مبانی شرایط و آثار اصل صلاحیت شخصی در حقوق کیفری ایران

عنوان	مبانی شرایط و آثار اصل صلاحیت شخصی در حقوق کیفری ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	معصومه شکفته گوهری
استاد راهنما	مجتبی جانی پور اسکلکی
استاد مشاور	مهین سبحانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه گیلان

مبانی شرایط و آثار اصل صلاحیت شخصی در حقوق کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط معصومه شکفته گوهری، با راهنمایی مجتبی جانی پور اسکلکی و با مشاوره مهین سبحانی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

یکی از اصول صلاحیت کیفری، که بر مبنای آن محاکم کشورهای مختلف به اعمال صلاحیت نسبت به جرایم ارتکابی اقدام می کنند؛ اصل صلاحیت شخصی است. این اصل دارای دو جنبه متفاوت است که یک جنبه از آن مربوط به جرایم ارتکابی توسط اتباع در خارج از کشور است و جنبه دیگر مربوط به جرایم ارتکابی علیه اتباع در خارج از کشور است. که اولی را اصل صلاحیت شخصی فعال و دومی را اصل صلاحیت شخصی منفعل می نامند. اصل دوم بحث–برانگیزترین اصل صلاحیت کیفری فراسرزمینی است فلذا پذیرش این اصل در کشورهای مختلف همواره با انتقاداتی مواجه بوده است. اما گذشت زمان و توجه به نیازهای جامعه بین المللی، کشورهای مخالفِ اصل صلاحیت شخصی منفعل را به سمت و سویی رهنمون ساخت که حداقل در جرایم مهم، این اصل را پذیرا باشند. چنان که در ایران نیز رویکرد قانونگذار برای سال ها جز برخی قوانین و معاهدات پراکنده عدم پذیرش این اصل در قانون مجازات بوده است تا این که نهایتا این اصل در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مورد پذیرش قرار گرفت. در مجموع اصل صلاحیت شخصی اعم از فعال و منفعل، به منظور رفع انتقادات و کاستی های وارد بر این اصول مشروط به شرایطی از جمله: قاعده منع محاکمه مجدد و شرط مجرمیت متقابل هستند. نحوه پیش بینی این شروط ذیل مواد ۷ و ۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ متفاوت با رویکردی است که عمدتا در قوانین و مقررات کشورهای مختلف مورد پذیرش قرار گرفته است. چنان که اولا شرط مجرمیت متقابل، مطابق با ماده ۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در اصل صلاحیت شخصی فعال مورد پذیرش قرار نگرفته است. ثانیا، بنابر جهات و دلایل شرعی، شناسایی قوانین و احکام محاکم خارجی صرفا به تعزیرات غیرمنصوص منحصر شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده فارسی چ

مقدمه ۱

فصل اول: کلیات و چارچوب نظری ۵

۱– ۱– صلاحیت کیفری بین المللی ۵

۱– ۱– ۱– اصل صلاحیت سرزمینی ۶

۱– ۱– ۲– اصول صلاحیت فراسرزمینی یا برو ن مرزی ۹

۱– ۱–۲– ۱– صلاحیت حمایتی یا واقعی ۱۰

۱– ۱– ۲– ۲– اصل صلاحیت جهانی یا همگانی ۱۱

۱– ۱– ۲– ۳– اصل صلاحیت آثار ۱۲

۱– ۱– ۲– ۴– اصل نمایندگی ۱۳

۱– ۱– ۲– ۵– اصل صلاحیت شخصی یا صلاحیت مبتنی بر تابعیت ۱۴

۱– ۱– ۲– ۵– ۱– صلاحیت شخصی فعال ۱۵

۱– ۱– ۲– ۵– ۱– ۱– اصل صلاحیت شخصی فعال در فقه ۱۵

۱– ۱– ۲– ۵– ۱– ۲– اصل صلاحیت شخصی فعال در حقوق ایران ۱۷

۱– ۱– ۲– ۵– ۱– ۲– ماده

قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۲۰

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– اصل صلاحیت شخصی منفعل ۲۶

۱–۱– ۲– ۵– ۲– ۱– پرونده کشتی لوتوس ۲۸

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۲– مخالفت کشورهای کامن لا با اصل صلاحیت شخصی منفعل ۲۹

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۳– موافقت کشورهای حقوق رومی– ژرمنی با اصل صلاحیت شخصی منفعل ۳۰

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۴– اصل صلاحیت شخصی منفعل در فقه ۳۱

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۵– اصل صلاحیت شخصی منفعل در حقوق ایران ۳۲

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۵– ۱– قانون هواپیمایی کشوری ۳۳

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۵– ۲– کنوانسیون توکیو ۳۳

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۵–۳– کنوانسیون بین المللی علیه گروگانگیری ۳۴

