شکل گیری حقوق جهانی سلامت و ملاحظات دولت ها

عنوان	شکل گیری حقوق جهانی سلامت و ملاحظات دولت ها
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	فاطمه فلاحی
استاد راهنما	بهرام مستقیمی
استاد مشاور	حسین آل کجباف، بهاره حیدری
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

شکل گیری حقوق جهانی سلامت و ملاحظات دولت ها عنوان رساله ای است که توسط فاطمه فلاحی، با راهنمایی بهرام مستقیمی و با مشاوره حسین آل کجباف و بهاره حیدری در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

چکیده

ارزش های جهانی که خاستگاه انسانی داشته، معیارها و هنجارهایی را طلب می کنند که همه آحاد بشر در این گستره آنرا ذاتی و در وجدان خود مورد پذیرش قرار داده و بایسته و شایسته تلقی و از این منظر رعایت و احترام به این حقوق را لازم می دانند. در اصل بشر من حیث بشریت ، شایسته دارا بودن این حقوق اولیه است. حقوق اولیه که ناظر بر مشترکات انسانی بوده و از این حیث تفاوتی در ماهیت آن ها وجود ندارد. دیباچه منشور سازمان ملل متحد بیان می دارد قصد و اراده جامعه بین المللی ایمان به حقوق بنیادین بشر، به کرامت و ارزش شخص انسان است. از طریق منشور یا معاهده الزام آور دیگر، دولت های عضو سازمان، متعهد به ارتقاء و ترویج احترام جهانی و رعایت موثر حقوق بشر برای همه، بدون تبعیض بوده و کلیه اعضاء متعهد به همکاری با آن سازمان برای نیل به مقاصد مذکور می باشند . ظرفیت مقررات حقوق بشر برای بهبود سلامت و ارتقاء حق بر سلامت از شناخت گسترده و پذیرش جهانی معاهدات اصلی آن، اعلامیه ها، اصول و حتی اسناد غیرِ الزام آور دیگر استنباط می شود. توسعه جهانی حق بر سلامت، موجب شده است این حق در گفتمان و رویه های جامعه بین المللی حقوق بشر، به مثابه زبان مشترک، ضابطه و چارچوب عمل، گسترش یابد. اهمیت این بحث، محوری است زیرا حق بر سلامت، به تعهد، و اقدام همه این جوامع بستگی دارد و به وحدت زبان و درک همیاری بین آن ها مساعدت می کند. ملاحظه گستردگی سلامت به عنوان پدیده ای که مرز نمی شناسد و تنوع حوزه های مرتبط با آن و طیف بسیار پر دامنه اقداماتی که برای تحقق این حق لازم است، به خوبی نشانگر آن است که حق بر سلامت تعهدی مشترک و برابر است و همبستگی جهانی ، یعنی مشارکت برابر همه عامل ها اعم از داخلی یا بین المللی را طلب می نماید. لذا مبنایی برای سلامت وجود دارد که سطح پایین تر و کمتر از آن در هیچ کشوری پذیرفته نیست. حق بر سلامت، به مثابه حق لازم الاتباع است و با توجه به رشد و گسترش جهانی شدن که ویژگی شاخص جهان امروز است حقوق در این زمینه نقش مهمی ایفا نموده و به تنظیم و تکامل نظامی جامع تحت عنوان حقوق جهانی سلامت، یاری رسانده است. در این پژوهش با بررسی های به عمل آمده جهت اعتلای حقوق جهانی سلامت، به این امر دست یافته شد که آنچه مسلم است در نظام حقوق بین الملل مبتنی بر منشور ملل متحد، اصل همکاری بین المللی در حل مسایل بین المللی دارای خصلت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، یا بشردوستانه و تشریک مساعی در ارتقاء و پیشبرد معیارهای بالاتر زندگی، اشتغال کامل، شرایط پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی و حل مسایل بین المللی اقتصادی، اجتماعی، سلامت و مسایل مربوط به آن ها و همکاری بین المللی و فرهنگی و آموزش که برای سعادت، رفاه و تامین روابط مسالمت آمیز و دوستانه بین الملل ضروری است، سنگ بنای این نظام و مرکز ثقل منشور را تشکیل می دهد.

