شیوه های عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرایم در ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
شیوه های عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرایم در ایران
عنوانشیوه های عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرایم در ایران
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومحمود ازناوله
استاد راهنمانادر نوروزی
استاد مشاوربهروز گلپایگانی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



شیوه های عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرایم در ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمود ازناوله، با راهنمایی نادر نوروزی و با مشاوره بهروز گلپایگانی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

عدالت ترمیمی در نیمه آخر قرن بیستم به عنوان بدل یا مکمل الگوی کلاسیک عدالت کیفری پیشنهاد گردیده است این مفهوم حاصل تحول در نگرش و دیدگاه های عمومی حقوقدانان کیفری جرم شناسان و مجریان نظام کیفری نسبت به عدالت کیفری مبتنی بر جز و سرکوب و نظام کیفری مبتنی بر اصلاح وتربیت است، عدالت ترمیمی ابتدت جرم را تعرض به افراد و مناسبات انسانی تلقی نموده و در مرحله بعد آن را نقض قانون جزا می داند و با در نظر گرفتن منابع اساسی بزهکار و نهادهای جامعه مدنی، بزه دیده و نیازهای اساسی او را در تمام مراحل دادرسی کیفیر در محور توجهات قرار می دهد و کارکردها، اهداف و سازو کار های جدیدی را در رابطه با اعمال دادرس کیفری و نظام عدالت کیفری معرفی می کند . مزیت این شیوه نسبت به شیوه های سنتی ، عدالت کیفری مانند عدالت سزادهی و عدالت بازپروری این است که عدالت ترمیمی تلاش می کند به ایجاد سازش و آشتی بین بزه دیده و بزهکار بپردازد و ضمن تامین حقوق بزه دیده یبن طرفین قضیه زمینه صلح پایدار را فراهم نماید.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۱

۱– بیان مسیله ۲

۲– اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن ۲

۳– سوالات تحقیق ۳

۴– روش تحقیق و گردآوری اطلاعات ۳

بخش اول: عدالت ترمیمی (تعاریف،اصول و مبانی )

فصل اول: تاریخچه عدالت ترمیمی ۵

مبحث اول: سیر تحولات عدالت ترمیمی در جهان ۵

مبحث دوم: سیر تحولات عدالت ترمیمی در ایران ۷

فصل دوم: تعریف عدالت ترمیمی ۸

مبحث اول: دیدگاه های نظری عدالت ترمیمی ۸

گفتار اول: نظریه تندرو ۸

گفتار دوم: نظریه بدبینانه ۱۰

مبحث دوم: ارزش ها و اهداف عدالت ترمیمی ۱۱

فصل سوم: اصول و مبانی عدالت ترمیمی ۱۳

مبحث اول: اصول عدالت ترمیمی ۱۳

مبحث دوم: اشکال عدالت ترمیمی ۱۵

گفتار اول: درون سیستمی( قضایی و پلیسی) ۱۵

گفتار دوم: تفویضی و انتقالی ۱۵

گفتار سوم: جامعوی و مردمی ۱۵

مبحث سوم: مراحل عدالت ترمیمی ۱۵

گفتار اول: عدالت کیفری بزه دیده مدار (مفهوم مضیق) ۱۵

گفتار دوم: عدالت ترمیمی ( مفهوم موسع) ۱۶

فصل چهارم : مقایسه اصول و ارزش های عدالت کیفری سنتی و عدالت ترمیمی ۱۶

مبحث اول: معایب و انتقادات وارده بر عدالت کیفری سنتی ۱۷

مبحث دوم: ویژگیها و علل روی آوردن به عدالت ترمیمی ۱۸

گفتار اول: انتقادات وارده بر عدالت ترمیمی ۲۱

بند اول : مخاطرات و محدودیت های عدالت ترمیمی ۲۱

الف) رویارویی با معایب گسترده شدن شبکه نظام عدالت کیفری ۲۱

ب) تهدید وتحدید حقوق دفاعی متهم ۲۲

ج)حاکمیت تسهیل کنندگان برنامه های عدالت ترمیمی برفرآیند این برنامه ها ۲۳

د)تکراری شدن ۲۳

ه ) تکیه بیش ازحدبه قابلیت های انسانی ۲۳

گفتار دوم : نتایج غیرقابل پیش بینی اعمال برنامه های عدالت ترمیمی ۲۴

الف)وجود نابرابری ها ۲۴

ب )نو بودن تیوری ها وفقدان استانداردهای واحد ۲۵

فصل پنجم: بزه و کیفر در عدالت کیفری سنتی و ترمیمی ۲۵

مبحث اول: مقایسه بزه در عدالت کیفری و عدالت ترمیمی ۲۵

مبحث دوم: کیفرهای اجتماع محور ۲۶

گفتار اول: اهداف کیفرهای اجتماع محور ۲۷

الف کاهش جمعیت کیفری زندان وصرفه جویی درهزینه ها ۲۸

ب بازپذیری اجتماعی وتقویت حس مسوولیت دربزه کار ۲۹

پ مبارزه با افزایش تکرار جرم ۲۹

ت جبران خسارت بزه دیده ۳۰

ث ایجاد اعتماد عمومی نسبت به عملکرد نظام عدالت کیفری ۳۰

گفتار دوم: پیش نیاز اعمال موثر کیفرهای اجتماع محور ۳۱

الف تصویب متون قانونی ۳۱

ب تقویت علاقه مندی دست اندرکاران عدالت کیفری برای اعمال مجازات های اجتماع محور ۳۳

