عملکرد سازمان جهانی تجارت از منظر حقوق بین الملل بشر
 | |
| عنوان | عملکرد سازمان جهانی تجارت از منظر حقوق بین الملل بشر |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سیدصلاح الدین فاطمی نژاد |
| استاد راهنما | حسین شریفی طرازکوهی |
| استاد مشاور | سیدقاسم زمانی، محمود باقری |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | مرکز تحصیلات تکمیلی |
عملکرد سازمان جهانی تجارت از منظر حقوق بین الملل بشر عنوان رساله ای است که توسط سیدصلاح الدین فاطمی نژاد، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره سیدقاسم زمانی و محمود باقری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.
چکیده
موضوع حمایت از حقوق بشر در عرصه تجارت جهانی از مباحث نسبتا جدید مطرح شده در حقوق بین الملل تلقی می گردد.روند فزاینده "جهانی شدن "در عرصه تجارت چنان روابط تجاری را گسترش داده که به ایجاد سازمان جهانی تجارت رهنمون گشته است. سازمانی که به عنوان اصلی ترین سازمان مسیول مدیریت رژیم تجاری چند جانبه بین المللی دارای وظایف ساختار– کارکردی متنوعی بوده و مآلا منشاء آثار گوناگون در زندگی آحاد اجتماع در سطح بین المللی شده است، به نحوی که علیرغم امتیازاتی که جهانی شدن داشته اما "جهانی شدن اقتصاد" بر مردم در هر مکانی و بر بسیاری از جوانب زندگی روزانه آنها از جمله شغل، غذا، سلامت، آموزش و اوقات فراغت آنها تاثیرمی گذارد؛ بطوریکه فاصله غنی و فقیر همچنان در حال افزایش بوده و صدها میلیون انسان از حقوق بنیادینی که در منشور سازمان ملل متحد و اکثر اسناد حقوق بشر به عنوان "حقوق بنیادین بشر" به رسمیت شناخته شده و احصاء گردیده است، محرومند. از طرفی حقوق بشری که در نظام حقوق بین الملل موضوعه برای دولتها تعهد ایجاد می نماید و یا از دولتها مسیولیت می خواهد برای سازمانهای بین المللی نیز تعهداتی را احصاء نموده و از آنها نیز مسیولیت رعایت آن تعهدات و الزامات و موازین پذیرفته شده حقوق بشری را خواستار است. به طوریکه امروزه یکی از مهمترین ملاکهای تداوم فعالیت های سازمان جهانی تجارت چگونگی رویکرد و نگرش آن به مسایل حقوق بشر است. از آنجا که همه اعضاء سازمان جهانی تجارت حداقل یکی از معاهدات بین المللی حقوق بشر را امضاء کرده اند، بدین ترتیب دولت ها با یک وظیفه دوگانه مواجه می باشند که نه تنها بایستی تعهدات خود بر اساس هر دو مجموعه حقوق را رعایت کنند، بلکه میان آنها نیز بایستی هماهنگی ایجاد کنند تا از نقض یکی توسط دیگری اجتناب نمایند. با این حال به نظر می رسد ساز و کارهای حقوقی موجود در موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت، فاقد یک قید اجتماعی یا حقوق بشری بوده وتوجهی به حقوق بنیادین بشر ندارند. هدف محوری این پژوهش بررسی انطباق یا عدم انطباق عملکرد سازمان جهانی تجارت با موازین حقوق بین الملل بشر از دیدگاه گفتمان سه گانه به حقوق بشر شامل گفتمان فلسفی، گفتمان سیاسی– اجرایی و گفتمان قانونی است که به نظر متناسب نبوده است. این موضوع بویژه در بررسی موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت(قانونگذاری)، سیاست ها وخط مشی های اتخاذی توسط ارکان آن( اجرا )و تصمیمات اتخاذی در مراجع حل وفصل اختلاف این سازمان(نظارت) قابل اثبات است. لذا ضرورت رعایت الزامات حقوق بشری به ویژه الزامات بین المللی حقوق بشر در چارچوب حقوق بین الملل عرفی برای سازمان جهانی تجارت قابل استنباط می باشد.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه : ۱
طرح تحقیق: ۶
بخش اول: مبانی نظری ۲۱
فصل اول : نظریه های حقوق بین الملل بشر و حقوق تجارت بین الملل ۲۲
مبحث اول: حقوق بین الملل بشر ۲۲
گفتار اول : رژیم بین المللی حقوق بشر ۲۳
گفتار دوم : نسلهای حقوق بین الملل بشر ۲۵
بند اول :حقوق مدنی و سیاسی ۲۸