ساختار و فهرست رساله

فهرست اجمالیبخش اول: حقوق جهانی سلامت: از مبانی، منابع و قلمرو تا گستره جهانی۱۵فصل اول: مفهوم شناسی و سیر تحول موضوع۱۷فصل دوم: مبانی حقوق جهانی سلامت۴۸فصل سوم: منابع حقوق جهانی سلامت۸۰فصل چهارم: قلمرو حقوق جهانی سلامت۱۰۳بخش دوم: اصول بنیادین و اسناد پایه ای حقوق بشری و تعهدات دولت ها در خصوص حق بر سلامت۱۳۰فصل اول: بررسی تفصیلی اصول بنیادین و اسناد پایه ای حقوق بشری در خصوص حق بر سلامت۱۳۲فصل دوم: بررسی گستره جهانی حق بر سلامت و مقررات بین المللی سلامت۱۷۳فصل سوم: بررسی تعهدات دولت ها در خصوص حق بر سلامت۱۹۸ فهرست تفصیلی مقدمه۲بیان مساله۵اهمیت و ضرورت پژوهش۹پیشینه و نوآوری پژوهش۱۰اهداف پژوهش۱۱پرسش های پژوهش۱۲فرضیه های پژوهش۱۲روش پژوهش۱۳سازمان دهی پژوهش۱۳بخش اول: حقوق جهانی سلامت: از مبانی، منابع و قلمرو تا گستره جهانی۱۵مقدمه۱۶فصل اول: مفهوم شناسی و سیر تحول موضوع۱۷مبحث اول: تعریف و تاریخچه سلامت و اصطلاحات مرتبط۲۰گفتار اول: تعریف سلامت در اساسنامه سازمان جهانی بهداشت و سایر اسناد بین المللی۲۴مبحث دوم: تبیین و تعریف اصطلاحات مرتبط با حقوق جهانی سلامت۲۷گفتار اول: سلامت بین المللی۲۷گفتار دوم: از سلامت بین المللی تا سلامت جهانی۲۹گفتار سوم: سلامت جهانی۳۱بند اول: تعریف و توصیف سلامت جهانی۳۳بند دوم: سلامت جهانی و روابط بین الملل۳۶بند سوم: رفع تهدیدهای پیش روی سلامت جهانی۳۷مبحث سوم: حقوق سلامت۳۹گفتار اول: حقوق سلامت به مثابه موضوع۴۰گفتار دوم: حقوق سلامت به مثابه رشته تخصصی۴۱مبحث چهارم: جنبه های مختلف حقوق سلامت۴۱گفتار اول: حقوق سلامت فردی۴۲گفتار دوم: حقوق سلامت بنیادین۴۲گفتار سوم: حقوق سلامت نهادی۴۳گفتار چهارم: حقوق سلامت عمومی۴۳مبحث پنجم: از حقوق سلامت عمومی تا حقوق جهانی سلامت۴۴مبحث ششم: حقوق جهانی سلامت۴۵فصل دوم: مبانی حقوق جهانی سلامت۴۸مبحث اول: تاثیر و اهمیت حق بر سلامت در نظام بین المللی حقوق بشر۴۹گفتار اول: حقوق بشر۵۱گفتار دوم: تعریف و توصیف حقوق بشر۵۲مبحث دوم: حق بر سلامت۵۴مبحث سوم: مبانی حق بر سلامت۵۵گفتار اول: بررسی اجمالی مبانی حق بر سلامت در اسناد شاخص حقوق بشری۵۷مبحث چهارم: مفهوم و دامنه حق بر سلامت۶۰گفتار اول: مفاهیم سنتی حق بر سلامت۶۱بند اول: مفهوم حق دسترسی به خدمات و مراقبت سلامت۶۱بند دوم: مفهوم حق برخورداری از تندرستی و سعادت۶۲گفتار دوم: مفاهیم مدرن حق بر سلامت۶۳بند اول: مفهوم حق بر ایمنی سلامت جهانی۶۳بند دوم: مفهوم حق بر فرهنگ سلامت۶۴مبحث پنجم: محتوای حق بر سلامت۶۵گفتار اول: رابطه بین حق بر سلامت و سایر حقوق بشر۶۸گفتار دوم: رابطه بین حق بر سلامت، اصل عدم تبعیض و امنیت سلامت۶۹مبحث ششم: حق بر سلامت و آموزه امنیت انسان۷۴مبحث هفتم: مبانی هنجاری حقوق جهانی سلامت۷۷فصل سوم: منابع حقوق جهانی سلامت۸۰مبحث اول: جایگاه حقوق جهانی سلامت در رشته حقوق بین الملل۸۱مبحث دوم: بررسی منابع حقوق بین الملل۸۳مبحث سوم: منابع بین المللی حقوق جهانی سلامت۸۵گفتار اول: معاهدات بین المللی۸۵گفتار دوم: عرف بین المللی۸۶گفتار سوم: اصول کلی حقوقی۸۷مبحث چهارم: منابع ملی حقوق جهانی سلامت۸۹گفتار اول: قانون اساسی۹۰گفتار دوم: قانون عادی۹۱گفتار سوم: رویه قضایی ملی۹۱مبحث پنجم: سایر منابع حقوق جهانی سلامت۹۱گفتار اول: رویه قضایی بین المللی سلامت۹۲گفتار دوم: رویه قضایی منطقه ای سلامت۹۳گفتار سوم: دکترین۹۳گفتار چهارم: اصل انصاف۹۵مبحث ششم: معاهدات و مقررات موضوعه حقوق جهانی سلامت۹۷گفتار اول: معاهدات و مقررات موضوعه سازمان جهانی بهداشت۹۷گفتار دوم: معاهدات و مقررات موضوعه سایر سازمان های بین المللی۹۸مبحث هفتم: حقوق جهانی سلامت و اسناد حقوقی نرم۹۹فصل چهارم: قلمرو حقوق جهانی سلامت۱۰۳مبحث اول: حقوق جهانی سلامت، حقوق اجتماعی و حقوق بین الملل اجتماعی۱۰۴گفتار اول: حمایت سلامت و ایمنی کار۱۰۴گفتار دوم: جنبه اجتماعی حقوق سلامت و حقوق جهانی سلامت۱۰۵مبحث دوم: حقوق جهانی سلامت و حقوق بین الملل بشردوستانه۱۰۶گفتار اول: اقدامات سازمان جهانی بهداشت در خصوص حقوق بین الملل بشردوستانه۱۰۷گفتار دوم: اقدامات مشترک حقوق جهانی سلامت و حقوق بین الملل بشردوستانه۱۰۸مبحث سوم: حقوق جهانی سلامت، حقوق کیفری و حقوق بین الملل کیفری۱۱۱گفتار اول: رابطه بین حقوق جهانی سلامت و حقوق کیفری: از حیث روش۱۱۲گفتار دوم: رابطه بین حقوق جهانی سلامت و حقوق کیفری: از حیث محتوا۱۱۲مبحث چهارم: حقوق جهانی سلامت، حقوق محیط زیست و حقوق بین الملل محیط زیست۱۱۳گفتار اول: اقدامات مشترک حقوق جهانی سلامت و حقوق بین الملل محیط زیست۱۱۵مبحث پنجم: حقوق جهانی سلامت و حقوق مصرف کننده۱۱۷گفتار اول: رابطه حقوق جهانی سلامت و حقوق مصرف کننده از حیث سلامت و ایمنی غذای جهان۱۱۸گفتار دوم: رابطه حقوق جهانی سلامت و حقوق مصرف کننده از حیث ایمنی عمومی فراورده۱۲۰مبحث ششم: حقوق جهانی سلامت، حقوق اقتصادی و حقوق بین الملل اقتصادی۱۲۰مبحث هفتم: حقوق جهانی سلامت و تجارت بین الملل۱۲۳نتیجه گیری بخش اول۱۲۶بخش دوم: اصول بنیادین و اسناد پایه ای حقوق بشری و تعهدات دولت ها در خصوص حق بر سلامت۱۳۰مقدمه۱۳۱فصل اول: بررسی تفصیلی اصول بنیادین و اسناد پایه ای حقوق بشری در خصوص حق بر سلامت۱۳۲مبحث اول: بررسی جایگاه حق بر سلامت در اسناد حقوقی سخت۱۳۳گفتار اول: منشور سازمان ملل متحد مصوب ۱۹۴۵۱۳۴گفتار دوم: اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب ۱۹۴۸۱۳۵گفتار سوم: میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب ۱۹۶۶۱۳۸گفتار چهارم: میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب ۱۹۶۶۱۴۲گفتار پنجم: کنوانسیون بین المللی رفع هرگونه تبعیض نژادی مصوب ۱۹۶۵۱۴۵گفتار ششم: کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان مصوب ۱۹۷۹۱۴۶گفتار هفتم: کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۹۸۹۱۴۶گفتار هشتم: کنوانسیون بین المللی حقوق راجع به اشخاص معلول مصوب ۲۰۰۶۱۴۷گفتار نهم: کنوانسیون بین المللی راجع به حمایت از حقوق همه کارگران مهاجر و اعضای خانواده آن ها مصوب ۱۹۹۰۱۴۸مبحث دوم: نظر تفسیری عام شماره

کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در خصوص حق بر سلامت۱۵۰گفتار اول: بررسی و تحلیل نظر تفسیری عام کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۱۵۰گفتار دوم: گزارش مخبر ویژه کمیسیون حقوق بشر۱۵۳مبحث سوم: جایگاه حق بر سلامت در اسناد منطقه ای حقوق بشری۱۵۵گفتار اول: کنوانسیون حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی مصوب ۱۹۵۰۱۵۶گفتار دوم: منشور اجتماعی اروپا مصوب ۱۹۶۱۱۵۶گفتار سوم: کنوانسیون حقوق بشر آمریکا مصوب ۱۹۶۹۱۵۷گفتار چهارم: منشور آفریقا در مورد حقوق بشر و مردمان مصوب ۱۹۸۱۱۵۸مبحث چهارم: موافقت نامه های سازمان تجارت جهانی۱۵۸گفتار اول: موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت۱۵۹گفتار دوم: موافقت نامه اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی۱۵۹گفتار سوم: موافقت نامه موانع فنی فرا راه تجارت۱۶۰مبحث پنجم: بررسی جایگاه حق بر سلامت در اسناد حقوقی نرم۱۶۱گفتار اول: اعلامیه اسلامی حقوق بشر قاهره مصوب ۱۹۹۰۱۶۲گفتار دوم: اعلامیه کنفرانس جهانی تغذیه مصوب ۱۹۹۲۱۶۲گفتار سوم: اعلامیه کنفرانس جهانی اسکان بشر مصوب ۱۹۹۶۱۶۳مبحث ششم: بیانیه آلماآتا ۱۹۷۸۱۶۴گفتار اول: سیاست های برنامه و چشم انداز سلامت برای همه۱۶۵گفتار دوم: مراقبت های اولیه سلامت و اصول آن۱۶۶گفتار سوم: منشور ارتقای سلامت اوتاوا مصوب ۱۹۸۶۱۶۹بند اول: ابزارهای ارتقای سلامت، سیاست جامعه سالم۱۷۰فصل دوم: بررسی گستره جهانی حق بر سلامت و مقررات بین المللی سلامت۱۷۳مبحث اول: رابطه سلامت و عصر جهانی شدن۱۷۶مبحث دوم: حق بر سلامت و عصر جهانی شدن۱۷۷مبحث سوم: دیپلماسی سلامت جهانی۱۷۹مبحث چهارم: تاریخ تکوین و تعریف دیپلماسی سلامت جهانی۱۸۰مبحث پنجم: مقررات بین المللی سلامت۱۸۲گفتار اول: اختیار استثنایی سازمان جهانی بهداشت مندرج در اساسنامه خود۱۸۵گفتار دوم: از مقررات بین المللی بهداشت تا مقررات بین المللی سلامت۱۸۶مبحث ششم: فرایند تجدیدنظر مقررات بین المللی سلامت سال ۲۰۰۵۱۸۸گفتار اول: ویژگی های عمده مقررات بین المللی سلامت سال ۲۰۰۵۱۹۰گفتار دوم: مقایسه مقررات بین المللی سلامت سال های ۱۹۶۹ و ۲۰۰۵۱۹۱مبحث هفتم: بررسی مفهوم وضعیت اضطراری سلامت عمومی موجب بروز نگرانی بین المللی۱۹۱فصل سوم: بررسی تعهدات دولت ها در خصوص حق بر سلامت۱۹۸مبحث اول: ماهیت تعهدات دولت ها با توجه به نظر تفسیری عام شماره

کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۱۹۸مبحث دوم: حق شهروندان از حیث مطالبه (حق– ادعا)۲۰۰مبحث سوم: ماهیت کلی تعهدات ناشی از میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در خصوص دولت ها۲۰۲مبحث چهارم: بند

ماده

میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۲۰۳مبحث پنجم: ابعاد، ماهیت و قلمرو تعهدات دولت ها۲۰۷گفتار اول: تعهد به رعایت۲۱۰گفتار دوم: تعهد به حمایت۲۱۳گفتار سوم: تعهد به ایفاء۲۱۴گفتار چهارم: تعهد به مساعدت و همکاری بین المللی۲۱۶مبحث ششم: تعهدات سازمان های بین المللی غیردولتی، کارگزاری های تخصصی سازمان ملل و بخش های خصوصی در قبال حق بر سلامت۲۱۸مبحث هفتم: نظارت بر حق بر سلامت۲۲۰گفتار اول: حمایت بین المللی۲۲۲گفتار دوم: حمایت منطقه ای۲۲۳گفتار سوم: حمایت ملی۲۲۳بند اول: رهنمودهای اخلاقی۲۲۴بند دوم: آموزش و تعلیم۲۲۴بند سوم: تقویت مسوولیت پذیری حرفه ای۲۲۴بند چهارم: سازوکارهای حقوقی۲۲۵نتیجه گیری نهایی و پیشنهادات۲۲۷فهرست منابع۲۳۲۱– منابع فارسی۲۳۲الف: کتاب ها۲۳۲ب: مقاله ها۲۳۹ج: سندها۲۴۵د: پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله های دکتری۲۴۵ه–: جزوه دانشگاهی۲۴۶۲– منابع لاتین۲۴۷A: Books۲۴۷B: Articles۲۵۲C: Documents۲۵۷D: Internet Sources (sites)۲۶۳Abstract۲۶۴

کلیدواژه ها

• حقوق جهانی سلامت
• بهداشت جهانی
• مصلحت کشور
• حق سلامتی
• نظم عمومی
• شکل گیری
• حقوق بین الملل
• نقش دولت
• حقوق بشر
• تعهد
• همکاری بین المللی