عنصر روانی قتل عمد در پرتو لایحه قانون مجازات اسلامی جدید
عنصر روانی قتل عمد در پرتو لایحه قانون مجازات اسلامی جدید عنوان پایان نامه ای است که توسط عبداله صادقی، با راهنمایی سیدمنصور میرسعیدی و با مشاوره منصور رحمدل در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | عنصر روانی قتل عمد در پرتو لایحه قانون مجازات اسلامی جدید |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | عبداله صادقی |
| استاد راهنما | سیدمنصور میرسعیدی |
| استاد مشاور | منصور رحمدل |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
چکیده
عمل انسان هنگامی عنوان جرم به خود می گیرد که عناصر تشکیل دهنده آن تحقق یابد، بدین صورت که اولا از طرف قانون به عنوان جرم پیش بینی و مجازاتی برای آن مقرر شده باشد (عنصر قانونی) ثانیا انجام فعل یا ترک فعلی که توسط قانونگذار جرم وضع شده باشد (عنصر مادی) ثالثا به قصد مجرمانه و یا تقصیر جزایی صورت گرفته باشد (عنصر روانی)، که این سه مورد عناصر عمومی تشکیل دهنده جرایم را تشکیل می دهند. موضوع عنصر روانی در حقوق جزا از جمله مسایلی است که در کتب حقوقی غالب جوامع امروزی مورد بررسی قرار گرفته، با اینکه تا کنون در ایران تحت عناوین مختلف در این زمینه بررسی شده و این موضوع مورد توجه خاص حقوقدانان و صاحب نظران قرار گرفته و هر یک به نحوی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند،بازهم مشکلات ونارسایی هایی دراین مورد وجود دارد که پیوسته مبتلا به دستگاه قضایی است ولی با تصویب قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ بسیاری از ابهامات و انتقاداتی که حقوقدانان نسبت به قانون سابق داشتند مرتفع گردید. قانونگذار ما تعریفی از سوء نیت یا قصد مجرمانه یا عنصر روانی جرم ارایه نداده است و ترجیح داده به بیان مصادیق آن بپردازد ولی دربندهای چهار گانه ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ دارای مبانی و ویژگی های است که با تحلیل و کنکاش درآنها می توان به ارکان عنصر روانی قتل عمد دست پیدا کرد و برای اینکه ماعنصرروانی جرم قتل عمد را محرز و کافی جهت انتساب عنوان مجرمانه و مجازات مرتکب بدانیم باید ارکان و الزامات آن را بشناسیم که عبارتند از: اراده،علم، سوء نیت عام و خاص که در تحقق عنصر معنوی یا روانی و مسیولیت کیفری داشتن قاتل، وجود همه این عوامل با هم ضرورت دارد. برخی علل به طور کامل مسیولیت جزایی را رفع می کنند که عبارتند از کودکی، جنون و اجبار،و برخی نیز به صورت نسبی و بسته به شرایط ،رافع مسیولیت جزایی هستند از جمله خواب و بیهوشی و مست و اکراه و اضطرار که نقطه مشترک همه اینها، فقدان یا اختلال در اجزای عنصرروانی مرتکب است ودر صورت احراز هر کدام از علل مذکور،مسیولیت جزایی نخواهدداشت،ولی در قتل عمد ادعای اکراه و اضطرار از سوی قاتل پذیرفتنی نیست ورافع مسیولیت جزایی نمی باشد و قانون و شرع هم چنین اجازه ای به مرتکب نداده است و اگر مرتکب قتل دیگری شود،عمل وی ازنوع قتل عمد و مستوجب قصاص خواهد بود، و این نکته شایان ذکر است گرچه مسیولیت جزایی در برخورد با این علل به طور کامل رفع می شود، اما ممکن است همیشه و به طور مطلق چنین نباشد، و در صورتی موارد مذکور رافع مسیولیت کیفری است که مرتکب تمامی شرایطی که قانونگذار درجهت رفع مسیولیت جزایی لحاظ کرده را دارا باشد. این تقسیم بندی بیشتر در جهت تمییز و تفکیک موضوع و فایده عملی آن می باشد و نباید موجب اشتباه در برخورد با ماهیت علت های رافع مسیولیت شود. انگیزه یکی از موضوعاتی است که همواره در عنصر روانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته،انگیزه همیشه همراه با قاتل بوده و خودرا به دیگر اجزای عنصر روانی گره زده و در ارتکاب قتل اثرگذار می باشد، در باب قتل عمد باید بگویم که انگیزه قاتل نقشی در تحقق قتل عمدی ندارد وبه عبارت دیگر انگیزه جزیی ازرکن روانی قتل عمد محسوب نمی گردد،اما در ماده ۳۰۳ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ اعتقاد قاتل به مهدورالدم بودن مجنی علیه صرفا موجب معافیت مرتکب از قصاص است، بدون اینکه در ماهیت عمدی بودن قتل اثر گذار باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
