–۱–۳– تمایز تعزیر با تادیب ۱۱

الف– از جهت کمیت و کیفیت ۱۱

ب– از جهت ضارب و مضروب ۱۲

ج– از جهت ضمان و عدم ضمان ۱۲

د– از جهت موارد ۱۲

ه– از جهت حکم وجوب و استحباب ۱۲

۱–۱–۴– مراحل تنبیه ۱۲

۱–۱–۵–تنبیه بدنی از منظر اسلام وروایات ۱۴

۱–۲– کودک ۱۵

۱–۲–۱– مفهوم کودک ۱۵

۱–۲–۲– مفهوم کودک از منظر قانونی ۱۷

۱–۲–۳– مفهوم کودک از منظر فقه ۲۰

۱–۳– خشونت ۲۱

۱–۳–۱– مفهوم لغوی و تعاریف خشونت ۲۱

۱–۳–۲– خشونت در مقررات داخلی ۲۳

۱–۳–۳–خشونت از منظر لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان ۲۴

۱–۳–۴– خشونت در اسناد بین المللی ۲۵

۱–۴– بزهدیدگی کودکان ۲۶

۱–۴–۱– عوامل موثر در بزهدیدگی کودکان ۲۶

۱–۴–۱–۱– عوامل فردی ۲۷

الف) عوامل مربوط به کودک ۲۷

ب)عوامل مربوط به والدین ۲۸

۱–۴–۱–۲– عوامل محیطی ۳۱

الف)محیط خانواده ۳۱

ب) محیط آموزش ۳۴

۱–۴–۱–۳– عوامل اقتصادی ۳۶

۱–۴–۱–۴– عوامل فرهنگی ۳۶

۱–۴–۱–۵– عوامل سیاسی و حقوقی ۳۸

فصل دوم: بررسی لزوم وجود یا عدم وجود تنبیه بدنی کودکان

۲–۱– بررسی لزوم وجود تنبیه بدنی کودکان به طور مطلق وبدون شرط ۴۱

۲–۱–۱– ادله موافقان تنبیه بدنی(مزایای تنبیه بدنی) کودک ۴۱

۲–۱–۲–ادله مخالفین تنبیه بدنی (معایب تنبیه بدنی) کودک: ۴۲

۲–۱–۲–۱–آثار فیزیکی ۴۲

۲–۱–۲–۲– آثار روحی وروانی ۴۲

۲–۱–۲–۳– آثار اجتماعی ۴۴

الف– آثاراجتماعی بزهدیده – بزهکار ۴۴

ب– آثاراجتماعی بزهدیده – بزهدیده ۴۶

ج– کودکان فراری ۴۷

۲– ۲– شرایط وضوابط تنبیه بدنی کودکان ۴۸

۲–۲–۱– شرایط وضوابط تنبیه بدنی کودکان از منظر علوم رفتاری ۴۹

۲–۲–۱–۱– تناسب تنبیه بدنی با خصوصیات جسمانی–روانی تنبیه شونده ۴۹

۲–۲–۱–۲–کیفیت رابطه بین تنبیه‎کننده و تنبیه‎شونده ۴۹

۲–۲–۱–۳– حالات تنبیه کننده هنگام اعمال تنبیه ۵۰

۲–۲–۱–۴– رفتار تنبیه کنندگان با یکدیگر وبا تنبیه شونده ۵۰

۲–۲–۱–۵– تنبیه و نوع رفتار نامطلوب ۵۱

۲–۲–۱–۶–تناسب تنبیه با رفتار نامطلوب ۵۱

۲–۲–۱–۷– تناسب شدت تنبیه با رفتار نامطلوب ۵۱

۲–۲–۱–۸– زمان تنبیه ۵۲

۲–۲–۲– شرایط وضوابط تنبیه بدنی کودکان از منظر عرف ۵۲

۲–۲–۳– شرایط وضوابط تنبیه بدنی کودکان از نظر فقه ۵۳

۲–۲–۳–۱– افراد مجاز به تعزیر و تادیب ۵۳

الف–تعزیر کودک توسط ولی ۵۳

ب– افراد مجاز به تادیب ۵۴

۲–۲–۳–۲– افراد غیرمجاز به تادیب کودک ۵۵

الف– حاکم ۵۵

ب– جد پدری ۵۶

۲–۲–۳–۳– کمیت تادیب ۵۶

۲–۲–۳–۴–کیفیت تادیب ۵۷

۲–۲–۳–۶– سن تادیب وتنبیه بدنی ۵۸

۲–۲–۳–۷– نیت تادیب وتنبیه کننده ۵۸

فصل سوم : بررسی تنبیه بدنی کودکان در فقه

۳–۲–موارد منع وجواز تنبیه بدنی کودکان از منظر اسلام ۶۸

۳–۲–۱–تنبیه بدنی کودک از منظرمنابع فقهی ۶۸

۳–۲–۱–۱– تنبیه بدنی کودک در قرآن ۶۸