۱– ۱– ۲– ۵– ۲– ۵– ۴– کنوانسیون مریدا ۳۵

۱– ۱– ۲– ۶– تعارض صلاحیت ها ۳۶

۱– ۲– مبانی اصل صلاحیت شخصی فعال و منفعل ۳۷

۱– ۲– ۱– تابعیت ۳۸

۱– ۲– ۱– ۱– زمان برخورداری از تابعیت ۴۰

۱–۲– ۲– حفظ منافع ملی و دفاع از حیثیت و اعتبار کشور ۴۳

۱– ۲– ۳– اجرای عدالت نسبت به اتباع ۴۳

۱– ۲– ۴– حمایت از اتباع ۴۴

۱–۲– ۵– حفظ نظم عمومی داخلی ۴۶

۱– ۲– ۶– ضرورت جلوگیری از بی کیفری ۴۷

۱– ۲– ۷– همکاری دولت ها در عرصه بین المللی برای مبارزه با حالت خطرناک ۴۸

۱– ۳– نظرات مخالفین اصل صلاحیت شخصی ۴۸

۱– ۳– ۱– تحلیل نظرات مخالفین اصل صلاحیت شخصی فعال ۴۸

۱– ۳– ۲– تحلیل نظرات مخالفین اصل صلاحیت شخصی منفعل ۵۰

۱– ۳– ۲– ۱– مداخله در حاکمیت سایر کشورها ۵۰

۱– ۳– ۲– ۲– بی اعتمادی دولت ها نسبت به یکدیگر ۵۲

۱– ۳– ۲– ۳– افزایش پرونده ها در محاکم داخلی ۵۳

۱– ۳– ۲– ۴– عدم رعایت اصل عدالت و بی طرفی نسبت به متهم ۵۳

۱– ۳– ۲– ۵– عدم تامین منافع دولت ۵۵

۱– ۳– ۲– ۶– عدم کارایی اصل ۵۵

فصل دوم: شرایط و آثار اصل صلاحیت شخصی ۵۸

۲– ۱– شرایط اعمال اصل صلاحیت شخصی فعال و منفعل ۵۹

۲– ۱– ۱– حضور متهم در کشور متبوع خود یا کشور متبوع مجنی علیه ۵۹

۲– ۱– ۱– ۱– حضور ارادی متهم ۶۱

۲– ۱– ۱– ۲– شیوه های قانونی تحویل متهمان و محکومان ۶۳

۲– ۱– ۱– ۲– ۱– استرداد ۶۳

۲– ۱– ۱– ۲– ۲– قرار جلب اروپایی ۶۶

۲– ۱– ۱– ۳– حضور غیرارادی متهم ۶۷

۲– ۱– ۱– ۳– ۱– اعاده متهم، استرداد یا ربایش ۷۰

۲– ۱– ۲– رعایت قاعده منع محاکمه مجدد ۷۱

۲– ۱– ۲– ۱– شرط منع محاکمه مجدد در حقوق ایران ۷۵

۲– ۱– ۲– ۲– بررسی مفهوم تعزیرات منصوص و غیر منصوص ۸۱

۲– ۱– ۲– ۳– عدم مغایرت قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد با موازین شرعی ۸۳

۲– ۱– ۳– شرط مجرمیت متقابل یا مجرمیت مضاعف ۸۶

۲– ۱– ۳– ۱– شرط مجرمیت متقابل در ماده

ق م ا ۹۲ ۸۸

۲– ۱– ۳– ۲– شرط مجرمیت متقابل در ماده

ق م ا ۹۲ ۹۱

۲– ۱– ۳– ۳– عدم مخالفت شرط مجرمیت متقابل با فقه ۹۲

۲– ۱– ۳– ۴– ملاک وحدت جرم ۹۳

۲– ۱– ۴– عدم وجود موانع قانونی برای تعقیب و اجرای حکم ۹۵

۲– ۱– ۵– شرط مهم بودن جرم ارتکابی ۹۶

۲– ۱– ۶– شرط تبعه نبودن مرتکب در اعمال اصل صلاحیت شخصی منفعل ۱۰۰

۲– ۲– آثار اصل صلاحیت شخصی ۱۰۱

۲– ۲– ۱– آثار حقوقی اصل صلاحیت شخصی ۱۰۱

۲– ۲– ۲– آثار اجتماعی اصل صلاحیت شخصی ۱۰۱

۲– ۲– ۳– بازتاب اصل صلاحیت شخصی در جرایم خاص ۱۰۲

۲– ۲– ۳– ۱– اصل صلاحیت شخصی و جرایم بین المللی ۱۰۲

۲– ۲– ۳– ۲– اصل صلاحیت شخصی و جرایم سایبری ۱۰۴

نتیجه گیری ۱۰۶

فهرست منابع ۱۰۸

چکیده انگلیسی ۱۱۵

کلیدواژه ها

• صلاحیت شخصی فعال
• صلاحیت شخصی منفعل
• شرط مجرمیت متقابل
• قاعد منع محاکم مجدد
• صلاحیت شخصی
• نظام حقوق کیفری
• حقوق جزا
• متهم
• صلاحیت قضایی
• جرم