قانون اساسی در کشاکش اصالت گرایی و پویایی مبانی چالش ها و رهیافت های مطلوب
 | |
| عنوان | قانون اساسی در کشاکش اصالت گرایی و پویایی مبانی چالش ها و رهیافت های مطلوب |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | فایقه چلبی |
| استاد راهنما | سید حسین ملکوتی |
| استاد مشاور | محمدرضا مجتهدی، آیت مولایی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه تبریز |
قانون اساسی در کشاکش اصالت گرایی و پویایی مبانی چالش ها و رهیافت های مطلوب عنوان رساله ای است که توسط فایقه چلبی، با راهنمایی سید حسین ملکوتی و با مشاوره محمدرضا مجتهدی و آیت مولایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه تبریز دفاع گردید.
چکیده
دستیابی به درک و فهم صحیح از قانون اساسی، نیازمند پذیرش این واقعیت است که قانون اساسی، با گذر زمان و به موازات توسعه فناوری، جمعیت، اقتصاد، سیاست و متناسب با محیط و وقایع پیرامونی آن تغییر می نماید. قانون اساسی به همان اندازه که می بایست سمبل دوام و خدشه ناپذیری باشد به همان میزان باید پویایی و انعطاف پذیری خود را در مواجهه با چالش هایی که جامعه با آن روبه رو می شود حفظ کند. از این رو در قریب به اتفاق قوانین اساسی، امکان اصلاح قانون اساسی از طریق بازنگری رسمی پیش بینی شده است. دشواری و فرآیند طولانی اصلاحات رسمی، دموکراسی های مشروطه گرا را با این چالش مواجه می نماید که بازنگری قانون اساسی با اتکا به معنای اصالتگرایانه متن و به طرق رسمی نمی تواند تنها راه نیل به هدف مطلوب یعنی همراهی قانون اساسی با اقتضایات جامعه و مطالبات سیاسیون، احزاب و مردم از قانون اساسی باشد. مناقشه میان اصالتگرایان و حامیان قانون اساسی پویا که از ۲۰۰ سال قبل درکشور آمریکا آغاز شده حاکی از آن است که علاوه بر روش رسمی، قوانین اساسی از طرق غیر رسمی و آفرینش گرایانه نیز قابل بازبینی و تغییرند. این تحقیق بر آن است که به موازات رویه های مندرج در قوانین اساسی مکتوب، پویایی آن را از طریق رویه های غیررسمی اثبات نماید. در این راستا با طرح این سوال که نظریه قانون اساسی اصالتگرا در تقابل با نظریه پویایی است یا در تعامل با آن؟ سعی بر این است که با معرفی راهی میانه با عنوان نظریه اصالتگرایی پویا دو نظریه اصالتگرایی و پویایی با هم پیوند یابند. هدف این رساله، پایان دادن به اختلاف نظر درباره مفهوم و محتوای اصالتگرایی و پویایی است و روشن ترین برآیند آن، این است که، ایده ی آفرینش قانون اساسی، برای پیشرفت در نظریه ی قانون اساسی، ضروری است و طرح این نظریه در نظام هایی که حاکمیت برمبنای قانون اساسی مکتوب پایه گذاری شده است اقدامی انقلابی در نظم قانون اساسی است. داوری نهایی در خصوص هریک از این نظریه ها به بینش و نگرش فلسفی سیاسی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع بستگی دارد. این رساله با پیوند میان تصمیم سیاسی اولیه، اصول قانون اساسی و دادوستد سال های اجرای قانون اساسی به اهمیت پویایی در حیات قانون اساسی، حجابی را در مورد فهم حقوق اساسی کشورهای دارای قانون اساسی سخت از مقابل چشمان ما برمی گیرد و جهانی نو را عرضه می دارد.
