عکاسی و عکاسان و برگزاری نمایشگاه عکس در ایران از منظر حقوق عمومی

عنوان	عکاسی و عکاسان و برگزاری نمایشگاه عکس در ایران از منظر حقوق عمومی
رشته	حقوق ارتباطات
دانشجو	افشین عزیزی
استاد راهنما	وحید آگاه
استاد مشاور	پوریا عسکری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

عکاسی و عکاسان و برگزاری نمایشگاه عکس در ایران از منظر حقوق عمومی عنوان پایان نامه ای است که توسط افشین عزیزی، با راهنمایی وحید آگاه و با مشاوره پوریا عسکری در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

حقوق به عنوان دانش مبتنی بر مجموعه قواعد و اصول تنظیم گر روابط شهروندان با یکدیگر و حکومت، سایه خود را بر اکثر پدیده های انسانی افکنده است و هنر نیز همچون دیگر پدیده ها از رابطه با حقوق بی نصیب نمانده است. عکاسی به عنوان هنری نسبتا جوان که بیش از دیگر اقسام هنر بازتاب دهنده واقعیت است، به واسطه امکان ثبت عینی رویدادها در مقایسه با دیگر هنرها تاثیرگذاری بیشتری بر مخاطبان خود دارد و همین ویژگی نیز منجر به توجه ویژه حکومت ها برای نظارت و کنترل هرچه بیشتر عکاسی شده است که عمدتا در دو نظام نظارت تامینی و تعقیبی تبلور یافته است. امروزه هنرها به طور عام و عکاسی به طور خاص در میان اکثر کشورها و مکاتب حقوقی به عنوانی شیوه ای از بیان که زیر چتر حمایتی حق آزادی بیان قرار دارد، شناخته می شود. در حقوق ایران نه تنها توجه به این هنر و ابزار بیان نوپدید که روز به روز در حال فراگیری هرچه بیشتر در شکل های مختلف است مورد غفلت واقع شده است، که حتی در اندک اسناد حقوقی موجود با نگاهی بدبینانه به آن نگریسته شده و برخلاف اصول حقوقی، در ایران اصل بر ممنوعیت عکاسی و نمایش عکس است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد اگرچه مستنبط از اصول متعدد قانون اساسی در نظام حقوقی ایران اصل بر آزادی بیان و ابراز عقاید بدون نیاز به مجوز پیشینی است، اما به سبب برداشت های شخصی مجریان قانون، با برخوردهای سلیقه ای در مواجهه با عکاسان روبرو هستیم و نهادهای مختلف اجرایی و امنیتی و حتی بخش خصوصی که صلاحیت تقنینی و وضع محدودیت بر سر آزادی های اساسی شهروندان ندارند در پرتو این این ابهام و در زمینه های گوناگون انجام عمل عکاسانه را منوط به صدور مجوز ساخته اند، عملی که مغایر با قانون اساسی و از بین برنده خلاقیت هنرمند است. رویه خلاف قانون اساسی فوق در انتشار عکس ها نیز جاری است و علی رغم آزادی در قانون اساسی و وجود آیین نامه مرتبط با برپایی نمایشگاه آثار هنری، بازهم با برداشت ناصواب مواجه هستیم که در رویه اصل را بر نظام صدور مجوز قرار داده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ا ۱–بیان مسیله ب ۲–اهداف پژوهش د ۳–سوالات پژوهش ه ۴–فرضیه های پژوهش ه ۵–پیشینه پژوهش و روش پژوهش و گردآوری اطلاعات ح فصل اول: موضوع شناسی: عکس، عکاسی و حقوق عمومی آن

