شیوه های حمایت از افشاکنندگان فساد اداری در حقوق ایران

عنوان	شیوه های حمایت از افشاکنندگان فساد اداری در حقوق ایران
رشته	دادرسی اداری
دانشجو	هادی جمشیدی فر
استاد راهنما	ایرج حسینی صدرآبادی
استاد مشاور	محمدوزین کریمیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

شیوه های حمایت از افشاکنندگان فساد اداری در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط هادی جمشیدی فر، با راهنمایی ایرج حسینی صدرآبادی و با مشاوره محمدوزین کریمیان در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

مبارزه با فساد یک فرایند هوشمند است که اولین و مهم ترین مرحله آن کشف فساد است. امروزه، موثرترین و کارآمدترین ساز و کارهای نظارتی مبتنی بر دخیل کردن مردم در فرایند نظارت است. استفاده از ظرفیت–های اجتماعی در قالب حمایت از افشاگری جرایم فساد اداری در شماری از کشورها از پشتوانه حقوقی برخوردار شده است و حمایت های قانونی از افشاگران فساد و قوانین مربوطه در کشورهای مختلف متفاوت است و بستگی به نوع ساختارهای مدیریتی و حکومتی این کشورها، نوع موارد مختلف و درجه اهمیت آنها و اینکه کجا و در چه زمانی اسرار فاش و منتشر گردیده و در اطلاع عموم قرار گرفته، دارد. با توجه به قوانین موجود در ایران، با خلاء جدی در زمینه حمایت از افشا کنندگان فساد روبرو هستیم؛ زیرا این مسیله به صورت کمرنگی در نظام حقوقی ایران مورد توجه بوده و افشاگر فساد همواره هزینه پرداز افشاگری اش شده است. ظرفیت های قانونی کشور ما در امر حمایت از افشاکنندگان فساد کاملا ناقص و نحیف است. با این حال باید دید نگاه قانونگذار به مسیله حمایت از افشاگران فساد چگونه بوده و اینکه آیا تدابیری برای این امر وجود دارد؟ در هر صورت باید به دنبال بهترین و مطلوب ترین شیوه برای حمایت از افشاکنندگان فساد بود تا نامعادله فساد را بتوان به راحتی حل کرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱تبیین موضوع تحقیق ۱ضرورت و اهداف تحقیق ۲سوالات تحقیق ۳فرضیه تحقیق ۳پیشینه تحقیق ۳قلمرو تحقیق ۵روش انجام تحقیق ۵روش جمع آوری اطلاعات ۵ساختار تحقیق ۵بخش اول: در جستجوی مفهوم فساد اداری و مبانی حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۶فصل اول: درآمدی بر مفهوم فساد اداری در اندیشه های حقوقی و مبارزه با آن ۶مبحث اول: آناتومی فساد اداری ۷گفتار اول: بررسی لغوی فساد اداری ۷بند اول: مفهوم فساد در لغت ۸بند دوم: تعریف لفظ "اداری" در لغت ۸گفتار دوم: تعریف فساد اداری ۹بند اول: تعریف فساد اداری از منظر اندیشمندان و سازمان های بین المللی ۹بند دوم: تعریف فساد اداری در قوانین جمهوری اسلامی ایران ۱۰بند سوم: نسبت تخلف اداری با فساد اداری ۱۱مبحث دوم: مبارزه با فساد اداری در ایران و جهان ۱۲گفتار اول: سیر تاریخی مبارزه با فساد اداری ۱۳گفتار دوم: مبارزه با فساد اداری در ایران ۱۴مبحث سوم: راهکارهای مبارزه با فساد اداری ۱۶گفتار اول: راهکارهای اقتصادی مبارزه با فساد اداری ۱۶گفتار دوم: راهکارهای سیاسی مبارزه با فساد اداری ۱۸بند اول: سیاست زدایی از نظام اداری ۱۹بند دوم: اراده قاطع سیاسی ۲۰گفتار سوم: راهکارهای اداری مبارزه با فساد اداری ۲۱بند اول: اصلاح نظام اداری و مقررات زدایی ۲۲بند دوم: شایسته سالاری ۲۲گفتار چهارم: راهکار جزایی مبارزه با فساد اداری ۲۳گفتار پنجم: راهکارهای حقوقی غیرجزایی مبارزه با فساد اداری ۲۳بند اول: راهکارهای تقنینی مبارزه با فساد اداری ۲۴بند دوم: راهکارهای اجتماعی مبارزه با فساد اداری ۲۵الف) آگاهی دادن به مردم درباره انواع فساد و مشارکت دادن آنها در مبارزه با فساد ۲۵ب) راه اندازی سامانه هایی که مردم از طریق آن موارد فساد را گزارش کنند ۲۶فصل دوم: ضرورت نظارت اجتماعی و مبانی حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۲۷مبحث اول: مفهوم، اهمیت و سیر تاریخی افشاگری فساد ۲۸گفتار اول: کالبد شکافی مفهوم افشاگری فساد ۲۸بند اول: افشاگری در لغت ۲۹بند دوم: افشاگری در اصطلاح ۲۹گفتار دوم: تاریخچه حمایت از افشاگری فساد ۳۲بند اول: تاریخچه حمایت از افشاکنندگان فساد در جهان ۳۲بند دوم: تاریخچه حمایت از افشاکنندگان فساد در ایران ۳۴گفتار سوم: فلسفه و اهمیت افشاگری فساد ۳۵بند اول: فلسفه و ریشه اصطلاح افشاگری ۳۵بند دوم: اهمیت افشاگری فساد ۳۶مبحث دوم: مبانی حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۳۸گفتار اول: نظارت مردم بر حکومت ۳۸بند اول: کنترل و نظارت اجتماعی ۳۹الف) مفهوم نظارت اجتماعی ۳۹۱ مفهوم نظارت ۴۰۲ انواع نظارت ۴۱۳ تعریف نظارت همگانی ۴۱بند دوم: نظارت اجتماعی و مقابله با فساد ۴۲گفتار دوم: شفافیت و پاسخگویی ۴۴بند اول: اهمیت و ضرورت های وجود شفافیت ۴۴بند دوم: نقش شفافیت در پیشگیری و مبارزه با فساد اداری ۴۵بند سوم: شفافیت و افشاگری فساد، مکمل یکدیگر برای کاهش و پیشگیری از فساد ۴۷گفتار سوم: آزادی اندیشه و بیان و نقش آنها در افشا و مبارزه با فساد ۴۸گفتار چهارم: دسترسی آزاد به اطلاعات ۵۰بند اول: حق دسترسی به اطلاعات و مبارزه با مفاسد در نظام حقوقی ایران ۵۱الف) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸ با آخرین اصلاحات ۱۳۶۸ ۵۱ب) قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۱۳۸۸ ۵۲پ) قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۹۰ ۵۲ت) منشور حقوق شهروندی مصوب ۱۳۹۵ ۵۳ث) قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴ ۵۳ج) قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد مصوب ۱۳۹۲ ۵۴چ) سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری ۱۳۹۲ ۵۵بند دوم: بستر های دستیابی به اطلاعات در جهت حمایت از افشاکنندگان مفاسد اداری در اسناد بین المللی و سایر کشورها ۵۵مبحث سوم: نظارت اجتماعی و گزارش دهی فساد در اسلام و کلام بزرگان ۵۸گفتار اول: گزارش دهی فساد در اسلام ۵۸گفتار دوم: مواضع مقامات عالی رتبه ج ا ا در خصوص گزارش دهی فساد ۶۰بند اول: بیانات حضرت آیت الله خمینی (ره) در مورد ضرورت نظارت اجتماعی ۶۰بند دوم: بیانات مقام معظم رهبری در مورد ضرورت نظارت اجتماعی و گزارش دهی فساد ۶۱بند سوم: موضع شهید بهشتی در مورد ضرورت نظارت اجتماعی ۶۲بند چهارم: مواضع مسیولین عالی قضایی در حمایت از افشاکنندگان فساد ۶۲بند هفتم: موضع وزیر امور اقتصاد و دارایی در حمایت از افشاگران فساد ۶۵بخش دوم: در جستجوی توسعه حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۶۶فصل اول: دامنه، تدابیر و چالش های حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۶۷مبحث اول: دامنه حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۶۸گفتار اول: دامنه حمایت از افشاکنندگان فساد اداری بر اساس قلمروهای موضوعی و شخصی ۷۰بند اول: دامنه حمایت از افشاکنندگان فساد اداری بر اساس قلمرو موضوعی ۷۰بند دوم: دامنه حمایت از افشاکنندگان فساد بر اساس قلمرو شخصی ۷۳گفتار دوم: دامنه حمایت از افشاکنندگان فساد بر اساس قلمروهای سازمانی و اراده افشاگری فساد ۷۵بند اول: افشاگری فساد بر اساس قلمرو سازمانی ۷۶الف) افشاگری درون سازمانی ۷۸ب) افشاگری برون سازمانی ۷۹بند دوم: افشاگری فساد بر اساس اراده افشاگر ۸۱الف) افشاگری اختیاری ۸۱ب) افشاگری اجباری ۸۲مبحث دوم: تدابیر حمایت از افشاکنندگان فساد اداری در حقوق ایران و اسناد بین المللی ۸۴گفتار اول: تدابیر حمایت از افشاکنندگان فساد در حقوق ایران ۸۴بند اول: تدابیر حمایتی در قوانین و مقررات عام ۸۴الف) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۳ ۸۴ب) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۸۵پ) آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و اصلاحات ۱۳۹۴ ۸۵بند دوم: تدابیر حمایتی در قوانین و مقررات خاص ۸۷الف) قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۹۰ ۸۷ب) قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر مصوب ۱۳۹۴ ۸۸پ) قانون پیشگیری از وقوع جرم مصوب ۱۳۹۴ ۹۰ت) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۱۳۹۲ ۹۰ث) آیین نامه اجرایی سازمان بازرسی کل کشور مصوب ۱۳۶۰ ۹۰ج) آیین نامه اجرایی حمایت از شهود و مطلعان مصوب ۱۳۹۴ ۹۱چ) آیین نامه پیشگیری و مبارزه با رشوه در دستگاه های اجرایی مصوب ۱۳۸۳ ۹۲ح) آیین نامه اجرایی ماده

قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه ۱۳۹۴ ۹۳خ) دستورالعمل تشکیل مجتمع تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی مصوب ۱۳۹۷ ۹۳د) طرح تشویق و حمایت از مطلعین فساد اداری و اقتصادی ۹۴گفتار دوم: جلوه های حمایت از افشاکنندگان مفاسد اداری در اسناد بین المللی ۱۰۱بند اول: جلوه های حمایت از افشاکنندگان مفاسد اداری در کنوانسیون ها ۱۰۱الف) کنوانسیون حقوق کیفری ۱۰۱ب) کنوانسیون حقوق مدنی ۱۰۲پ) کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان یافته ملی ۱۰۲ت) کنوانسیون مریدا (کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد) ۱۰۳بند دوم: اعلامیه ها، قطعنامه ها و توصیه نامه ها ۱۰۴مبحث سوم: چالش های حمایت از افشاکنندگان فساد در ایران ۱۰۵گفتار اول: تردید در اراده سیاسی برای وضع قانون جامع به منظور حمایت از افشاکنندگان فساد ۱۰۵گفتار دوم: ضعف نظام اداری در گزارش گیری ۱۰۷بند اول: مسیرهای گزارش دهی ۱۰۸الف) نهاد دادستانی ۱۰۹ب) کمسیون اصل

