ماده 2 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری

ماده 2 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386: اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد. ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی‌، اختراعی کاربردی محسوب می‌شود که در رشته‌ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد از صنعت‌، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع‌دستی‌، کشاورزی‌، ماهیگیری و خدمات نیز می‌شود.

مواد مرتبط

• ماده 54 (1) کنوانسیون اروپایی اختراعات
• ماده 54 (2) کنوانسیون اروپایی اختراعات
• ماده 27 موافقتنامه تریپس
• ماده 2 قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای

توضیح واژگان

از گام ابتکاری، به عنوان «معلوم و آشکار نبودن» نیز یاد می شود و یک اختراع، زمانی دارای گام ابتکاری است که با توجه به وضعیت قبلی آن رشته، اختراع، برای فردی در آن زمینه متبحر است، واضح و بدیهی نباشد و جدید بودن به این معنا است که اختراع نباید قبل از تاریخ تقاضانامه ثبت، به اطلاع عموم رسیده و وارد حیطه دانش عمومی شده باشد. کاربرد صنعتی نیز به این معنا است که اختراع باید بتواند مشکلی را رفع کند یا درجه سختی آن را در مقایسه با وضعیت سابق بکاهد یا به حل مشکل، سرعت ببخشد.

مطالعات تطبیقی

فایده داشتن یا مفید بودن اختراع، در قوانین بعضی از کشورها مانند استرالیا و آمریکا بیان شده که تعبیر دیگری از مشخصه «کاربرد صنعتی» است.

فلسفه و مبانی نظری ماده

دلیل ضرورت وجود شرط تازگی این است که به واسطه اعطای حقوق انحصاری به مخترع، جامعه نباید از آنچه که (در اثر افشای قبلی) به آن دسترسی داشته، محروم شود. و از طرف دیگر، اعطای حقوق انحصاری به مخترع، عوضی در مقابل انتفاع جامعه است و این عوض باید تحقق یابد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بین شرط گام ابتکاری و جدید بودن اختراع، تفاوت وجود دارد. در احراز شرط گام ابتکاری، موضوع بررسی اداره ثبت اختراعات این است که آیا آن اختراع، نسبت به اختراعات پیشین، گامی رو به جلو برداشته یا خیر، و آیا این گام رو به جلو، برای افراد ماهر در این فن شناخته شده بوده است یا خیر.

نکات توضیحی

ابداع باید در کل جهان جدید باشد، نه فقط در یک کشور. در واقع معیار جدید بودن، جهانی است.

انتقادات

دو ایراد اساسی بر قانون ثبت اختراعات 86 در بحث احراز معیار جدید بودن وجود دارد؛ یک اینکه معیار پذیرش تازگی مطلق در نظام حقوقی ما، خلاف نفع عمومی است. کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، برای پیشرفت و ترقی، مناسب تر است که معیار محلی را در بحث جدید بودن بپذیرند تا از این طریق بتوانند از اختراعات سایر کشورها برخوردار شوند. ایراد جدی دوم این است که ایران، بانک اطلاعاتی قوی که تمامی اختراعات را در سطح دنیا در اختیار ما قرار دهد، ندارد. لذا در عمل، این امکان برایمان مهیا نیست که بتوانیم شرط تازگی مطلق را احراز کنیم. ضمن اینکه احراز جدید بودن، نیازمند تشکیلات اداری قوی است و اداره مالکیت صنعتی هنوز به توانمندی لازم برای احراز شرایط ماهوی اختراع نرسیده است.

مقالات مرتبط

اصل اعتبار گواهینامة ثبت اختراع و اعمال آن در نظام حقوقی ایران