گفتار نخست: هنر، عکاسی و اقسام آن

۱–مفهوم شناسی هنر

۱–۱ نخستین پرداخت ها به مفهوم هنر

۱–۱–۱ هنر از دیدگاه افلاطون

۲–۱–۱ هنر از دیدگاه ارسطو

۲–۱– هنر از دیدگاه اندیشمندان معاصر

۲– دشواری های ارایه تعریفی جامع از هنر

۱–۲– واژه شناسی هنر

۲–۲– هنر در فرهنگ لغات

۳–۲– هنر در فرهنگ های حقوقی

۳– چیستی عکاسی

۱–۳– عکاسی و منتقدان آن

۲–۳– عکس و عکاسی در فرهنگ لغات

۴– پیدایش عکاسی در مغرب زمین

۱–۴– ثبت نخستین تصویر و پیدایش دوربین عکاسی

۲–۴– ورود انسان به کادر عکاسان

۵– شاخه های عکاسی

۱–۵– عکس و آفرینش سند

۱–۱–۵– عکس تنها قادر به آفرینش سند است

۲–۱–۵– بودلر و انتقادات او به عکاسی

۳–۱–۵– پاسخ به انتقادات بودلر و هم فکرانش

۲–۵– سویه های هنریِ عکاسیِ مستند

۱–۲–۵– نخستین تلاش ها برای خلق عکس های هنری

۲–۲–۵–چیستی عکس هنری

گفتار دوم: ادغام عرصه اجتماع و هنر

۱– کارکرد اجتماعی هنر

۱–۱– هنرمند و زمان او

۱–۱–۱– مدرنیستم و پست مدرنیسم در هنر

۲–۱–۱– دیدگاه مارکسیستی به هنر

۳–۱–۱– دیدگاه فمینیستی به هنر

۲–۱– عکاسی و کارکردهای اجتماعی آن

گفتار سوم: حقوق عمومی عکاسی

۱– مفهوم حقوق عمومی

۱–۱– شاخه های حقوق عمومی

۱–۱–۱– حقوق اساسی عکاسی

۲–۱–۱–حقوق اداری عکاسی

۳–۱–۱–حقوق کار

۲–دیگر شاخه های حقوق و عکاسی

۱–۲–حقوق مالکیت فکری

۲–۲–حقوق کیفری

۲–۱–رابطه حقوق عمومی و عکاسی

گفتار چهارم: ورود عکاسی به ایران

۱– سیر قوانین و مقررت مرتبط با عکاسی در ایران ۵۰ ۱–۱–قوانین و مقررات عکاسی پیش از انقلاب اسلامی