بند دوم : حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ۳۰
۱) حق بر حداقل های معیشتی (حق برسطح مناسب زندگی ازجمله حق بر غذا) ۳۳
۲) حق برحداقل های درمانی– بهداشتی ۳۶
۳) حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم ۳۹
۴) حق برتامین اجتماعی ۴۲
۵) حق بر کار و استانداردهای بنیادین کار ۴۳
۶) حق برحداقل های آموزشی( حق بر آموزش) ۴۵
۷) سازوکار شکایت از دولت ها در موارد نقض حقوق اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی ۴۷
بند سوم : حقوق همبستگی ۴۹
۱) حق بر توسعه ۵۱
۲) حق بر محیط زیست سالم ۵۸
۳) حق بر دسترسی آزاد به اطلاعات ۶۲
۴) حق بر ارتباطات ۶۵
۵) حق بر صلح ۶۹
بند چهارم : نسل چهارم حقوق بشر ۷۰
مبحث دوم: جهانی شدن ۷۲
گفتار اول: جهانی شدن حقوق بشر ۷۳
گفتار دوم : جهانی شدن تجارت ۷۸
مبحث سوم: گفتمانهای حقوق بشر ۸۴
گفتار اول:گفتمان فلسفی ۸۶
بند اول: رهیافت جهانشمولی ۹۳
بند دوم : رهیافت نسبی گرایی فرهنگی ۹۸
بند سوم: رهیافت انکار گرایی حقوق بشر ۱۰۲
بند چهارم : رهیافت تکثر فرهنگی ۱۰۳
بند پنجم: رهیافت ایدیولوژیکی نسبت به حقوق بشر ۱۰۴
گفتار دوم:گفتمان سیاسی ۱۱۶
بند اول : رهیافت لیبرالیستی ۱۱۷
بند دوم : رهیافت سوسیالیستی ۱۱۹
گفتار سوم:گفتمان قانونی ۱۲۰
بند اول: گفتمان قانونی در سطح ملی ۱۲۰
بند دوم : گفتمان قانونی در سطح بین المللی ۱۲۱
مبحث چهارم: نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت ۱۲۶
گفتار اول: کارکردها و اهداف سازمان جهانی تجارت ۱۳۰
بند اول :اهداف سازمان جهانی تجارت ۱۳۰
بند دوم: کارکردهای سازمان جهانی تجارت ۱۳۱
بند سوم: عضویت در سازمان جهانی تجارت ۱۳۲
بند چهارم: ساختار سازمان جهانی تجارت ۱۳۳
۱)کنفرانس وزیران ۱۳۳
۲) شورای عمومی ۱۳۴
۳) رکن حل وفصل اختلاف ۱۳۴
۴) رکن بررسی خط مشی تجاری ۱۳۵
۵) شوراهای تخصصی ۱۳۵
۶) کمیته های تخصصی ۱۳۶
۷) دبیر خانه ۱۳۶
مبحث پنجم: رژیم بین المللی حقوقی سازمان جهانی تجارت ۱۳۷
گفتاراول: اصول و قواعد بنیادین حاکم بر حقوق سازمان جهانی تجارت ۱۳۸
بند اول : اصل تضمین آزاد سازی تجارت بین اعضاء ۱۳۸
بند دوم :اصل کاهش تعرفه های گمرکی و دسترسی به بازار ۱۴۲
بند سوم : اصول منع تبعیض یا الغای کلیه تبعیضهای تجاری ۱۴۴
بند چهارم: اصل شفافیت بخشیدن به مقررات تجاری وقابل پیش بینی بودن تجارت ۱۴۸
بند پنجم : اصل توسعه واصلاحات اقتصادی ۱۴۹
بند ششم: اصل تجارت عادلانه یا منصفانه و رقابتی ۱۵۰
بند هفتم : اصل رفتارهای ویژه و متفاوت ۱۵۲
گفتار دوم: رویه های تصمیم گیری در سازمان جهانی تجارت ۱۵۵
بند اول :شیوه عادی ۱۵۵
بند دوم :شیوه خاص ۱۵۶
بند سوم : تصمیم گیری سازمان جهانی تجارت در عمل ۱۵۹
بند چهارم: شکل و مبنای قانونی تصمیمات سازمان جهانی تجارت ۱۶۲
گفتار سوم: حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۶۴
بند اول: نهادهای رسیدگی و حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۶۵
۱) رکن حل و فصل اختلاف ۱۶۶
۲) پانل های حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۶۸
۳) رکن تجدید نظر ۱۷۱
۴) دیگر اشخاص و ارکان ذی مدخل در حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۷۳
بند دوم: اصول حاکم برحل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۷۵
۱) شیوه های رسیدگی و حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۷۵
۲) هدف و مقصود نظام حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۷۶
۳) صلاحیت نظام حل و فصل اختلاف سازمان جهانی تجارت ۱۷۸
۴) دسترسی به نظام حل و فصل اختلاف سازمان جهانی تجارت ۱۸۱
۵) فرایند حل و فصل اختلاف در سازمان جهانی تجارت ۱۸۲
۶) قواعد تفسیر و بار اثبات ادعا ۱۹۴
۷) جبران خسارت ۱۹۵
۸) محرمانه بودن و قواعد رفتار ۱۹۶
۹) کمک ها و قواعد ویژه برای کشورهای در حال توسعه ۱۹۸