۱۱۱پ) سازمان بازرسی کل کشور ۱۱۲ت) سامانه های الکترونیکی و برخط ۱۱۲بند دوم: ضعف ساختاری و مقرراتی برای گزارش دهی ۱۱۵گفتار سوم: افول اطمینان مردم به مراجع تحقیقاتی ۱۱۶گفتار چهارم: ضعف قوانین در سطح ملی و بین المللی ۱۱۶گفتار پنجم: فقدان ضمانت های حقوقی برای گزارشگران فساد ۱۱۷گفتار ششم: نقصان استقلال مراجع مسیول ۱۱۷گفتار هفتم: نقص در فرهنگ سازی، آموزش و آگاهی ۱۱۸بند اول: نقص در آموزش و آگاهی مناسب به منظور افشاگری فساد ۱۱۸بند دوم: نقص فرهنگی مناسب برای افشای فساد ۱۲۳فصل دوم: مدل مطلوب حمایت از افشاکنندگان فساد اداری ۱۲۹مبحث اول: حمایت از اشخاص عادی در خصوص افشاگری فساد ۱۳۰گفتار اول: قلمرو اشخاص عادی ۱۳۱گفتار دوم: اصول حمایتی از افشاگری اشخاص عادی ۱۳۳بند اول: محافظت از اقدامات تلافی جویانه ۱۳۳الف) امنیت جانی افشاگر فساد و خانواده آن ۱۳۴ب) امنیت شغلی ۱۳۴بند دوم: محرمانگی و گمنامی هویت افشاگر ۱۳۵بند سوم: مصونیت کیفری ۱۴۰بند چهارم: دادرسی عادلانه ۱۴۱بند پنجم: پاداش دهی ۱۴۲بند ششم: اقدام در خصوص گزارش دهی و افشاگری ۱۴۶بند هفتم: جبران خسارات زیان دیده ۱۴۷بند هشتم: مشاوره و معاضدت ۱۴۸بند نهم: ایجاد خط امن ارتباطی ۱۴۹بند دهم: سازمان مستقل افشاگری ۱۵۱بند یازدهم: ارزیابی نسبت به قوانین افشاگری ۱۵۲مبحث دوم: حمایت از کارمندان در خصوص افشاگری فساد ۱۵۳گفتار اول: انواع رویکرد ها نسبت به حمایت از افشاگری کارمندان ۱۵۵گفتار دوم: قلمرو کارمند افشاگر ۱۵۶گفتار سوم: اصول حمایتی از کارمندان افشاگر ۱۵۷بند اول: حفاظت از اقدامات تلافی جویانه ۱۵۸بند دوم: منع محدودیت های شغلی ۱۶۰بند سوم: اطلاع رسانی و آموزش ۱۶۲بند چهارم: بار اثبات بر عهده کارفرما ۱۶۴بند پنجم: حمایت از حق افشاگری ۱۶۴بند ششم: جبران خسارت ۱۶۵بند هفتم: اتخاذ مکانیسم افشاگری درون سازمانی ۱۶۶بند هشتم: مرجع رسیدگی به شکایات کارکنان افشاگر ۱۶۷مبحث سوم: حمایت از رسانه ها و روزنامه نگاران در خصوص افشاگری فساد ۱۶۸گفتار اول: رسانه ها و افشاگری فساد ۱۷۰بند اول: نقش رسانه ها در افشاگری فساد ۱۷۰بند دوم: نقش رسانه ها در وضعیت نبود قانون ویژه حمایت از افشاکنندگان فساد ۱۷۲گفتار دوم: قلمرو رسانه های افشاگر ۱۷۳گفتار سوم: روش های افشاگری رسانه ها ۱۷۴گفتار چهارم: اصول حمایتی از رسانه ها و روزنامه نگاران افشاگر ۱۷۵بند اول: محافظت از روزنامه نگاران ۱۷۵بند دوم: حمایت از منابع روزنامه نگاران ۱۷۸بند سوم: محرمانگی منابع ۱۷۹بند چهارم: حمایت از استقلال رسانه ها و روزنامه نگاری تحقیقی ۱۸۰بند پنجم: جرم زدایی از عمل روزنامه نگاری ۱۸۲نتیجه ۱۸۵پیشنهادها ۱۹۱منابع

کلیدواژه ها

• حمایت
• افشا
• فساد اداری
• گزارشگری
• حقوق ایران
• حمایت
• افشاکنندگان
• فساد اداری
• گزارش دهی