ساختار و فهرست رساله
صفحه مقدمه:
الف: بیان مسیله
ب: ج: رویکردهای تفسیر قانون اساسی ۱۰
– تفسیر ناظر به اراده مقنن: ۱۱
– تفسیر ناظر به غایت گرایی:
د: سوالات اصلی رساله
ه: پیشینه تحقیق
و– ضرورت و نوآوری تحقیق
ز– روش تحقیق
فصل اول: قانون اساسی اصالتگرا
گفتار اول: پیشینه اصالتگرایی
گفتار دوم: تبیین مفهومی اصالتگرایی
بند اول: اصالتگرایی مبتنی بر مقاصد اصلی تدوین کنندگان
بند دوم: اصالتگرایی مبتنی بر مقاصد اصلی تصویب کنندگان
بند سوم: اصالتگرایی مبتنی بر معنای اصلی (اصالتگرایی نوین) یا اصالتگرایی مبتنی بر برنامه اصلی مورد انتظار
بند چهارم: اصالتگرایی مبتنی بر روش های اصلی
بند پنجم: اصالتگرایی مبتنی بر پویایی
بند ششم: اصالتگرایی چارچوبی و اصالتگرایی آسمانخراشی
گفتار سوم: هسته اصلی یا وجه تشابه نظریه های اصالتگرایی
بند اول: اصل ثبات
بند دوم: اصل محدودیت
بند سوم: ثبات و محدودیت به مثابه اصول نمادین اصالتگرایی
گفتار چهارم: قانون اساسی اصالتگرا با مبنای دوگانه
بند اول: قانون اساسی اصالتگرا به مثابه یک روش تفسیری
بند دوم: قانون اساسی اصالتگرا به مثابه یک رویکرد آفرینش گرایانه ۵۰ بند سوم: قلمرو آفرینش قانون اساسی
بند چهارم: چالش های پیش روی طرح دکترین نظریه تفسیر و آفرینش در نظریه اصالتگرایی
جمع بندی:
فصل دوم: قانون اساسی پویا
گفتار اول: پیشینه قانون اساسی پویا
گفتار دوم: تبیین مفهومی قانون اساسی پویا
گفتار سوم: عوامل شکل گیری قانون اساسی پویا
بند اول: جنبش های سیاسی
بند دوم: دادگاه ها
گفتار چهارم: احزاب سیاسی حلقه مفقوده ایجاد تعادل بین جنبش های سیاسی و دادگاه ها
گفتار پنجم: چالش های نقش آفرینی دادگاه ها در نظریه پویایی قانون اساسی
گفتار ششم: قوای سیاسی و دادگاه ها به مثابه ی عناصر مکمل
گفتار هفتم: مبانی قانون اساسی پویا
بند اول : قانون اساسی پویا به مثابه یک رویکرد تفسیری
بند دوم: قانون اساسی پویا به مثابه پیش نویس اصلاحات رسمی قانون اساسی مکتوب
بند سوم: قانون اساسی پویا به مثابه رویکردی آفرینش گرایانه
بند چهارم: نظریه آفرینش قانون اساسی در دیدگاه آکرمن و جک بالکین
گفتار هشتم: قابلیت طراحی قانون اساسی پویا
گفتار نهم: پیش شرط های ظهور قانون اساسی پویا
گفتار دهم: قابلیت تغییرپذیری و ماندگاری قانون اساسی پویا
گفتار یازدهم: چالش های پیش روی نظریه اصالتگرایی پویا
جمع بندی:
فصل سوم: باز اندیشی چالش های دو نظریه اصالتگرایی و پویایی ؛ گزینش راهی میانه
گفتار اول: واکاوی و باز اندیشی نظریه اصالتگرایی
بند اول: اصالتگرایی و انسجام نظری
بند دوم: اصالتگرایی و مشروعیت نظری
بند سوم: نقد نظریه انسجام و مشروعیت نظری اصالتگرایان
گفتار دوم: واکاوی و بازاندیشی قانون اساسی پویا
بند اول: معنای اصلی و نظریه آفرینش در قانون اساسی پویا
بند دوم: دادگاه، به مثابه یک بازیگر
بند سوم: محدودیت های چهارچوبی درقانون اساسی پویا
بند چهارم: بازاندیشی قانون اساسی پویا براساس دیدگاه بروس آکرمن
گفتار سوم: اصالتگرایی پویا
بند اول: اصالتگرایی و روش اصل و متن بالکین
بند دوم: اجرای نظریه متن و اصل در نظریه اصالتگرایی پویا
بند سوم: وفاداری به متن مکتوب در نظریه اصالتگرایی پویا
گفتار چهارم: بازخوانی عناصر مشروعیت در کشاکش اصالتگرایی و پویایی
بند اول: عناصر مشروعیت
بند دوم: نظارت قضایی عنصر مشروعیت قانون یا عامل استبداد قضایی
گفتار پنجم: بازخوانی اصل حاکمیت قانون در کشاکش اصالتگرایی و پویایی
بند اول: تعامل و تقابل پویایی با اصل حاکمیت قانون
بند دوم: استبداد قضایی و آزادی قضایی در پرتو اصل حاکمیت قانون و نظریه پویایی قانون اساسی ۱۷۹
– آزادی عمل قضایی در پرتو الگوی مصلحت اندیشی ۱۸۱
– آزادی عمل قضایی در پرتو الگوی اصول حقوقی
جمع بندی:
رهیافت های مطلوب
منابع و ماخذ:
کلیدواژه ها
- قانون اساسی پویا
- بازنگری
- دادگاه ها
- اصالتگرایی
- اصالتگرایی پویا
- مشروعیت
- حاکمیت