۳–۲–۱–۲–تنبیه بدنی کودک از دیدگاه اجماع ۷۰

۳–۲–۱–۳– تنبیه بدنی کودک از دیدگاه عقل ۷۱

۳–۲–۱–۴–تنبیه بدنی کودک در سنت(روایات) ۷۲

۳–۲–۲– تنبیه بدنی کودک از منظرروایات و نظرفقها ۷۳

۳–۲–۲–۱– شناخت میزان آمادگی کودک ۷۳

فصل چهارم: تنبیه بدنی کودکان از منظرمسیولیت کیفری

۴–۱– مسیولیت کیفری اطفال در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ ۷۵

۴–۲– مسیولیت کیفری اطفال در قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ ۷۷

۴–۲–۱– حذف تعزیر افراد نابالغ ۷۸

۴–۳– مسیولیت نقصان یافته ۸۲

۴–۴– تنبیه بدنی ومسیولیت کیفری معلمین ومربیان مدارس ۸۵

فصل پنجم : بررسی تنبیه بدنی کودکان در حقوق موضوعه

۵–۱– حمایت از کودکان در مقابل تنبیه از منظر قوانین موضوعه ۸۸

۵–۱–۱– سازوکارهای حمایتی از حقوق بین الملل ۸۸

۵–۱–۱–۱– حمایت عام ۸۸

الف– برابری در مقابل قانون: ۸۸

ب –اطلاع‎رسانی: ۸۸

ج –زمان مناسب: ۸۹

د –جبران خسارت: ۸۹

ه– رفتار مناسب: ۹۰

و– جرم‏انگاری بعضی از رفتارها: ۹۱

۵–۱–۱–۲– حمایت خاص در برابرتنبیه و مجازات کودک ۹۲

الف–توجه ویژه به منافع کودک: ۹۲

ب–اطلاع‎ رسانی: ۹۴

ج –جنایت علیه کودک: ۹۴

۵–۱–۲– ابزارها و سازوکارهای حمایتی در حقوق ایران ۹۴

الف– برخورداری از حقوق خاص: ۹۴

ب –منع آزار و شکنجه: ۹۵

ج –تنبیه به لحاظ تربیت: ۹۶

۵–۲– حریم خصوصی کودک و حق والدین بر تربیت ۹۷

۵–۲–۱– حقوق کودک بر تربیت و ارتباط آن با حریم خصوصی او ۹۷

۵–۲–۲– چگونگی سازگاری تکلیف اولیا به تربیت طفل و حق کودک برحریم خصوصی ۹۹

۵–۲–۲–۱– جهات وشرایط ورود به حق حریم خصوصی کودک : ۱۰۰

الف– قانونی بودن دخالت: ۱۰۰

ب– خودسرانه نبودن دخالت: ۱۰۰

ث–انطباق مداخله با منافع عالیه کودک: ۱۰۱

د– انطباق حق حریم خصوصی کودک با حق تکلیف والدین به تربیت طفل: ۱۰۱

۵–۳– رویکرد پیشگیرانه قوانین ایران ۱۰۲

۵–۳–۱– قانون اساسی ۱۰۲

۵–۳–۲– قانون مدنی ۱۰۳

۵–۳–۳– قوانین کیفری ۱۰۴

۵–۳–۳–۱– سیاست کیفری ایران در قبال جرایم علیه تمامیت جسمانی کودک ۱۰۵

الف– مشروعیت مطلق رفتار آزاردهنده (عدم کیفر شخص آزارگر) ۱۰۵

ب– مشروعیت نسبی رفتار آزاردهنده (واکنش کیفری تخفیف یافته درقبال شخص آزارگر) ۱۰۷

۵–۳–۳–۲– اذیت وآزار صغار تحت عنوان تنبیه وتادیب ۱۰۸

۵–۳–۳–۳– ضرورت تنبیه بدنی اطفال با نگاهی به تبصره ۲ماده ۴۹ق م ا مصوب۱۳۷۰ ۱۱۱

۵–۳–۳–۴– بررسی بند(ت) ماده

قانون جدید مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۱۵

نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۱۹

منابع وماخذ ۱۲۷

کلیدواژه ها

• مسیولیت کیفری
• حقوق کودکان
• تنبیه بدنی کودکان
• تنبیه بدنی
• مسیولیت(حقوقی)
• آزار کودک