پ به کارگیری نیروی کارحرفه ای برای اعمال کیفرهای اجتماع محور ۳۴

ت سرمایه گذاری ۳۵

ث ارتقاءآگاهی های عمومی ۳۵

مبحث سوم: بزه کار و بزه دیده در عدالت کیفری و ترمیمی ۳۶

گفتار اول: مبانی، ماهیت و مسیولیت بزهکار ۳۶

گفتار دوم: مفهوم بزه دیده ۳۹

مبحث چهارم: جامعه محلی ۴۱

بخش دوم: روش های پیشگیری از وقوع جرم در عدالت ترمیمی

فصل اول: تعریف، اهمیت و انواع پیشگیری از وقوع ۴۵

مبحث اول: پیشگیری اولیه ۴۵

مبحث دوم: پیشگیری ثانویه ۴۶

مبحث سوم: پیشگیری ثالثه ۴۶

فصل دوم: رویکردهای عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرم ۴۷

مبحث اول: رویکرد غیر مستقیم به پیشگیری از جرم ۴۹

مبحث دوم: رویکرد مستقیم به پیشگیری از جرم ۴۹

فصل سوم : شیوه های اجرای عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرم ۵۰

مبحث اول : روش های اجرای عدالت ترمیمی ۵۰

گفتار اول: ارزیابی برنامه های میانجیگری ۵۱

الف– برنامه های میانجیگری بزه دیده– بزهکار ۵۱

گفتار دوم : اصول و مبانی میانجیگری ۵۴

مبحث دوم: نشست و کنفرانس، اهداف، اصول و فرایند ۶۱

گفتار اول : کنفرانس ۶۱

گفتار دوم : روش های اجرای برنامه نشست ۶۶

گفتار سوم: انواع نشست ۶۸

بند اول: نشست بزه دیده – بزه کار ۶۸

بند دوم: نشست های خانوادگی ۶۹

مبحث سوم: حلقه ها یا محافل ۷۱

گفتار اول: اصول و اهداف روش حلقه ها یا محافل ۷۳

گفتار دوم: ارزیابی برنامه حلقه ها یا محافل ۷۴

مبحث چهارم: برنامه های جایگزین یا قضا زدا ۷۵

مبحث پنجم: برنامه های التیام بخش یا درمانی ۷۵

مبحث ششم: برنامه های انتقال ۷۶

مبحث هفتم: هیات های بزه دیده – بزه کار ۷۷

مبحث هشتم: قطعنامه اصول اساسی راجع به استفاده از برنامه های عدالت ترمیمی در امور کیفری ۷۸

فصل چهارم: ساختارها و چالش های اجرای عدالت ترمیمی جهت پیشگیری از جرم در ایران ۸۱

مبحث اول: عدالت ترمیمی در سیاست جنایی اسلامی ۸۱

گفتار اول: حاکمیت دو رویکرد مدارا و قضا زدایی ۸۱

گفتار دوم: توصیه به عفو در عین قول به ماهیت حقی قصاص ۸۲

گفتار سوم: محوریت سیاست بزه پوشی ۸۳

گفتار چهارم: مشارکتی شدن سیاست جنایی قضایی و اجرایی ۸۴

گفتار پنجم: اصلاح ذات البین در سیاست جنایی اسلامی ۸۵

مبحث دوم: نهادها و قوانین سازشی در نظام کیفری ایران ۸۶

گفتار اول: نهاد شوراهای اسلامی ۸۸

گفتار دوم: نقش قاضی تحکیم در فقه و حق الناس ۸۸

گفتار سوم: شورای حل اختلاف ۸۹

گفتار چهارم : قانون شوراهای حل اختلاف، در راستای کاهش مراجعات مردم به دادگستری ۹۰

بند اول: مبانی حقوقی تبیین شده در شورای حل اختلاف ۹۰

بند سوم: انواع میانجیگری را در سیاست جنایی ایران ۹۴

گفتار پنجم: اصول مربوط به قاضی ۹۵

گفتار ششم: جرایم قابل گذشت ۹۹

بند اول: قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری ۱۰۱

بند دوم: لایحه قضایی رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان ۱۱۴

مبحث سوم: چالش های اجرای عدالت ترمیمی در ایران ۱۱۹

مبحث چهارم : بررسی عدالت ترمیمی در سایر زمینه های پیشگیرانه ۱۲۸

گفتار اول : نقش عدالت ترمیمی در فقه و حق و الناس ۱۲۸

گفتار دوم : نقش عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرم در جرایم غیر قابل گذشت ۱۳۴

گفتار سوم : نقش عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرم در جرایم قابل گذشت ۱۳۶

گفتار چهارم : نقش میانجیگری و سازش در کیفرزدایی و پیشگیری از جرم ۱۳۸

گفتار پنجم : نقش عدالت ترمیمی در پیشگیری از جرم در جرایم تعزیری ۱۴۹

نتیجه گیری و پیشنهادات

نتیجه گیری ۱۵۱

پیشنهادهایی برای پویایی شورا ها به عنوان نهاد اصلی اجرای عدالت ترمیمی ۱۵۲

فهرست منابع ۱۵۴

کلیدواژه ها

  • عدالت ترمیمی
  • عدالت ترمیمی
  • پیشگیری از بزهکاری
  • جلوگیری از جرم
  • نظام حقوقی
  • ایران
  • عدالت کیفری