ماهیت و مبنای تعهد به تضمین رعایت حقوق بشردوستانه از نگاه اسلام و حقوق بینالملل
ماهیت و مبنای تعهد به تضمین رعایت حقوق بشردوستانه از نگاه اسلام و حقوق بینالملل نام مقاله ای است از مصطفی فضائلی که در شماره سه دوره چهل و نه (مهر 1398) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
بهرغم توسعهیافتگی هنجارین نظام بینالمللی حقوق بشردوستانه، یکی از چالشهای اصلی بلکه چالش اصلی این نظام، تضمین اجرای قواعد و مقررات آن است. اگرچه مادۀ 1 مشترک کنوانسیونهای ژنو 1949دولتهای عضو را علاوهبر موظف کردن به رعایت مقررات این کنوانسیونها، به تضمین رعایت آن نیز مکلف ساخته است، لیکن رویۀ عملی دولتها چندان نشان از استقبال آنها از چنین تعهدی ندارد، ضمن اینکه تفسیر این تعهد به لحاظ ماهیت و مبنای آن نیز بحثهایی را برانگیخته است. بررسی تطبیقی ماهیت و مبنای تعهد به تضمین حقوق بشردوستانه از نگاه اسلام و حقوق بینالملل موضوع این پژوهش است. تجزیهوتحلیل دادههای قابل دستیابی در منابع، اسناد و رویههای موجود، بر پایۀ اصول، قواعد و موازین حقوقی بینالمللی، توجیه تعهد به تضمین را براساس الگوی تعهدات اِرگااُمنس ممکن میسازد. حال آنکه در نگاه اسلام بنیانی بس ژرفتر و اصیلتر برای تعهد به تضمین قابل استناد است که آن را بر پایۀ اصولی همچون یاریرسانی به مظلوم، تعاون بر بِرّ و امر به معروف و نهی از منکر استوار میسازد.
کلیدواژهها
- تعهد به تضمین
- حقوق بشر دوستانه
- حقوق اسلام
- حقوق بین الملل