ضرورت ایجاد نظام هماهنگ حقوقی بین‌المللی در مقابله با جرائم در فضای مجازی
ضرورت ایجاد نظام هماهنگ حقوقی بین‌المللی در مقابله با جرائم در فضای مجازی نام مقاله ای است از محمود جلالی و سعیده توسلی اردکانی که در شماره چهار دوره چهل و نه (دی 1398) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
عرصۀ حقوق مانند سایر ابعاد زندگی بشری از پدیدۀ جهانی شدن تأثیر می‌پذیرد و در مسیر این فرایند گام‌های تغییر را پشت سر می‌گذارد؛ گام‌هایی که لاجرم در بعضی از حوزه‌ها باید با سرعت بیشتری برداشته شوند تا از فواید جهانی شدن بهره گیرند. عرصۀ حقوق کیفری و به‌ویژه حقوق فضای سایبر و جرائم ارتکابی در آن از جمله حوزه‌هایی است که به‌دلیل جهانی شدن و آثار آن، تصویب قوانین و مقررات متحدالشکل یا هماهنگ ملی و بین‌المللی در آن به‌شدت احساس می‌شود. فضای بی‌مرز سایبر، جهانی موازی با جهان فیزیکی را به‌وجود آورده است که در واقع کنترل و ادارۀ حقوقی آن از حیطۀ اعمال قدرت یک حاکمیت برنمی‌آید. بنابراین، برای حاکمیت بر این فضا و مقابله با جرائم روزافزون و پیچیدۀ ارتکابی در آن همکاری و معاضدت جامعۀ بین‌المللی برای قاعده‌مندی نیاز است، به‌گونه‌ای که هیچ مجرمی بدون مجازات نماند و این مهم به‌دست نمی‌آید مگر با تدوین مقررات هماهنگ و متحدالشکل، زیرا جرائم ارتکابی در این فضا مرزهای جغرافیایی و سنتی را پشت سر می‌گذارند و به‌سبب ویژگی‌هایی که دارند، می‌توان برخی از این‌گونه جرائم را در زمرۀ آن دسته جرائمی به‌شمار آورد که برای مقابله با آنها اعمال صلاحیت جهانی ضرورت دارد. با وجود فعالیت‌های گوناگون سازمان‌های بین‌المللی جهت ارائۀ مقررات پیشنهادی در جهت یکسان‌سازی و هماهنگ‌سازی مقابله با جرائم در فضای مجازی، هنوز هم جامعۀ جهانی به هدف خود دست نیافته است، بنابراین، وجود مقررات مدونی که کاستی‌های سایر مقررات را برطرف کند، لازم‌الاجرا باشد و بتواند مقبولیت جهانی را به‌دست آورد، ضروری است.
کلیدواژه‌ها
- جرائم رایانه ای
- حقوق بین الملل کیفری
- جهانی شدن حقوق
- فضای مجازی
- متحد الشکل سازی حقوقی