فصل دوم : نسبت میان حقوق بین الملل بشر و حقوق سازمان جهانی تجارت ۲۰۰
مبحث اول: تعاملات وتعارضات ۲۰۱
گفتار اول) تعامل یا رویکرد ایجابی ۲۰۴
گفتاردوم ) تعارض یا رویکرد سلبی ۲۱۰
گفتار سوم :سلسله مراتب تعهدات حقوق بشری و تعهدات تجاری ۲۱۶
بند اول : تعهدات عام الشمول و تعهدات قاعده آمره ۲۱۷
بند دوم : همسان تلقی کردن تعهدات حقوق بشری و تعهدات تجاری ۲۲۰
بند سوم : برتری تعهدات حقوق بشری بر تعهدات تجاری ۲۲۱
فصل سوم: التزام سازمان جهانی تجارت به رعایت حقوق بین الملل بشر ۲۲۴
مبحث اول : التزام سازمان های بین المللی به رعایت حقوق بین الملل ۲۲۶
مبحث دوم: منابع تعهداتی حقوق بین الملل بشر و سازمان جهانی تجارت ۲۳۹
گفتار اول : تعهدات دولت ها در سازمان جهانی تجارت ۲۴۱
گفتار دوم : تعهدات خود سازمان جهانی تجارت ۲۴۲
گفتار سوم : تعهدات بر اساس حقوق بین الملل عام ۲۴۳
گفتار چهارم: تعهدات بر اساس اصول کلی حقوق بین الملل ۲۴۹
گفتار پنجم: محدودیت های قانونی برای اقدامات تجاری مرتبط با حقوق بشر ۲۵۰
گفتار ششم: شروط استثنایی موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و نقض موازین حقوق بین الملل بشر ۲۵۹
بخش دوم : عملکرد سازمان جهانی تجارت و حقوق بین الملل بشر ۲۶۱
فصل اول : سیاست های سازمان جهانی تجارت و حقوق بین الملل بشر ۲۶۳ مبحث اول : فرایند آزاد سازی تجارت و آثار آن بر حقوق بین الملل بشر ۲۶۴
مبحث دوم: الحاق به سازمان جهانی تجارت و آثار آن بر حقوق بین الملل بشر ۲۶۵
مبحث سوم : تحصیل مزایای رقابتی و آثار آن بر حقوق بین الملل بشر ۲۶۶
مبحث چهارم: سیاستهای تجاری اعضاء سازمان جهانی تجارت و آثارآن بر حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۲۶۷
گفتار اول: سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق بر غذا ۲۷۰
گفتار دوم: سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق بر سلامت ۲۷۱
گفتار سوم: سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق دسترسی به داروهای اساسی ۲۷۴
بند اول: حق دسترسی به داروهای اساسی و اعلامیه دوحه ۲۷۶
بند دوم: حق دسترسی به داروهای اساسی و تصمیم
اوت ۲۰۰۳ ۲۷۸
گفتار چهارم: سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم ۲۷۹
گفتار پنجم) سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق برکار ۲۸۳
گفتار ششم) سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق برآموزش ۲۹۰
مبحث پنجم: سیاستهای سازمان جهانی تجارت و آثارآن بر حقوق همبستگی ۲۹۳ گفتار اول) سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق بر توسعه ۲۹۴
گفتار دوم) سیاستهای سازمان جهانی تجارت و حق بر محیط زیست سالم ۲۹۵
فصل دوم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و آثار عملی آن بر حقوق بشر ۲۹۸
گفتار اول) موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق بر غذا ۳۰۰
بند اول: موافقتنامه کشاورزی و حق بر غذا ۳۰۰
بند دوم: موافقتنامه تریپس و حق بر غذا ۳۰۳
بند سوم: موافقتنامه اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی و حق بر غذا ۳۰۴
بند چهارم: موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت۱۹۹۴ و حق بر غذا ۳۰۸
بند پنجم: موافقتنامه راجع به یارانه ها و اقدامات جبرانی و حق بر غذا ۳۰۸
بند ششم: موافقتنامه موانع فنی فرا راه تجارت و حق بر غذا ۳۱۱
گفتار دوم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق بر سلامت ۳۱۳
بند اول : موافقتنامه تریپس و حق بر سلامت ۳۱۴
بند دوم: موافقتنامه اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی و حق بر سلامت ۳۱۶
بند سوم: موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت۱۹۹۴ و حق بر سلامت ۳۱۹
بند چهارم: موافقتنامه موانع فنی فراروی تجارت و حق بر سلامت ۳۲۰
