فوکو و تبارشناسی دولت مدرن: حکومت‌مندی و عبور از چشم‌انداز حقوقی به دولت
فوکو و تبارشناسی دولت مدرن: حکومت‌مندی و عبور از چشم‌انداز حقوقی به دولت نام مقاله ای از ابراهیم عباسی و سعید دیندارلو و سید جواد صالحی و سید یوسف قرشی بوده که در شماره اول دوره چهاردهم (بهار 1401) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
میشل فوکو از سال 1976 به بعد به طور مفصل شروع به بررسی دولت و قدرت دولتی ذیل تبارشناسی دولت مدرن کرد. او در مقابله با نگاه‌های خطی و تمرکزگرایانه به قدرت که آن را به عنوان چشم‌انداز حقوقی به قدرت حاکمه مدنظر قرار می‌داد، مفهوم حکومت‌مندی را ابداع کرده تا با غوطه خوردن در تاریخ، به ریشه‌های متکثر، متعارض و غالبا پنهان گفتمان‌ها، رویه‌ها و نهادهای موجود اشاره کند. اما از آنجایی که فوکو به صورتی بسیار پراکنده و در میان نوشتجات و سخنرانی‌های مختلف خود به این موضوع پرداخته است، متنی منسجم در این زمینه وجود ندارد. از اینرو، هدف این پژوهش بررسی منسجم سه تبار دولت مدرن یعنی قدرت شبانی، مصلحت دولت و لیبرالیسم بوده تا مشخص شود که فوکو چگونه با اتخاذ رویکردی متفاوت به ترتیبات قدرت، از چشم‌انداز حقوقی عبور کرده و بنیانی جدید به منظور مطالعه دولت ایجاد می‌کند. این چشم‌انداز که دست به بررسی تبارهای دولت مدرن بر اساس مثلث ذهنیت‌ها، عقلانیت‌ها و فناوری‌های حکومتی زده، باعث می‌شود تا مفهوم دولت به عنوان پدیده‌ای متکثر، چند‌زمانه و ترکیبی از فنون سیاسی متعدد و سبک‌های مختلف حکومت درک گردد. تبارشناسی دولت مدرن از این دیدگاه، می-تواند جایگزین نظریاتی شود که با اتخاذ چشم‌انداز خطی، ذات‌انگار و غایت محور، اساسا باعث ایجاد تصویری معیوب از تحولات تاریخی می‌گردند
کلید واژه ها
- تبارشناسی
- حکومت مندی
- قدرت شبانی
- لیبرالیسم
- مصلحت دولت
- میشل فوکو