ماده ۲۹ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۹ قانون مجازات اسلامی: هرگاه بازداشت بدل از جزای نقدی توأم با مجازات حبس باشد بازداشت بدل از جزای نقدی از تاریخ اتمام حبس شروع می‌شود که از حداکثر مدت حبس مقرر در قانون برای آن جرم بیشتر نیست و در هر حال مدت بازداشت بدل از جزای نقدی نباید از سه سال تجاوز کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده 60 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392

توضیح واژگان

• بازداشت بدل از جزای نقدی: در ماده 29 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، قانونگذار به بیان موارد صدور حبس بدل از جزای نقدی پرداخته است. در واقع این حکم، برای تسهیل وصول جزای نقدی پیش بینی شده است. در این موارد در صورتی که متهم به حبس و جزای نقدی محکوم شده باشد، ابتدا مجازات حبس اجرا میشود و سپس بازداشت بدل از جزای نقدی.
• حبس: حبس در لغت به معنای منع کردن و زندانی کردن است. در اصطلاح به معنی محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.
• جرم: منظور از «جرم»، هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل است که در قانون برای آن مجازات تعیین شده‌ است.

پیشینه

سابقاً مفاد ماده فوق در ماده 1 اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1381 پیش بینی شده بود، با این تفاوت که وفق این ماده حداکثر مدت بازداشت بدل از جزای نقدی پنج سال تعیین شده بود که در قانون فعلی به سه سال تقلیل پیدا کرد.

فلسفه و مبانی نظری

در این ماده، قانونگذار به بیان موارد صدور حبس بدل از جزای نقدی پرداخته‌است. در واقع این حکم، برای تسهیل وصول جزای نقدی پیش بینی شده‌است.

نکات تفسیری دکترین ماده 29 قانون مجازات اسلامی

در این موارد در صورتی که متهم به حبس و جزای نقدی محکوم شده باشد، ابتدا مجازات حبس اجرا می‌شود و سپس بازداشت بدل از جزای نقدی. قانونگذار برای اعمال این مقرره، دو محدودیت در نظر گرفته‌است: 1- مدت بازداشت بدل از حبس نباید از سه سال تجاوز کند؛ هرچند که شخص مورد نظر چندین میلیارد کلاهبرداری یا اختلاس کرده باشد. 2- جمع مدت حبس و بازداشت بدل از جزای نقدی نباید از حداکثر مدت مجازات حبس مندرج در قانون برای جرم مذکور بیشتر باشد. با تحمل میزان مجازات مذکور که حداکثر به سه سال می‌رسد ذمه محکوم علیه نسبت به جزای نقدی بری می‌شود و دیگر جزای نقدی از این شخص قابل مطالبه نخواهد بود. البته در این مورد که آیا جزای نقدی مازاد بر حبس تبدیلی بعدا قابل وصول است یا نه، اختلاف نظر‌هایی وجود دارد، به نظر برخی وصول این بخش منتفی است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 29 قانون مجازات اسلامی

1. بازداشت بدل از جزای نقدی زمانی آغاز می‌شود که مجازات حبس به پایان رسیده باشد.
2. حداکثر مدت بازداشت بدل از جزای نقدی برابر با حداکثر مدت حبس مقرر در قانون برای آن جرم است.
3. حداکثر مدت زمان بازداشت بدل از جزای نقدی نباید بیش از سه سال باشد.
4. شروع بازداشت بدل از جزای نقدی فقط پس از اتمام دوره حبس انجام می‌شود.
5. محدودیت زمانی برای مدت بازداشت بدل از جزای نقدی به منظور جلوگیری از طولانی‌ شدن بیش از حد آن وجود دارد.

انتقادات

در این موارد اگر قاضی متهم را به حداکثر میزان حبس مندرج در جرم و جزای نقدی محکوم نماید، با توجه به منطوق ماده، عدم پرداخت جزای نقدی، فاقد ضمانت اجرا خواهد بود.

همچنین در مواردی که مجازات حبس برای جرم مذکور پیش بینی نشده، متهم حداکثر می‌تواند به 3 سال حبس محکوم شود که در جزای نقدی سنگین این موضوع منطقی به نظر نمی‌رسد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/97/3064 مورخ 1397/11/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/92/1514 مورخ 1392/08/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1401/910 مورخ 1401/12/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ملاک تعیین وثیقه در حبس بدل از جزای نقدی
• نظریه شماره 3242/95/7 مورخ 1395/12/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2067/95/7 مورخ 1395/08/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• نظریه شماره 7/1400/333 مورخ 1400/03/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره طول مدت مجازات حبس از بدل جزای نقدی در جرم قاچاق کالا و ارز
• نظریه شماره 7/98/1942 مورخ 1399/02/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره معیارهای صدور قرار تامین کیفری
• اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره 7/92/1514 مورخ 1392/08/13 اظهار داشته: اگر میزان جزای نقدی مورد حکم از مبلغ مورد استهلاک از طریق بازداشت محکوم علیه بیشتر باشد در فرض شناسائی اموال محکوم علیه در آینده و بعد از تحمل حبس بدل از جزای نقدی، توقیف اموال مزبور برای استیفای باقیمانده جزای نقدی مورد حکم، توجیه قانونی ندارد.

مقالات مرتبط

• بررسی و تحلیل کیفر شناختی مجازات های جایگزین حبس
• اجرای حبس در سایه نظام زندانبانی
• جرم انگاری بازدارنده در حمایت از زنان در سایه فقه و قانون