ماده 267 قانون امور حسبی

مادر ۲۶۷ قانون امور حسبی: پس از تعیین حقوق و دیون متوفی و پرداخت آن و اخراج مورد وصیت اگر از ترکه چیزی باقی بماند باقیمانده ترکه به ورثه داده می‌شود.

توضیح واژگان

حق: امتیازی است که قانون برای افراد به رسمیت می‌شناسد مانند حق آزادی بیان، حق مالکیت و …

دین: مال کلی ثابت در ذمه یک فرد، به نفع افراد دیگر را که به یکی از اسباب صحیح پدید می‌آید، دین می‌گویند.

وصیت: به تملیک مال اعم از عین یا منافع یا اعطای حق تصرف آن برای دیگری بعد از دوران حیات، وصیت گویند.

ترکه: یعنی قسمت مثبت دارایی به جامانده از متوفی.

ورثه: به کسی می‌گویند که درصورت برخورداری از شرایط ارث و مبری بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می‌یابد.

نکات تفسیری دکترین ماده 267 قانون امور حسبی

قاعده کلی مقدم بودن پرداخت بدهی بر حقوق بازماندگان مورد تأیید قانون مدنی و قانون امور حسبی است زیرا بدهی‌های متوفی قبل از فوت وی وجود داشته‌است و پس از فوت و پیدایش اشاعه حقوق بستانکارن که نسبت به اموال بدهکار برقرار بوده‌است نسبت به ترکه پابرجا می‌ماند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

از مستندات فقهی لزوم اولویت پرداخت دین متوفی می‌توان به آیه ۱۲ سوره نساء اشاره کرد.

وَلَکُمْ نِصْفُ مَا تَرَکَ أَزْوَاجُکُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ کَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَکُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْنَ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ ۚ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْتُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ کَانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَکْتُمْ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ ۗ وَإِنْ کَانَ رَجُلٌ یُورَثُ کَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ ۚ فَإِنْ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذٰلِکَ فَهُمْ شُرَکَاءُ فِی الثُّلُثِ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصَیٰ بِهَا أَوْ دَیْنٍ غَیْرَ مُضَارٍّ ۚ وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ

سهم ارث شما مردان از تَرَکه زنانتان نصف است در صورتی که آنها را فرزند نباشد و اگر فرزند باشد برای شما ربع خواهد بود، پس از خارج کردن حق وصیت و بدهی که به دارایی آنها تعلق گرفته‌است. و سهم ارث زنان ربع ترکه شما مردان است اگر دارای فرزند نباشید، و چنانچه فرزند داشته باشید هشت یک خواهد بود از ترکه شما، پس از اداء حقّ وصیّت و بدهی شما. و اگر مردی یا زنی بمیرد که وارثش کلاله او باشند (یعنی پدر و مادر و فرزند نداشته باشد) و یک برادر یا خواهر (اُمّی) داشته باشد در این فرض سهم ارث هر یک نفر از آنها یک سُدس خواهد بود و اگر بیش از یک نفر باشد همه آنها ثلث ترکه را به اشتراک ارث برند، بعد از خارج کردن بدهی و حقّ وصیّت میّت در صورتی که وصیّت یا بدهی زیان‌آور نباشد. این حکمی است که خدا سفارش فرموده، و خدا (به همه احوال بندگان) دانا و (به هر چه ناروا کنند) بردبار است.

بنابراین بعد از پرداخت دین متوفی وصیت متوفی اجرا می‌شود و در نهایت آنچه باقی بماند به ورثه می‌رسد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 267 قانون امور حسبی

1. تعیین حقوق و دیون متوفی یکی از مراحل اصلی پیش از تقسیم ترکه است.
2. پرداخت حقوق و دیون متوفی باید قبل از تقسیم ترکه صورت گیرد.
3. اخراج مورد وصیت (یعنی اجرای آنچه متوفی وصیت کرده) نیازمند توجه و رعایت است.
4. باقی‌مانده ترکه پس از کسر حقوق، دیون، و اجرای وصیت به ورثه تخصیص می‌یابد.
5. فرآیند فوق باید مطابق با مقررات و الزامات قانونی انجام شود.