بند پنجم: موافقتنامه رویه های ضد دامپینگ(ضد قیمت شکنی ) و حق بر سلامت ۳۲۲
بند ششم: موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات و حق بر سلامت ۳۲۳
گفتارسوم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق دسترسی به داروهای اساسی ۳۲۵
بند اول : موافقتنامه تریپس و حق دسترسی به داروهای اساسی ۳۲۶
بند دوم: موافقتنامه اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت نباتی و حق دسترسی به داروهای اساسی ۳۳۳
بند سوم: موافقت نامه گات۱۹۹۴ و حق دسترسی به داروهای اساسی ۳۳۴
گفتارچهارم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم ۳۳۷
بند اول: موافقتنامه گاتز و حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم ۳۳۸
بند دوم: موافقتنامه گات ۱۹۹۴ و حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم ۳۴۰
گفتار پنجم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق برکار ۳۴۲
بند اول: موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و حق بر کار ۳۴۲
بند دوم : موافقتنامه کشاورزی و حق برکار ۳۴۳
بند سوم : موافقتنامه گاتز و حق بر کار ۳۴۴
بند چهارم : موافقتنامه منسوجات و پوشاک و حق بر کار ۳۴۶
گفتار ششم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق بر آموزش ۳۴۷
بند اول : موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و حق بر آموزش ۳۴۸
بند دوم: موافقتنامه گاتز و حق بر آموزش ۳۴۸
بند سوم : موافقتنامه تریپس و حق بر آموزش ۳۵۱
گفتار اول: حق بر توسعه ۳۵۲
بند اول: موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) و حق بر توسعه ۳۵۳
بند دوم: موافقتنامه تریپس و حق بر توسعه ۳۵۵
بند سوم : موافقتنامه اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی و حق بر توسعه ۳۵۷
بند چهارم: موافقتنامه محصولات غیر کشاورزی و حق بر توسعه ۳۶۲
گفتار دوم: موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت و حق بر محیط زیست سالم ۳۶۲
بند اول: موافقتنامه عمومی تعرفه وتجارت و حق بر محیط زیست سالم ۳۶۳
بند دوم: موافقتنامه عمومی تجارت خدمات و حق بر محیط زیست سالم ۳۶۷
بند سوم : موافقتنامه موانع فنی فرا راه تجارت و حق بر محیط زیست سالم ۳۶۹
بند چهارم : موافقتنامه اس پی اس و حق بر محیط زیست سالم ۳۷۰
بند پنجم : موافقتنامه یارانه ها و اقدامات جبرانی و حق بر محیط زیست سالم ۳۷۲
بند ششم : موافقتنامه تریپس و حق بر محیط زیست سالم ۳۷۲
فصل سوم : رویه نهادهای حل اختلافات سازمان جهانی تجارت از منظر حقوق بشر۳۷۴
مبحث اول : حق بر غذا در رویه نهادهای حل و فصل اختلافات سازمان جهانی تجارت ۳۷۴
مبحث دوم : حق بر سلامت در رویه نهادهای حل اختلاف سازمان جهانی تجارت ۳۷۶
مبحث سوم: حق دسترسی به داروهای اساسی در رویه نهادهای حل و فصل اختلافات سازمان جهانی تجارت ۳۷۸
مبحث چهارم: حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم در رویه نهادهای حل و فصل اختلافات سازمان جهانی تجارت ۳۷۹
مبحث پنجم : حق برکاردر رویه نهادهای حل و فصل اختلافات سازمان جهانی تجارت ۳۷۹
مبحث ششم : حق بر توسعه در رویه نهادهای حل و فصل اختلاف سازمان جهانی تجارت ۳۸۰
مبحث هفتم: حق بر محیط زیست سالم در رویه نهادهای حل اختلاف سازمان جهانی تجارت ۳۸۱
مبحث هشتم : عملکرد سازمان جهانی تجارت از منظر دکترین های حقوق بشر ۳۸۴
گفتار اول : عملکرد سازمان جهانی تجارت و دکترین امنیت انسانی ۳۸۴
گفتار دوم : عملکرد سازمان جهانی تجارت و حکمرانی مطلوب ۳۸۷
کفتار سوم : عملکرد سازمان تجارت و دکترین مسیولیت حمایت جهانی ۳۹۲
نتیجه گیری و پیشنهادات : ۳۹۵
کلیدواژه ها
- سازمان جهانی تجارت
- حقوق بین الملل بشر
- جهانی شدن
- گفتمان های حقوق بشر
- حقوق بین الملل بشردوستانه
- عملکرد سازمان
- گفتمان
- جهانی سازی
- حقوق بشر
- حقوق بین الملل
- سازمان تجارت جهانی (دبلیو.تی.ا)