۱) بیان مساله: ۱
۲)اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن: ۴
۳) پیشینه موضوع تحقیق:(اشاره به سابقه کار پ‍ژوهشی در موضوع،به ویژه پایان نامه) ۵
۴) اهداف تحقیق: ۶
۵) سوالات وفرضیات تحقیق: ۶
۶) چهارچوب نظری تحقیق : ۷
۷) مدل تحقیق : ۸
۸) روش تحقیق : ۸
۹)روش گرد آوری اطلاعات : ۸
۱۰) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : ۹
۱۱) متغیرها و واژه های کلیدی : ۹
فصل تمهیدی: ۱۰
تعریف وپیشینه عنصرروانی قتل عمد ۱۰
مبحث اول: ۱۱
عنصر روانی قتل عمد ۱۱
گفتاراول: ۱۲
تعریف عنصر روانی ۱۲
الف)تعریف لغوی عنصر روانی ۱۳
ب)تعریف اصطلاحی عنصر روانی ۱۳
مبحث دوم: ۱۴
تحولات تاریخی عنصر روانی قتل عمد ۱۴
گفتاراول: ۱۶
عنصر روانی قتل عمد در ایران باستان ۱۶
گفتاردوم: ۱۷
عنصر روانی قتل عمد در شرع مقدس اسلام ۱۷
گفتارسوم: ۱۸
عنصرروانی قتل عمد بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی ایران ۱۸
الف)عنصر روانی قتل عمددرقانون حدودوقصاص۱۳۶۲ ۱۹
ب)عنصر روانی قتل عمد در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ ۲۰
ج)عنصر روانی قتل عمد در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ۲۲
فصل اول: ۲۵
اجزای عنصر روانی قتل عمد ۲۵
مبحث نخست: ۲۶
اراده ۲۶
مبحث دوم: ۲۸
علم ۲۸
گفتار اول : ۲۹
علم به حکم ۲۹
گفتار دوم: ۳۰
علم به موضوع ۳۰
الف) اشتباه درشخص یاهدف ۳۱
ب) اشتباه در شخصیت یا هویت ۳۴
مبحث سوم : ۳۶
سوءنیت ۳۶
گفتار اول: ۳۸
سوءنیت عام ۳۸
گفتار دوم : ۳۹
سوءنیت خاص ۳۹
الف) قصد مستقیم یا ابتدایی یا صریح ۴۰
۱:بند الف ماده۲۹۰قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ ۴۲
ب) قصد غیر مستقیم یاتبعی یا ضمنی ۴۴
۱:قصد تبعی مطلق ۴۵
۱–۱: بند ب ماده
قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ ۴۶
۲: قصد تبعی نسبی ۴۹
۲–۱:بند پ ماده
قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ ۵۱
گفتار سوم : ۵۳
سوء نیت معین و سوء نیت نا معین ۵۳
الف) بند ت ماده
قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ۵۳
گفتار چهارم: ۵۵
سوء نیت ساده و سوء نیت با سبق تصمیم ۵۵
گفتار پنجم : ۵۶
سوء نیت جازم و سوء نیت احتمالی ۵۶
فصل دوم: ۵۸
عوامل موجب اخلال در عنصر روانی قتل عمد ۵۸
مبحث نخست: ۶۱
علل تام ۶۱
گفتار نخست: ۶۱
ارتکاب قتل توسط صغیر ۶۱
الف) کودک غیر ممیز ۶۳
ب: کودک ممیز ۶۴
ج: بالغ زیرسال۱۸ ۶۵
گفتار دوم: ۶۶
ارتکاب قتل توسط مجنون ۶۶
گفتار سوم : ۷۰
اجبار در قتل ۷۰
الف ) اجبار مادی خارجی ۷۳
ب) اجبار مادی داخلی ۷۴
ج) اجبار معنوی (روانی) خارجی ۷۵
د) اجبار معنوی (روانی) داخلی ۷۶
مبحث دوم : ۷۷
علل نسبی ۷۷
گفتار نخست : ۷۷
ارتکاب قتل توسط مکره ۷۷
گفتار دوم : ۸۱
ارتکاب قتل توسط فرد خواب یا بیهوش ۸۱
گفتار سوم: ۸۳
ارتکاب قتل توسط فرد مست ۸۳
گفتار چهارم: ۸۶
ارتکاب قتل توسط مضطر ۸۶
فصل سوم : ۹۱
نقش انگیزه درعنصرروانی قتل عمد ۹۱
مبحث نخست : ۹۳
تاثیر انگیزه درمسیولیت کیفری ۹۳
گفتار نخست: ۹۴
جایگاه انگیزه در جرم قتل عمد ۹۴
گفتار دوم: ۹۵
انگیزه و شرکت در جرم قتل عمد ۹۵
گفتار سوم: ۹۶
انگیزه و معاونت در جرم قتل عمد ۹۶
مبحث دوم: ۹۸
انگیزه و عنصر روانی ۹۸
گفتار نخست : ۹۹
انگیزه و سوء نیت ۹۹
الف) تفاوت های انگیزه وسوء نیت ۱۰۰
ب) تشابه انگیزه وسوء نیت ۱۰۱
گفتار دوم: ۱۰۲
انگیزه وقانونگذاری ایران ۱۰۲
الف) نقش انگیزه درجرایم مطلق ومقید ۱۰۳
ب) نسبی بودن انگیزه ۱۰۵
نتیجه گیری ۱۰۷
فهرست منابع : ۱۱۴
کلیدواژه ها
- عنصرروانی
- قتل عمد
- قانون مجازات اسلامی
- قصد مجرمانه
- عنصر روانی جرم (حقوق)
- لایحه قانونی
- قانون مجازات اسلامی
- مسیولیت کیفری