۲–وضعیت کنونی حقوق عکاسی در ایران

جمع بندی فصل اول

فصل دوم: عکاسی به مثابه حقی بشری

گفتار نخست: عکاسی به مثابه حقی بشری در اسناد بین المللی

۱– در نسبت عکاسی و حقوق بشر

۲– آزادی بیان

۱–۲– رابطه عکاسی و آزادی بیان

۲–۲– آزادی بیان و محدودیت های آن

۳– آزادی بیان در اسناد حقوق بشری

۱–۳– اعلامیه جهانی حقوق بشر

۲–۳– میثاق حقوق مدنی و سیاسی

۴– آزادی بیان در اسناد منطقه ای

۱–۴– کنوانسیون اروپایی حقوق بشر

۲–۴– کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر

۳–۴– منشور آفریقایی حقوق بشر و خلق ها

گفتار دوم: نسبت عکاسی با حقوق ملت در قانون اساسی ایران

۱– قانون اساسی

۱–۱– نخستین کوشش ها

۲–۱– تحولات پس از انقلاب اسلامی

۳–۱– آزادی بیان اساسی در شکل امروزین آن

۲–امکان سنجی افاده آزادی عکاسی از قانون اساسی

۱–۲– رابطه آزادی عقیده و آزادی بیان

۲–۲– آزادی بیان در دیگر اصول قانون اساسی

۳–عکاسی و مصونیت از تجسس

جمع بندی فصل دوم

فصل سوم: آزادی بیان عکاسانه در قوانین ایران

گفتار نخست: آزادی بیان عکاسانه در قوانین ایران

۱– مقایسه آزادی بیان در قانون ایران با اسناد بین المللی و منطقه ای

۲– عکاسی و محدودیت های آن

۱–۲– قانونی بودن محدودیت

۱–۲– اسناد بین المللی

۲–۲– قوانین ایران

۳– محدودیت های اخلاقی عکاسی

۱–۳– اسناد بین المللی

۲–۳– خودانتظامی اخلاقی عکاسان

۱–۲–۳– منشور اخلاقی انتشار عکس های اسوشیتدپرس

۲–۲–۳–منشور اخلاقی نیویورک تایمز

۳–۳– محدودیت های اخلاقی آزادی بیان در قوانین ایران

۴– عکاسی در فضای باز

۱–۴– محدودیت های عکاسی فضای باز در استرالیا

۲–۴– محدودیت های عکاسی فضای باز در انگلستان

۱–۲–۴– عکاسی از محوطه های با مالکیت خصوصی

۲–۲–۴– محدودیت عکاسی تجاری از برخی میدان ها

۳–۲–۴– عکاسی در ایستگاه قطار

۴–۲–۴– عکاسی و قانون ضد ترور

۳–۴– حریم خصوصی و محدودیت های آن

۴–۴– محدودیت های عکاسی فضای باز در ایران

۱–۴–۴– عکاسی خیابانی و نظام حقوقی ایران

۲–۴–۴–ممنوعیت عکاسی خیابانی در ایران

۱–۲–۴–۴– عکاسی هواپیماهای بدون سرنشین، ممنوعیت و استدلال ها

۲–۲–۴–۴– عکاسی هواپیماهای بدون سرنشین، نقض حریم خصوصی و نظارت دولتی

۳–۴–۴– ابعاد حقوقی محدودیت های عکاسی در ایران

۱–۳–۴–۴– ممنوعیت عکاسی در شهرها و حکومت قانون

۲–۳–۴–۴– پارلمان ملی، یگانه مرجع تقنینی

۳–۳–۴–۴– سلب آزادی عکاسی و نگرانی های امنیت

۴–۳–۴–۴– لزوم انتشار قوانین به منظور آگاهی ملت

۴–۴–۴– ممنوعیت عکاسی در پارک ها

گفتار دوم: عکاسی و حق بر ارتباطات

۱–حق دسترسی به عکاسی به مثابه آزادی دسترسی به اطلاعات

۲– حق بر ارتباط عکاسانه و نسل سوم حقوق بشر

نتیجه گیری فصل سوم

فصل چهارم: حقوق موضوعه عکاسان و نمایشگاه عکس در ایران

گفتار نخست: انتخاب آزادانه شغل عکاسی و حقوق بشر

۱–آزادی انتخاب شغل در اسناد بین المللی

۱–۱– سازمان بین المللی کار

۱–۱–۱– مقاولهنامه بین المللی شماره

راجع به لغو کار اجباری

۲–۱–۱– مقاولهنامه بین المللی شماره

در خصوص منع کار اجباری

۳–۱–۱– مقاولهنامه بین المللی شماره

مربوط به سیاست اشتغال

۲–۱– اعلامیه جهانی حقوق بشر و حق انتخاب شغل

۳–۱– حق کار در میثاقین

گفتار دوم: حق انتخاب شغل و حقوق ایران

۱– حق انتخاب شغل در قانون اساسی:

۲– حق انتخاب شغل و قوانین موضوعه

۳– افاده آزادی انتخاب شغل عکاسی از قوانین ایران

گفتار سوم: حقوق دایر نمودن عکاسی در ایران

۱–ثبت اتحادیه های صنفی؛ نظارت یا دخالت؟

۲–مراجع ثبت انجمن های صنفی:

۱–۲– قانون کار:

۲–۲– قانون نظام صنفی:

۳–۲– قانون فعالیت احزاب، جمعیت ها و انجمنهای سیاسی و صنفی و

۴–۲– وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

۳–عکس خانه ها و لزوم اخذ جواز کسب در قانون نظام صنفی

۱–۳– حمایت های دولتی در تسهیل فعالیت نظام صنفی عکاسان

۴– نحوه ورود عکاسان به انجمن های عکاسی

۱–۴–محدودیت سنی ورود به انجمن ها

۲–۴–شرایط حرفه ای عضویت:

گفتار چهارم: حمایت های دولتی از عکاسان

۱– دریافت طرح ترافیک خبرنگاری

۱–۱– سهمیه طرح ترافیک برای عکاسان خبری مصوبات شورای شهر

۲–۱– بیم وابستگی عکاسان خبری و راه حل اعمال شده

۲–عکاسی خبری به مثابه شغل سخت و زیان آور

۳–حمایت ذیل قانون خاص حمایت از حقوق هنرمندان

۱–۳–کپی رایت؛ آوردگاه حقوق جامعه و هنرمند

۱–۱–۳–استفاده منصفانه؛ گامی برای موازنه حق ها

۲–۱–۳–استفاده منصفانه و حقوق ایران

۳–۲–۳–شرط استفاده در حدود متعارف

۲–۳–حمایت کیفری از حقوق مولف

گفتار پنجم: برپایی نمایشگاه عکس در ایران

۱–بیان عکاسانه و ممیزی بیان

۱–۱–عکس و بیان های سیاسی

۱–۱–۱–عکس و تغییر سرنوشت مخاصمات مسلحانه

۲–۱–۱–مصادیق ممیزی عکس

۲–۱–عکس و بیان های جنسی

۱–۲–۱–ایالات متحده آمریکا

۲– نمایش عکس در نگارخانه های ایران

۱–۲–عدم پیش بینی نظام صدور مجوز

۲–۲–تشتت در رویه موجود

۳–۲–ممنوعیت های انتشار عکس و مصداق های آن

نتیجه گیری:

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• عکس
• حقوق عمومی عکاسی
• آزادی بیان
• نمایشگاه عکس
• صدور مجوز عکاسی