ماده 16 قانون خدمت نظام اجباری مصوب 1304
 | این ماده به موجب قوانین لاحق نسخ شده است. |
ماده ۱۶ قانون خدمت نظام اجباری مصوب ۱۳۰۴ مصوب ۱۳۰۴,۰۳,۱۶: کسانیکه بواسطه موقعیت خود ار خدمات نظامی معاف می باشند:
۱ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– حکام شرع مجاز باجتهاد یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی و علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی و مدرسین علوم معقول و منقول
۲ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– یگانه پسر هر مرد یا زنی که بواسطه علت مزاج از اداره امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهده ان پسر باشد در تمام مدت کفالت.
۳ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش در خدمت تحت السلاح بوده و در صورت داشتن پسر سوم ان پسر بسن ۱۸ نرسیده باشد.
۴ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– پسر هر مرد یا زنی که یک پسرش بموجب قانون نظام وظیفه بخدمت احضار و در خدمت وفات کرده باشد.
در صورتیکه ان مرد یا زن پسر دیکری هم داشته باشد این معافیت تا زمان رسیدن پسر دیکرش به سن هیجده سالکی خواهد بود.
۵ هر جوانی که نفقه ده یک خانواده بوده و در محل پدر یا برادر. پدر زن و یا برادر زنی که وضعیت اعاشه انها اجازه کفالت امور خانواده مشمول را بدهد نداشته باشد مادام که این وضعیت باقیست. مشمولی که در سال احضار بخدمت تاهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان ضرورت تکفل از عیال خود نخواهد داشت.
۶ دو نفری که مشترکا کفیل یک یا چند خانواده باشند و در یکسال هر دو برای خدمت سربازی دعوت شوند انکه بیشتر بعایله کمک میکند مادام که این وضعیت باقی است از خدمت معاف خواهد بود.
۷ یکی از دو پسر پدر یا مادری که هر دو در یکسال بخدمت نظامی احضار میشوند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر به انتخاب مادر برای مدت دو سال معاف خواهد بود.
۸ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– بطور کلی مطابق مقررات فقره ۷ این ماده از دو پسر یکی معاف و مطابق مقررات فقره ۳ و ۴ از سه پسر در صورت نرسیدن پسر سوم بسن ۱۸ سالکی و یا بودن یک پسر در خدمت نظامی یکنفر معاف و از ۴ پسر نیز یکنفر و از پنج پسر دو نفر معاف خواهد بود.
۹ (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– هر جوانی که کفیل معیشت منحصر بفرد پدر یا مادر جد یا جده پیر و علیل از کار افتاده خود باشد مادام که حال بدین منوال است.
تبصره (منسوخه ۳۰/۰۶/۱۳۱۰)– در صورت ادامه تکفل مقرر در فقرات ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ و ۹ این ماده تا پنجسال متوالی در اخر پنجسال کلیه متکفلین بدون استثناء برای فرا کرفتن مقدمات تعلیمات نظامی برای ۴ ماه بخدمت نظامی احضار و پس از خاتمه ان مرخص و جزء ذخیره محسوب خواهند شد.